Verklýðsblaðið - 08.09.1931, Síða 1

ÚTGEFANDl: KOMMÚNISTAFLOKHURISLANDS (DEILDIJR A.K.)
II. árg. Reykjavílc 8. septembex* 1931 41. tbl.
Hvinær fá sjómenn síld sina útborgaðaP
Sítdin fallin niðnr I 14 kr. - 40.000 tnnnur af sfld
skemmdar hjá saltendum. Tilraunir til að skelia
skakkafðllunum á háseta.
Sífelt kemur það betur og betur í ljós, hve
hörmulegt það er að hásetar á síldveiðiskip-
unum skuli hafa verið upp á hlut og verða að
þjást fyrir öll skakkaföll atvinnudrottnanna og
braskið á auðvaldsmarkaðinum.
Nú er síldin fallin niður í 14—15 kr. tunnan
og samsvarar það því. að ekkert fáist fyrir
innihaldið. Veit útflutningsnefndin ekki sitt
rjúkandi ráð og mun helzt hugsa til að stöðva
alla sölu á sinni síld í Svíþjóð, til þess að reyna
að hækka verðið. Væri það svo sem alveg eftir
þeim, að geyma hana til vorsins og henda henni
þá, frekar en selja hana nú.
í síldinni hefir orðið vart sólsuðu og munu
um 40,000 tunnur skemmdar. Hlýzt af því
geysilegur skaði hvort heldur tekst að sortera
nokkuð af síldinni eða henni verður fleygt í
bræðslu, sem hugsanlegt er. En nú er deilumál-
ic> hvor eigi að bera skaðann af sólsuðunni, síld-
veiðendur eða saltendur í landi. Um það mál
verður verkalýðurinn á sjó og landi að láta til
sín taka og það getur einungis orðið á þessa
, leið:
I vor þegar fulltrúar saltenda og útgerðar-
manna knúðu það í gegn að taka söltunina úr
höndum Einkasölunnar, báru þeir það fyrir að
. það væri til þess að koma ábyrgðinni af Einka-
sölunni og yfir t-il útgerðarmanna og saltenda
sjálfra.
„Verkamaðurinn“ og „Verklýðsblaðið“ bentu
þá á það strax að með þessu móti væri verið að
stofna hluti sjómannanna í hættu, því þeir
fengju þá ekki að vita fyrr en seint og síðar
meir um hvort síld þeirra ýrði tekin gild eða
ekki — og töldu það skipulag alveg ófært.
Nú hafa útgerðarmenn skipanna ráðstafað
allri sfldinni, hásetar hafa engu fengið að ráð-
stafa sjálfir. Samningarnir um söltunina eru al-
veg einkamál útgerðarmanns og saltenda — og
sjómaðurinn hefir ekkert þar með að gera.
Hásetar teiga því engan skeli að fá af síldar-
skemmdunum, heldur verða útgerðarmenn, sem
réðu sfldarsöltuninni, og atvinnurekendur í
landi, sem tóku hana að sér, að bera hann.
Þessvegna verða sjómenn að taka höndum sam<
an um að krefjast þess, að Einkasalan greiði
ekki skemmdirnar, því þá skellur það á sjó-
mannahlutnum líka, heldur verði útgeyðarmenn
og atvinnurekendur í landi að bera þetta sjálfir.
Verkafólkið í landi verður hinsvegar að
heimta laun sín greidd að fullu og það beint
frá Einkasölunni, til þess að vera tryggt um
laungreiðslu sína, ef einhverjir verða gjald-
þrota við skellinn.
Sjómenn og verkafólk í landi! Takið höndum
saman! Heimtið laun ykkar greidd að fulln!
Hindrið með samtökum ykkar tilraunir at-
vinnurekendaklíkunnar til að velta afleiðingum
skakkafalla þeirra sjálfra yfir á ykkur og
skerða ykkar rýra hlut!
Umtnæli ensks íhaldsmanns
um Sovét-Rússland.
Einn af hinum kunnustu ensku sérfræðing-
um á útgerðarsviðinu, hinn þekkti íhaldsmað- :
ur Metkaf, stjórnarmeðlimur brezk-rússenska
verzlunarráðsins, sem dvelur um þessar mundir
í Leningrad, skýrir blaðamönnum frá því, sem
fyrir augu hans bar í Rússlandi. Farast honum
orð á þessa leið:
„Einn af fyrstu dögum mínum í Rússlandi
skoðaði ég höfnina í Leningrad, og fanr.st mér.
mikið til um. Myndi ég kjósa, að skoðanabræð-
ur mínir í Englandi gætu séð með eigin augum
Leningrad og Moskva, eins og þær borgir eru
í dag, því að ekki gæti fram hjá þeim farið,
hmn stórkostlegi árangur endurreisnarinnar,
hinar stöðugu framfarir og hinn stórkostlegi
áhugi og vinnugleði meðal fólksins. Vil ég hið
kröftuglegasta andmæla þeim mönnum,. sem
tala um fimm ára áætlunina eins og skýjaborg
væri. í Rússlandi eru nú þegar til ótakmarkaðir
möguleikar efnalegrar þróunar, og er það meira
en sagt verður um nokkurt annað land. í Rúss-
landi er enginn offramleiðsla á nokkru sviði,
enda er þar hvarvetna næg eftirspurn á mark-
aðsvörum".
