Verklýðsblaðið - 20.10.1931, Blaðsíða 3

Avarp til smáútvegsbænda í
V estmannaeyjum
V estmannaey j adeild kommúnistaflokksins
benti útvegsbændum á það síðastliðið sumar,
að kreppan myndi vaxa og kjör þeirra versna
frá því sem þá var og benti jafnframt á þá
útgönguleið, að bændumir mynduðu með sér
byltingasinnuð samtök til sóknar og varnar í
baráttunni gegn höfuðóvini vinnustéttanna,
banka- og verzlunarauðmagninu.
Spá kommúnista er nú að rætast. Mikið af
fiski útvegsbændanna er ennþá óseldur, verð
fiskjarins mjög lágt, kaupstaðurinn eða kaup-
félagið lokar reikningunum og smábændurnir
eru að sligast undir vaxtabyrðunum. Fisksal-
an er 1 höndum Reykjavíkur auðhringanna
„Kveldúlfs“ og Alliance, en þessi auðfélög
hafa mest völd innan þess flokks sem út-
vegsbændur hafa hingað til, illu heilli, stutt til
valda og gengur nú sem stendur undir nafn-
inu „Sjálfstæðisflokkur“.
I opinberum málgögnum kommúnista, og bylt-
ingasinnaðra verkamanna, Verklýðsblaðinu og
Verkamanninum, hefir margsinnis réttilega
verið bent á, að hinir flokkarnir „Framsókn“
og „jafnaðarmenn“ (kratar), sem nú fara
með stjórn í landinu, eru ekki annað en auð-
sveip verkfæri í höndum fjármála- og verzl-
unarauðmagnsins, sem svo aftur er rígbundið
á skuldaklafa brezka fjármálaauðvaldsins og
danzar eftir þess nótum.
Það tæki of mikið rúm í stuttri blaðagrein
að færa fram fullnægjandi sannanir fyrir of-
anritaðri staðhæfingu, en það sem hver ein-
asti vinnandi maður og kona veitir eftirtekt,
eru verkanir kreppunnar á þeirra efnalegu og
andlegu líðan. Verkamenn og konur eru nú
svo hundruðum skiftir að verða atvinnulaus.
Þetta atvinnulausa fólk hefir ekki í annað hús
að venda en til ríkis og bæjarstjórna borgar-
anna um réttmæta hjálp í yfirvofandi hall-
æri. Fyrir smáútvegsbændunum eru nú láns-
reikningarnir að lokast, eftir að þeir hafa
stritast við að moka afrakstri erfiðis síns í
hina botnlausu skuldahít í bönkum eða verzl-
unum. Ofan á þetta bætist vaxandi dýrtíð og
vonleysi um að geta haldið bátspartinum eða
húsinu sem útgerðarmaðurinn hefir byggt fyr-
ir sig og fjölskyldu sína og allar hans fram-
tíðarvonir eru tengdar við.
Þannig er ástandið þrátt fyrir hvert góð-
ærið á fætur öðru, bæði til lands og sjávar.
Hvað framtíðin ber í skauti sínu er ekki unnt
að segja um með nokkurri vissu, en svo mikið
er víst, að á meðan að verkamenn og smá-
bændur láta yfirstétt sem arðrænir alþýðu
manna vera forsjá sína, hlýtur ástandið að
fara stöðugt versnandi.
Hverjar leiðir eru til þess að ráða bót á
þessu? Hér stoða engar smávægilegar umbæt-
ur. Það verður að grafa fyrir rætur meinanna.
öflun og tilbúningur allra nauðsynja manna
og lífsþarfa eru gerð með fjárhagslegan
gróðamöguleik einstaklingsins fyrir augum. I
þessu er höfuðmeinið fólgið og ber sérstök
nauðsyn til að hverjum alþýðumanni sé þetta
Ijóst. Væri öflun og tilbúningur lífsnauðsynj-
anna einvörðungu miðaður við þarfir fólks-
ins, myndi enginn skortur vera á neinu, þvert
á móti gnægð matar, fatnaðar og hollra húsa-
kynna fyrir alla. Kröfurnar verða því verka-
menn og fátækir bændur að gera, til þeirra
valdhafa, sem halda bæði lífsþægindum, fjár-
munum og öllu því, sem almenning vanhagar
um, í heljargreipum. Verkamenn og fátækir
bændur verða því fyrst og fremst að krefjast
peninga til nauðsynlegra framkvæmda til
þess að hafa í sig og á, auk annars sem nú
skal að vikið.
