Verklýðsblaðið - 11.07.1931, Blaðsíða 2

Yfirvofandi vinnudeila við síldarsöltun
Saltendur heimta kauplækkun.
Síldareinkasalan dregur að byrja söltun.
að atvinnuleysið er horfið og framleiðslan
eykst geypilega undir stjóm verkalýðs og
bænda, eftir að eignarréttur auðvaldsins er
afnuminn.
Atvinnuleysið á því rætur sínar að rekja til
auðvaldsdrotnunarinnar og hverfur fyrst með
henni. Baráttan gegn atvinnuleysinu er þvi
- um leið baráttan gegn auðvaldinu, fyrir sigri
sósíalismans ög verkalýðsins. Og fullnaðar-
úrlausn þessa vandamáls er aðeins afnám auð-
valdsskipulagsins og sigur verkalýðs og fá-
tækra bænda í frelsisbaráttu þeirra.
Kröfur Kommúnistaflokksins.
En meðan auðvaldsskipulagið stendur, þá
berst verkalýðurinn fyrir dægurmálum sínum,
án þess þó að missa sjónar á lokamarkinu,
sem við sífellt nálgumst. Og í atvinnuleysis-
málunum er krafa verkalýðsins sú, að það
þjóðfélag, sem veldur hörmungum atvinnu-
leysisins, verði einnig að bera afleiðingar
þeirra.
Þessvegna gerir Kommúnistaflokkurinn eft-
irfarandi kröfur í atvinnuleysismálunum og
skofar á allan verkalýð, jafnt þann, sem nú er
orðinn atvinnulaus, sem hinn, er atvinnuleysið
enn vofir yfir sem hætta, að fylkja sér um:
1. Greiðslu atvinnuleysisstyrks nú þegar til
allra atvinnulausra verkamanna og verka-
kvenna og fari greiðslan fram undir eftirliti
verkalýðsins sjálfs og samtaka hans.
2. Stytting vinnutímans niður í 8 stundir
é dag, án skerðingar á dagkaupi.
3. Atvinnubætur í stórum stíl, veiðiskipin
séu sett á veiðar, allar verksmiðjurnar rekn-
ar með fullum krafti, sildarsöltunin aukin og
hafin nú þegar, verkamannabústaðir byggðir
svo um muni, opinberar framkvæmdir (svo
sem vegagerðir, brúarsmíði o. s. frv.) aukn-
ar stórum og Sogsvirkunin hafin.
Allur verkalýður landsins þarf að fylkja
sér um þessar kröfur til að knýja þær fram.
Sérstaklega hvílir sú skylda á verkalýð
Reykjavíkur, sem er í námunda við þing og
stjórn, að láta þá háu herra, — sem lofað hafa
öliu fögru nú fyrir kosningamar, — fá að
vita það rækilega, hvers verkalýðurinn
krefst.
Réttleysi kopunnar
Samanburður á kjörum alþýðukonunnar í auð-
valdslöndunum og kvenþjóðarinnar í Rússlandi.
Ef athuguð er staða konunnar í auðvalds-
löndunum, kemur í ljós þrennskonar réttleysi
hennar, og á það þó einkum og sér í iagi við
um konur þær, er teljast til undirstéttarinnar,
þ. e. verkalýðs og fátæks bændafólks.
Fyrst er réttleysi konunnar gagnvart eigin-
manninum. Frá aldaöðli hafa trúarbrögð og
kirkja kennt, að konunni beri að vera manni
sínum auðsveip og hlýðin. Hið kristilega
hjónaband er beinlínis stofnun, sem stuðlar
að og réttlætir kúgun konunnar af hálfu
mannsins. Sumsstaðar eru jafnvel slík brögð
að þessu, að konan er nsérri því skoðuð sem
ambátt hans eða einskonar vinnudýi’, sem
bæði verður að gegna húsverkum og inna af
hendi erfiðisvinnu úti við, t. d. akurvinnu, og
verður oft og tíðum að þola líkamlegt ofbeldi
og barsmíðar hans. Slíkt var ástandið í Rúss-
landi á keisaratímunum, fram að byltingunni
1917, og er enn víða um heim. En þó að ekki
kveði allsstaðar svo ramt að þessu, þá er það
þó sameiginlegt konum undirstéttarinnar í
öllum auðvaldsheiminum, að hlutverk þeirra
er takmarkað við barnauppeldi, matartilbún-
ing og önnur heimilisstörf, sem taka upp því
nær allan tíma þeirra, jafnvel þegar þær eru
ekki jafnframt arðrændar í verksmiðjum auð-
valdsins. Þetta verður til þess, að áhugasvið
þeirra einskorðast við heimilið og fjölskyld-
una, en. ná ekki út á svið þjóðmálanna, og
kvenþjóðin verður því ekki að þeim stórkost-
Þegar Síldareinkasalan framdi það gerræði
að gefa síldarsöltunina frjálsa og gefa þar
með atvinnurekendum lausan tauminn um
kauplækkun, ákvað Söltunarfélag Verkalýðs-
ins á Akureyri undir eins að taka upp bar-
áttuna íyrir tilveru sinni og taxta verkalýðsins
með fullum krafti. Til þess að gera einkasalt-
endunum erfitt fyrir um samkeppnina við að
útvega skip og jafnframt til að tryggja sjó-
mönnum sem ódýrasta söltun, ákvað söltunar-
félagið að lækka tilboð sitt allmikið frá því,
sem var í fyrra, en greiða samt fullan taxta
verklýðsfélaganna. Stendur það sig vel við
þetta þar sem það bæði hefir frekar ódýrar
bryggjur og getur auk þess framleitt án gróða,
sem er hinsvegar það eina, sem vekur áhuga
einkasaltendanna fyrir söltuninni.