Um þann rógburð auðvaldsríkjanna, að í
Rússlandi sé um nauðungarvinnu að ræða, far-
ast.Metkaf þannig orð:
„Allt það, sem ég sá í Ráðstjórnarríkj unum,
afsannar rækilega þessar fáránlegu sögusagnir.
Ég sá þar verkamenn vera að virða fyrir sér
vélar þær, sem nýkomnar voru frá útlöndum,
og hinn mikli áhugi og augljósa ánægja, sem
lýsti sér hjá þeim við móttöku og uppsetningu
vélanna, bar þess vitni, að þeir væru sjálfir
drottnar framleiðslu sinnar og væru sér þess
einnig meðvitandi. Ég er að vísu íhaldsmaður
í skoðunum, en verð þó að játa, að veruleikinn
verður ekki afmáður, þó að hann kunni að koma
í bága við kennisetningar einstakra stjórn-
málaflokka. Ég lýsi yfir því fyrir öllum heimi,
• að Ráðstjórnarríkin hafa þegar náð stórkost-
legum árangri, sem verða mun því glæsilegri
sem lengra líður. Þessa skoðun mun ég flytja
löndum mínum, þegar heim kemur“.
Saltfistsalan
Öngþveiti auðvaldsins og„ráð“þess
Tilraunir til að inynda einkasölu
á saltfiski.
Svartar eru horfurnar með sölu saltfiskjar-
ins, sem flestra annara afurða auðvaldsþj óð-
félagsins á íslandi. Auðmannastétt áu, sem í
krafti eignavalds síns yfir framleiðslutækjun-
um, hrifsar til sín afurðirnar, sem vinnandi
stéttirnar framleiða, stendur nú ráðþrota með
afurðirnar í höndum sór, — og sá hluti hennar,
fiskkaupmennirnir, sem hingað til hafa sífelt
notað tækifærið til að kaupa afurðirnar af smá-
framleiðendunum og græða á því, láta nú smá-
útgerðarmennina allflesta „brenna inni“ með
fisk þeirra, því bröskurunum finnst gróðavonin
lítil.
Islenzka auðmannastéttin stendur frammi
fyrir gjaldþroti síns eigin skipulags. Á þorsk-
inum hefir ríki hennar byggst og þegar hann
bregst, hvap verðið snertir (því ötulir sjómenn
og gjöfull sær sjá um að gnægtir séu nægar),
þá riðar allt vald hennar og hún sér hrunið
framundan. Stærstu braskararnir reyna að
vanda að bjarga sér á kostnað sinna kæru
stéttarbræðra og síns heittelskaða föðurlands.
„Kveldúlfur“ og „Alliance“ hafa selt allt hvað
þeir gátu og látið í umboðssölu á Spáni og
munu langt komnir með að selja sinn fisk.
Lækka þeir með þessu móti stórum fiskverðið.
Samlag smærri útgerðarmannanna sér nú að
ekki má við svo búið standa og reyna að grípa
til varnarráðstafana. Og varnarráðstafanirnar
eru þær, að reyna að koma á algerri einkasölu
á saltfiskinum á íslandi.
Aðferðir samlagsins eru þær að reyna að
knýja „Kveldúlf“ og „Alliance“ inn í samtökin,
— en ef það ekki takist, á að fá ríkisstjórnina
til að setja með bráðabyrgðalögum einkasölu
á saltfisk. Mun ekki standa á ríkisstjórninni
að gera það, ef útgerðarmenn æskja.
Getur ríkiseinkasala á saltfiski bjargað öhg-
þveitinu, sem saltfisksalan er í?
Tvímælalaust ékki. Það, sem saltfiskeinka-
sala myndi gera, er að setja fast, allhátt verð á
fiskinn til markaðslandanna og halda því verði,
selja minna með því en ella hefði verið selt,
fá heldur hærra verð á skippund, — en brenna
inni með því meira, sem yrði verðlaust, Afleið-
ingin yrði svo sú að næsta ár yrði saltfiskfram-’
ieiðslan takmörkuð með lögum, h'kt og síldar-
söltunin nú, og minnkuð stórum. Atvinna
verkalýðs minnkaði stórkostlega, smáútgerðin
yrði harðast úti að vanda, þeir, sem skuldugir
eru sliguðust ennþá ver undir skuldafarginu,
því afborganir og vextir yrðu hlutfallslega
miklu þyngri en fyr. Saga síldareinkasölunn-
ar myndi endurtaka sig hvað saltfiskinn snert-
ir og sú saga er nú lýðum kunn. Langar sjó-
mennina i að fá hana endurtekna með saltfisk-
inn líka?
Er einkasala á saltfiski sósíalistisk krafa?
Langt frá því. Einkasala á saltfiski, meðan
auðvaldið ríkir á íslandi, er aðeins ríkisrekst-
ur auðvaldsins, fullkomnasta mynd auðvalds-
reksturins, það skipulagsform, sem auðvaldið
grípur til, þegar allt er komið í öngþveiti. Þótt
sósíaldemókratar hafi barizt fyrir þessari