Kröfur verkamanna og fátækra bænda til
yfirstéttarinnar, ríkisvalds, bæjarstjórna,
verzlunar- og bankavaldsins:
1. Eftirgjöf höfuðstóla og vaxta allra skulda
til ríkis og bæjar, verzlunarfyrirtækja og
banka.
2. Á atvinnuleysistímabilum, eftirgjöf ljós-
gjalds og annara opinberra gjalda.
3. Ódýr rekstrarlán í peningum til smáút-
gerðar. Burt með vörulánaverzlunina.
4. Lækkun bátaábyrgðargjalda og festar-
gjalds fyrir smáútgerð.
Kröfur þessar eru byltingasinnaðar, vegna
þess að framkvæmd þeirra yrði á kostnað auð-
manna og þeirra sem stjórna ríki og bæjar-
félögum.
Til þess að knýja kröfur þessar fram verða
smáútvegsmenn og fátækir bændur að fylkja
liði með róttækum verkamannasamtökum, sem
munu af fremsta megni styrkja þessar kröf-
ur. Ennfremur krefjast kommúnistar til handa
smáútvegsmönnum og fátækum bændum:
1. Ríkið styrki smáútvegsmenn til þess að
leigja skip til útflutnings á kældum, nýjum
íiski. *
2. Ríki og bæjarfélög stofnsetji beinamjöls-
og lýsisvinnzlu-verksmiðjur til þess að gera
afurðir bændanna verðmeiri.
Daufheyrist yfirstéttin við kröfum þessum,
verða verkamenn og bændur að taka til sinna
varnarráðstafana.
1. Þeir verða með valdi samtaka sinna, að
varna þess að þjónar fjármála og ríkisvalds,
taki húseignir þeirra af þeim upp í rangfengn-
ar skuldir, og reki þá út á götuna.
2. Verkamenn og bændur verða að varna
þess, að kaupgjald verði lækkað frá því sem
nú er og sjá um að kaupið hækki, eftir því
sem dýrtíðin vex, því að vaxandi dýrtíð þýðir
lækkuð laun og verri kjör vinnandi stéttanna.
Auk þessara krafa verða verkamenn og fá-
tækir bændur að krefjast aukinna pólitískra
réttinda:
1. Bæjarstjórnarkosningar árlega. Burt með
óhæfar og dáðlausar bæjarstjórnir.
2. Árleg kosning niðurjöfnunarnefndar af
almenningi, en ekki af bæjarstjórn eins og nú
er.
3. Fleiri fundarhöld í félögum þeim, sem fá-
tækir bændur eru meðlimir í, en hafa illu
heilli fengið venslamönnum yfirstéttarinnar í
hendur (kaupfélög, bátaábyrgðarfélög, ísfé-
lög).
Til þess að geta borið fram kröfur sínar í
bændafélögunum og á opinberum vettvangi,
er smábændum nauðsynlegt, að sameinast í
pólitískan félagsskap, þar sem þeir hafa sjálf-
ir áhrif í og þar sem þeir geta rætt og undir-
búið kröfur sínar og áhugamál. Hinn eini póli-
tíski flokkur, sem byggir flokksstarfið á full-
komnum lýðræðisgrundvelli, flokkur sem er
byggður upp af vinnandi mönnum og ber þess-
vegna aðeins þeirra hagsmuni fyrir brjósti,
er kommúnistaflokkurinn.
Fátækir bændur og verkamenn!
Tvær leiðir eru framundan. Önnur er sú að
hefja baráttu gegn yfirvofandi eymd og tor-
tímingu og ganga í hin róttækustu alþýðusam-
tök, kommúnistaflokkinn. Hin leiðin er upp-
gjöf, andlegt og efnalegt ósjálfstæði, fáfræði,
kúgun!
Þið standið á vegamótum. Dragið ekki að
taka ákvörðun.
(Samþykkt 11. október 1931 í Vestm.eyja-
d.eild Kommúnistaflokks íslands).
Sendinefndin
komin til Moskva.
Svohljóðandi skeyti hefir Verklýðsblaðinu
borist frá sendinefndinni dagsett í Moskva 15.
þ. m.:
Vellíðan. Kveðja. Sendinefndin.
Verkamenn í Reykjavík
setja á stofn kaupféíag
Síðastliðinn föstudag var sett á stofn kaup-
félag það, sem um var getið í síðasta blaði.