Atvinnurekendur hafa nú lækkað söltunar-
tilboð sín nokkuð, en þó ekki eins og söltunar-
félagið, en vilja hinsvegar ekki láta lækkun
þessa skerða gróða sinn, heldur velta henni
yfir á verkalýðinn með kauplækkun. Heimta
þeir einkum lækkun á sérverkunartaxtanum og
horfir nú til vinnudeila, þegar söltunin hefst,
sem líklega verður þann 15. júlí. Er nú um að
gera að allt verkafólk, sem norður fer standi
saman með norðlenzka verkalýðnum um að
halda uppi taxtanum og allir hásetar á síldar-
Baráttan gegn katólsku kirkjunni á Spáni
vex óðfluga. Kirkjan er þar langstærsti jarð-
eigandinn og einhver mesti iðnrekandi og
bankaeigandi jafnframt og alstaðar jafnbölv-
uð verkalýðnum. T. d. á Jesúítareglan „Baneo
Urquijo“ í Madrid með 126 miljón peseta
hlutafé, fjölda smærri banka, sporvagnakerfi
Madridborgar, stærsta gufuskipafélag Spánar
og ótal námur. Jafnframt viðheldur kirkjan
eftir 'mætti menntunar- og þekkingarleysi al-
lega krafti, sem hún ætti að verða og gæti
orðið í baráttunni fyrir frelsi sjálfrar sín og
allra þeirra, sem beittir eru kúgun auðvalds-
ins.
1 annan stað er réttleysi verkakonunnar
gagnvart auðvaldinu, sem er jafnvel ennþá
áþreifanlegra en verkamannsins. Iqósasta
dæmi þess er það, að í öllum auðvaldslöndum
er kaupgjald hennar miklu lægra en karl-
mannsins. Venjulega er það 50—70% af karl-
mannskaupi. Þegar tillit er tekið til þeirrar
lækkunar á vinnuiaunum verkalýðsins, sem
fram hefir farið á síðustu tímum, sést bezt,
hvílíku gifurlegu arðráni verkakonan er beitt.
Þar sem vinnuafl kvenna er svona miklu ó-
dýrara en vinnuafj karlmanna, en það er hins-
vegar staðreynd, að þær afkasta alveg eins
miklu í flestum iðngreinum, notar auðvaldið
sér það til þess að þrýsta niður kaupgjald-
ir.u og bola verkamönnum út úr iðnaðinum í
stórum stíl. Þess vegna eykst stöðugt þátttaka
kvenna í framleiðslunni hlutfallslega við þátt-
töku karla. 1 Þýzkalandi, Frakklandi og
Bandaríkjunum eru 40% af verkalýðsstétt-
inni konur, í flestum öðrum löndum eitthvað
rninna, í Kína og Japan aftur á móti rúmlega
50%. Af þessu sést, að afleiðingar krepp-
unnar fyrir verkalýðinn, atvinnuleysi, kaup-
lækkanir og annan réttindamissi, kemur ekki
síður niður á þeim en verkamönnum. Þær
verða þvert á móti ennþá harðara úti bæði
vegna miklu lægri launa og eins sakir þess,
að samtök þeirra í stéttabaráttunni eru enn
sem komið er, ófullkomnari víðast hvar. Ó-
sjaldan er kaup kvenna lægra en það, sem op-
•inberlega er viðurkennt sem lágmark, til þess
að geta haldið lífi, eins og sumsstaðar í
Þýzkalandi, Póllandi og víðar, en í ýmsum
skipum neiti að leggja síld sína upp hjá taxta-
brjótum, en fari með hana til söltunarstöðva
verkalýðsins, þar sem afgreiðsla fæst undir
eins, ódýrari fyrir sjómenn og síldareigendur,.
en þó með fullri taxtagreiðslu til verkalýðsins.
