Verklýðsblaðið - 25.08.1931, Blaðsíða 2
götvaði .í þess hóp og týndi burt, til að reyna
að prýða hópinn í augum almennings og fórna
einum einstakling fyrir heildina, — var hold af
þess holdi og blóð af þess blóði og allt of
skyldur því í anda og sál til þess að ofurselja
hann Jónasi. Þessvegna varði íhaldið öll glæpa-
málin, — í staðinn fyrir að hræsna sem ekta
broddborgurum sæmdi — og verður að meta því
þetta til vorkunnar, því það ber vott um óljósa
sektarmeðvitund.
En einmitt þessvegna gat íhaldið ekki þolað
þetta lcrukk Jónasar áfram, ef friður átti að
haldast — og krafa íhaldsins, þegar mynda átti
nýju stjórnina var einmitt friður, hvað allt
þetta snerti, allar skammir og vammir þess
hinar smáu skyldu ósnortnar látnar sem hinar
stærri fyr. Eining íhaldsandans átti að ríkja —
allir að sameinast til að velta afleiðingum
kreppunnar yfir á verkalýðinn og vernda auð-
valdsskipulagið á þessum hættutíma þess. Og
'hinn svokallaði „hægri“ armur Framsóknar
með Ásgeir Ásgeirsson í broddi fylkingar gerð-
ist formælandi þessarar kröfu — og vildi alls
ekki hafa Jónas í stjórninni.
En Jónas hugsaði nú einmitt gott til glóðar- .
innar að ná alveg tökum á Framsókn og halda
sinni gömlu auðvaldspólitík áfram og byrjaði '
með því að gera kröfu til þess að ráða stjórn-
inni alveg.
Hófst þá reipdráttur sá innan Framsóknar
um völdin, sem nú er lokið, — með fullum ósigri
Jónasar frá Hriflu. Þátttaka Ásgeirs í stjórn-
inni þýðir um leið að „krukkinu“ verður hætt,
enda lýsti sjálfur Ólafur Thors yfir von sinni
um að „mannkostir“ Ásgeirs myndu hafa nógu
bætandi áhrif á Jónas.
Einu tímabili í sögu Jónasar frá Hriflu er lok-
ið. Maðurinn, sem var stofnandi Alþýðusam-
bandsins, fulltrúi hásetafélags Reykjavíkur og
bakhjallur í verkfallinu 1916, — maðurinn, sem
íhaldið vildi setja í fangelsi 1921, — átti eftir
einn þátt í sálarlífi sínu, þrátt fyrir öll svikin
við sósíalismann og ofsóknirnar gegn kommún-(
istum, sem fjekk fjölda róttækra alþýðumanna
til að halda tryggð við hann. Það var hatur
hans á íhaldinu og forkólfum þess persónulega,
— og var það aðalhvöt hans til krukksins í þá.
íjt frá sama sjónarmiði hataði hann banda-
menn íhaldsins í sínum eigin flokki — og vildi
þá jafnvel helzt ekki á þing.
En íhaldið utan og innan Framsóknar upp-
Ræða Stalins.
Á þriðja og þýðingarmesta ári 5-ára áætl-
unarinnar, er vöxtur uppbyggingar sósíalismans
í Sovétlýðveldunum orðinn svo stórfenglegur,
að sjerhver iðnaðarleg eða pólitísk ráðstöfun
ráðstjórnarinnar, hlýtur að framkalla hina mestu
athygli og ótta í löndum hins deyjandi kapítal-
isma. Athygli og hrifningu meðal alls hins vinn-
andi lýðs, sem í landi sósíalismans sér lifandi
dæmi um frelsi sitt, en ótta og hatur meðal
kapítalistanna og þeirra fylgiflska. Þessvegna
er "líka auðskilið að sérhver ræða foxángja
bolsévíkanna, Stalins félaga, vekur hina mestu
eftirtekt, ekki eingöngu meðal verkalýðs alls
heimsins, heldur engu síður meðal fjandmanna
öreiganna, borgaranna.
Hin nýja ræða Stalins er haldin á ráðstefnu
iðnaðarforingja verkalýðsins, í landi þar sem
verkalýðsstjettin ræður yfir allri framleiðslunni
og stjórnar henni, þar sem verkalýðurinn í félagi
við vinnandi bændur heflr nú þegar unnið stór-
sigra að uppbyggingu sósíalismans.
Stalin hóf ræðu sína með því að benda á
að vöxtur framleiðslunnar í ýmsum iðnaðar-
greinum, hefir verið 50 prósent á fyrstu 5 mán-
uðum ársins 1931. Jafnframt gat hann þess, að
aðrar iðnaðargreinar höfðu á sama tíma ekki
aukið framleiðsluna, nema um 6 til 10 prósent,
og því bæri nauðsyn til að koma á nýjum og
betri vinnu- og skipulagsaðferðum. Og til hvers?