— Duldist það ekki á fundi þeim, að verka-
menn höfðu skýra tilfinningu fyrir því, að þar
var merkilegur atburður að gerast. Venjulega
hefir það verið svo á fundum hér, að menn
hafa fyrst tekið að strjálast, þegar komið
hefir verið fram yfir hinn ákveðna fundar-
tíma, en nú fóru menn að tínast á fundinn áð-
ur en tilsettur tíma var kominn. Fundarmenn
munu hafa verið eitthvað á 2. hundrað og var
það færra en við hefði mátt búast, en verka-
menn voru það að fáum undanteknum.
Ekki verður því neitað og ekki tjáir að
dylja það, að hörmuleg mistök urðu á þess-
um stofnfundi um samþykktir ákveðinna at-
riða í félagslögunum. Ber þar fyrst til að
nefna ákvæðið um, hvernig greiða skyldi inn-
gangseyri og stofngjald. Félagsmenn voru ein-
huga um það, að inngangseyrir og stofngjald
skyldi vera 50 krónur og undirbúningsnefndin
hafði lagt það til einróma, að stjórninni væri
heimilað að veita þeim, í stað greiðslu þeg-
ar í stað, leyfi til að greiða aðeins 25 í byrj-
un og semja um greiðslu á hinum helmingnum
á næstu tveim árum. En á fundinum komu
fram raddir frá nokkrum verkamönnum um
það, að 25 króna gjald þegar í stað væri
fjölda verkamanna, sem verið hafa atvinnu-
lausir um lengri eða skemmri tíma, algerlega
cfurefli. Kom í ljós, að á fundinum voru 30—
40 manns, sem ekki höfðu treyst sér að skrifa
sig á lista sem stofnendur meðan þeir þyrftu
að gera ráð fyrir því að verða að greiða 25
kr. gjaldið. Fékst það framgengt fyrir at-
beina komúnista, að gengið var fyrst til at-
kvæða um tillögu frá Guðjóni Ben., sem fór í
þá átt, að veita mætti undanþágu’frá að greiða
nema 10 kr. í byrjun. En svo var harðýðgin
mikil gagnvart þessum fátæku verkamönnum
og öllum þeim fjölda verkamanna í bænum,
sem skoða mátti þessa menn sem fulltrúa fyr-
ir, að þeim var ekki veittur atkvæðisréttur um
þessa tillögu. Með öðrum orðum: Sérhver sá
maður, sem svo illa var á vegi staddur, að
hann gat ekki lagt fram 25 krónur, var sviftur
öllum íhlutunarrétti um það, hvort nokkurt
tillit ætti að taka til þarfa hans. Tillaga Guð-
óns var felld með eins atkvæðis mun (24 gegn
23). Kom þá fram ósk um nýja atkvæða-
greiðslu og nafnakall. En því var stranglega
neitað. Er þó ekki nokkrum efa bundið, að
úrslit atkvæðagreiðslu í annað sinn hefðu orð-
ið önnur, því að margir sátu hjá í fyrra skipt-
ið, og auk þess munu margir, sem áður greiddu
atkvæði á móti, hafa áttað sig á því, að með
tillögunni var ekki stefnt í þá átt, að það
hefði orðið tekjurýrnun fyrir félagið, heldur
það gagnstæða, því að þetta lága gjald hefðu
greitt aðeins þeir, sem ekki geta verið með
að öðrum kosti. Hefði því til hagsbóta fyrir
félagið unnist það tvennt með að samþykkja
breytingartillöguna, að fá nokkrar 10 krónur
ef til vill svo skipti hundruðum, og auk þess
fryggja sér viðskipti fjölda manna, fyrir utan
það, sem mest gildi hafði, að tengja fjölda
verkamanna hagsmunaböndum við þetta stétt-
arfélag þeirra, og fá þá þar með enn ákveðnar
inn í stéttarbaráttuna. En öllu þessu var frá
sér hrinnt til þess eins að svifta fátækustu
verkamennina hluttöku í félaginu. Verður
stirfni fundarstjóra að teljast mjög vítaverð,
þar sem hann virðir þá fundarmenn, sem ekki
höfðu skrifað sig á stofnendalista, ekki einu-
sinni þess að spyrja þá, hvort þeir myndu vera
með ef tillaga Guðjóns væri samþykkt, heldur
úrskurðar skilyrðislaust, að þeir séu gersam-
lega réttlausir til að eiga nokkurn þátt í því,
hvað um þetta atriði yrði. Verður afleiðing
þessa sú, að fyrst um sinn að minnsta kosti,
verður fátækasti hluti verkalýðsins hér í bæ
útilokaður frá félaginu, — sviftur þeim hags-