Síldareinkasalan hefir nú sem í fyrfa, þrátt
fyrir ítrekaðar kröfur og tillögur verkalýðsins
og fulltrúa hans, frestað að byrja söltun fyr
en 15. þ. m. Er samt síldin orðin feit (17%),
mikið af henni, Norðmenn byrjaðir að salta
og senda út og hinsvegar hin brýnasta at-
vinnuþörf í landi.
Er það óverjandi að spiila þannig atvinnu-
möguleikum og eyðileggja um leið markaðs-
möguleikana.
f kaupdeilunni á Akureyri hefir málgagn
kratanna þar auðvitað tekið málstað einka-
saltenda og ráðizt á stjórn söltunarfélagsins
fyrir að bjóða niður söltunargjaldið. Eru krat-
amir þannig að reyna að réttlæta árás at-
vinnurekendanna. Er þetta framferði alveg
eítir öðrum verkum þeirra Erlings og kump-
ána. Fyrst fella þeir fulltrúa verkalýðsins við
kosningarnar og koma íhaldinu að, en síðan
vega þeii’ aftan að verkalýðnum í kaupdeilunni
og reyna að hjálpa atvinnurekendum til að
sigra, en það mun þeim ekki takast.
Nú þekkir verkalýðurinn fjendur sína.--------
þýðu, enda er aðeins örlítið brot alþýðu læst
og skrifandi. En nú hefir verið myndað bylt-
ingarsinnað bandalag kirkjuandstæðinga, sem
stendur í sambandi við alþjóðasamband frí-
hyggjumanna af verklýðsstétt í Berlin. Vinn-
ur þetta bandalag ötullega að útrýmingu hjá-
trúar þeirrar og hleypidóma, sem katólska
kirkjan hefir innleitt og viðhaldið á Spáni á
síðustu öldum.
Jöndum hrynur atvinnulaust fólk, bæði karlar
og konur, niður af hungri og skorti.
Enn kemur réttleysi konunnar fram frá
þriðju hliðinni, ef borin er saman afstaða
hennai’ og karlmannsins til almenningsálitsins,
þessa spegils siðferðishugmynda yfirstéttar-
innar á hverjum tíma, sem hún heldur við
með hinum ýmsu heimskunnu innréttingum
sínum, kirkju, skólum, dagblöðum o. s. frv.
Með klerklegri hræsni notar þessi borgaralega
siðfræði hugtök eins og t. d. „hrösun“ kon-
unnar og önnur illgirnislegri, en um karlmann-
inn á jafnvel kjaftakerlingarmálið ekki til-
svarandi orðaforða. Tilgangurinn með þessari
og þvílíkri andlegri kúgun er auðvitað sá að
viðhalda áliti og virðingu hins kirkjulega
hjónabands, þar sem konan er í rauninni ekki
annað en þema eiginmanns síns og hlutverk
hennar það eitt að sýsla í eldhúsinu og að fæða
börn, helzt sem allraflest og í algerðri blindni,
án tillits til vilja eða heilsu sjálfrar sín, því að
auðvaldsríkin þurfa á hermönnum að halda
(sbr. þá ráðstöfun Mussolinis að verðlauna
barnamargar fjölskyldur). Auðvaldsríkið vill
því enga takmörkun á barnafjölgun. Til þess
að koma í veg fyrir slíkt, notar það kirkjuna
og aðrar stofnanir sínar til þess að halda við
almenningsálitinu með því að kæfa niður alla
fræðslu um þau mál er hér að lúta. Auk þess
tekur það löggjafarvaldið í þjónustu sína, sbr.
hina svívirðilegu löggjöf um hegningarhúss-
vist fyrir fóstureyðingu, sem ekkert tillit tek-
ur til barnamergðar, atvinnuleysis eða örbirgð-
ar né heldur þess,- hvort lífi eða heilsu kon-
unnar stafi hætta af fæðingu. Afleiðing af
þessu ástandi er sú, að fjöldi kvenna, sem ekki
eru svo efnum búnar, að þær geti mútað lærð-
um læknum, leita til skottulækna og grasa-
.X