Til þess að sigrast á kyrstöðunni í áðurnefnd-
um iðngreinum, til þess að flýta fyrir fullkomn- i
rætti jafnvel þessar síðustu leyfar úr hugs-
analífi hins fyrri sósíalista. I hvert skiftið á
fætur öðru beygði hann sig. Islandsbankamálið
var ein varðan á útfararleið íhaldsandstæðings-
ins J. J. Og i’áðuneytismyndunin nú fullkomn-
aði verkið. Síðustu glæðurnar eru nú kulnaðar.
Maðurinn, sem með „endurbótum“ ætlaði að
berjast gegn auðvaldinu, hefir tíl að halda völd-
unum slegið af hvað ofan í annað, — uns hann
nú fær af náð að vera verkfæri í hendi íhalds-
ins, sem það notar þegar því finnst það þægi-
legt, en verður að haga sér eins og því þóknast
þess á milli. Valdalöngunin hefir kæft síðustu
uppreisnartilfinningarnar niður, sem birtust í
stríðni hans við íhaldið.
Manninn, sem sendur var út af örkinni, fyrir
15 árum til að gera fátæka bændur að sósíalist-
um, hefir nú stórbændaklíka Framsóknar gert
að auðvaldssinna og verklýðsandstæðing, og
íhaldið öfundast af að mega ekki eiga sæti við
hlið hans í ráðherrastól.
Því er ráðuneytinu var heilsað á Alþingi, lýsti
Ólafur Thors því yfir að á svona hættutímum
hefði átt að bjóða hinum flokkunum upp á að
vera í ráðuneytinu með. Hann langaði fyrir
sjálfan sig, Magnús eða Jón, í sætið við hlið
Jónasar frá Hriflu!
Sambræðslan er því fullkomnuð, þó íhaldið
hafi aðeins andlega, en ekki flokkslega fulltrúa
í hinni nýskipuðu stjórn auðvaldsins á Islandi.
Fasistatilhneigingar Jónasar frá Hriflu munu
nú fá fyllilega að njóta sín í heilögu bandalagi
við íhaldið eins og þegar er komið í ljós með
verðtollslögin. Hin nýja stjórn verður fyrst og
fremst verndarstjórn hins fallandi auðvalds-
skipulags, ætluð til þess að velta afleiðingum
kreppunnar yfir á herðar verkalýðsins með
kauplækkun, tollum og atvinnuleysi, en bi’jóta
á bak aftur mótstöðu verkalýðsins með skoð-
anakúgun og afsóknum.
Til þess að verkalýðurinn geti barizt gegn
stjórn þessari eins og þarf, þurfa því verka-
menn og fátækir bændur, sem kosið hafa Fram-
sókn mikið til af trú á auðyaldshatur Jónasar
frá Hriflu, að átta sig’ á hinu hreina auðvalds-
eðli þessarar stjórnar bg hefja ásamt þeim
stéttarsystkinum sínum, sem þegar hafa skip-
að sér undir merki Kommúnistaflokks Islands
baráttuna gegn fátækt og atvinnuleysi auð-
valdsskipulagsins, baráttuna fyrir afnámi auð-
valdsins og fullum sigri sósíalismans á Islandi
*
un 5-ára áætlunarinnar, til þess að ná betri
árangri í framkvæmd sósíalismans.
Það er sízt að undra þótt óvinir Sovét reyni
■eð nota sér þessa ræðu, og þá sérstaklega gagn-
rýningu Stalins til þess að sýna fram á „upp-
gjöf kommúnismans“, „afturkomu kapítalismans“
etc. Á þeim tímum sem verkalýðurinn fylkir
sér í þúsundatali daglega undir merki kommún-
ismans, þegar stéttabaráttan harðnar dag frá
degi um allan auðvaldsheiminn, þurí'a kapítal-
istarnir um fram alt að halda á lygum um Sovét.
Fyrir liðlega ári síðan, þegar Stalin skrifaði
grein sína, til þess að vara félaga við flaustri
um stofnun samyrkjubúanna, áður en bændurn-
ir fengju skilið þýðingu þeirra og yfirburði yfir
einstaklingsreksturinn, þá öskruðu borgarablöð-
in urn allan heim: „Samyrkjuhreyfingin er far-
in út um þúfur“. Og hvernig fór? í byrjun yfir-
standandi árs voru samyrkjubúin orðin 13. 7
miljónir þ. e. höfðu fjölgað um 55 prósent, og
sósíalisminn fer nú sigurför um sveitirnar. Fyr-
ir einu ári var atvinnuleysisstyrkur afnuminn
í Sovétlýðveldunum af þeirri einföldu ástæðu
að atyinnuleysið var ekki lengur til. Þá hróp-
uðu öskurapar borgaranna: „Atvinnuleysingjarn-
ir eiga að sveíta í Rússlandi11. í dag veit hvert
mannsbarn, og borgararnir þora meira að segja
ekki lengur að bera á móti því, að atvinnu-
leysið er ekki eingöngu afnumið í Sovétlýðveld-
uuum, heldur vantar 2 míljónir verkamanna,
vegna hinnar risavöxnu þróunar iðnaðarins.
Að þessu sinni spara borgararnir ekki upp-
hrópanirnar, rangfærslurnar og lygarnar um
síðustu ræðu Stalins, og sérstakt umtalsefni
hefir það atriði í ræðu hans orðið meðal auð-
SíldareiaStasðlumii breytt
Lýðræði við kosningu útgerðarmannafulltrúa.
Alræði kratanna við kosningu verklýðsfulltrúa.
Með afbrigðum hafa verið sett lög í gegnum
Alþingi, er breyta kosningu í útflutningsnefnd
Síldareinkasölunnar, þannig að 4 menn hennar
verða héðan af kosnir af 15 manna fulltrúa-
ráði. 7 af fulltrúunum kjósa útgerðarmenn með
almennri kosningu, þar sem eitt atkvæði er fyr-
ii hvern bát.
En hinsvegar eru sjómenn og veikamenn í
landi sviftir algerlega réttinum til að kjósa
sína fulltrúa, — og sá réttur fenginn í hendur
stjórn Alþýðusambandsins, sem lögum hennar
samkvæmt er skipuð eingöngu af krötum.
Mestallir sjómenn og verkafólk norðanlands,
sem eins og síðustu kosningar sýna, kýs með
kommúnistum, er þar með svift öllum rétti til
afskipta. Hinsvegar hafði það þennan rétt,
meðan Verklýðssamband Norðurlands kaus
fulltrúa í útflutningsnefnd, því í V.S.N. voru
allir kjörgengir.
íhald, Framsókn og kratar voru öll hjai’tan-
lega sammála um að svifta sjómenn og verka-
lýð þannig öllum rétti — og fela sínum tryggu
þjónum í stjórn Alþýðusambands íslands, að
fara með þann rétt, eins og auðvaldinu hentar.
Slys vid köfniixa
Maður slasast á höfði og merst.
Við uppskipun úr „Brúarfoss“ vildi það slys
tii í gær, að verkamaður einn, sem var að
vinna við skipið, varð fyrir timbri, er datt nið-
ur, sökum þess, að „stroffan“ bilaði, og meidd-
ist hann talsvert á höfðí og marðist víðar á lík-
amanum. Var maðurinn samstundis fluttur
heim.
Bætist hér eitt slysið enn við niður við höfn-
ina, sem stafar beinlínis af því að tækin, sem
verkamennirnir eiga líf sitt og limi undir, eru
ónýt. Er það til að spara fyrir atvinnurekend-
um, að stroffur og önnur tæki eru notuð svo
lengi, og sífelt rekíð á eftir verkamönnum að
flýta sér, en hinsvegar ekkert Lillit tekið til ör-
yggis verkamannanna.
Ætlar Dagsbrúnarstjórnin nú ekki að fara
að rumska í öryggismálunum ?
valdsblaðanna, sem fjallar um nauðsynina á að
launa betur iðnlærða verkamenn. Við skulum
því athuga þetta atriði nánar.
Stalin bendir á ummæli Marx (sbr, „Aths. við
Gotha-stefnuskrána“, „Réttur“ 1928.) og Lenins
um að mismunurinn á lærðu og ólærðu vinnu-
afli hverfi þá fyrst, þegar stéttirnar eru úr sög-
unni, þ. e. á æðra stigi kommúnismans.
Verkalýður Sovétlýðveldanna tók við af keis-
arastjórninni landi, þar sem svo að segja eng-
inn iðnaður var til, og þar af leiðandi enginn
iðnlærður verkalýður. Það er því skiljanlegt, að
nú þegar upp er risinn stórfenglegur iðnaður,
sem vex hraðara en dæmi eru til unx í sögunni,
að þörfin fyrir iðnlærðan verkalýð vex lirað-
fara. Það er því orðið eitt af nauðsynlegustu
skilyrðum fyrir framkvæmd 5-ára plansins, að
breyta óiðnlærðum verkamönnum og sveita-
mönnum í iðnlærða verkamenn. í sambandi við
þessa hraðfara þróun iðnaðarins hafa því Sovét-
lýðveldin komið á tröllauknu fræðslustai’fi. Á
þessu ári er varið 1000 miljónum rúbla (yfir
2000 miljónir króna) til þess að skapa iðnlærð-
an verkalýð. Það er auðskilið, að fái iðnlærð-
ir menn sama fyrir vinnu sína og ólærðir,
hlýtur það að vera þröskuldur í vegi þessa
fræðslustarfs. Stalin deildi því á þetta skakka
launafyrirkomulag og bendir á að iðnlærðir
verkamenn verði að fá hærri laun en ólærðir,
einmitt til þess, að óiðnlærðu verkamennirnir
fái enn meiri áhuga fyrir því að iðnmentast.
Laun vei’kalýðsins í Sovjetlýðveldunum fara
sífelt hækkandi. Á tímabilinu janúar—júní 1931
hækkuðu launin um 6.7 prósent. Á sama tíma
og atvinnuleysið í auðvaldslöndunum eykst óð-