Verklýðsblaðið - 03.11.1931, Blaðsíða 3

Félagi Ottó Þorláksson
sextugur.
P
4. þ. m. verður einn af fyrstu brautryðj-
endum íslenzkrar verklýðshreyfingar, félagi
Otto Þorláksson 60 ára.
Árið 1894 stofnaði Otto Þorláksson ásamt
Geir Sigurðssyni Sjómannafélag í Reykjavxk.
Var það fyrsta vei'klýðsfélag landsins. Sjó-
mannafélagið starfaði allt til ársins 1911.
Nokkrum árum seinna var Sjómarinafélag
Reykjavíkur stofnað.
Á árunum 1894—1902 var síðan stofnað
hvert sjómannafélagið af öðru fyrir forgöngu
Ottos. Félög voru stofnuð á Eyrarbakka,
Stokkseyri, Aki'anesi, Keflavík og Garðinum.
Voru þau kölluð „Bárufélög“. Um aldamótin
mynduðu svo þessi félög samband sín á milli
og var félagi Otto forseti þess.
Þegar Alþýðusambandið var stofnað 1916,
var Otto fyrsti forseti þess.
Félagi Otto hefir frá því fyrsta verið full-
trúi stéttabaráttunnar innan verklýðssamtak-
anna. Þegar línurnar fóru að skýrast, verklýðs-
samtökin tóku að ganga brautir hinnar póli-
tísku stéttabaráttu og hin boi’garalega „endur-
bótastefna“ fór jafnframt að reka upp höfuð-
ið, reyndist Ottó hugsjón sinni trúr, og skipaði
sér jafn réttu megin, verkalýðsmegin, í fylk-
ingar á hverjum tíma. Var hann jafnan einn
af helztu mönnum róttækari armsins innan
Alþýðuflokksins og þegar fyrsti kjarninn að
kommúnistiskum samtökum myndaðist og
„Jafnaðai'mannafélagið Sparta“ var stofnað í
Reykjavík, var hann einn af stofnendunum.
Á stofnþingi Kommúnistaflokksins síðastliðið
ár, var hann aldursforseti. Og enn er hann
meðal fremstu starfsmanna flokksins.
Saga félaga Ottos í verklýðshreyfingunni
hefir verið óvenjulega hrein. Óvenjuvel hefir
hann fylgst með þróuninni. Verklýðshreyf-
ingunni hefir hann verið tengdur órjúfandi
böndum, og með henni hefir hann þróast, stig
af stigi.
Verklýðsblaðið árnar félaga Otto allra heilla
á sextugsafmælinu og væntir þess að verklýðs-
hreyfingin megi njóta. krafta hans enn um
langt skeið.
„KREPPAN“
heitir nýr bæklingur, sem Kommúnista-
flokkui'inn hefir gefið út. Er bæklingurinn 16
síður og kostar 25 aura. — Allir verða að
kaupa og lesa þennan bækling.
KAUPFÉLAG ALÞÝÐU,
kaupfélag verkalýðsins í Reykjavík, tekur á
móti nýjum félögum og áskriftagjöldum á
skrifstofu Dagsbrúnar í Hafnarstræti 18 kl.
4—7 næstu daga. Verklýðsblaðið vill hvetja
alla verkamenn og verklýðssinna, sem eiga
þess nokkurn úrkost að ganga í þetta félag.
Sigur þess á að verða nýr sigur verkalýðsins í
Reykjavík.
Bændafundurinn á Hvammstanga
Framsóknarhöfðingjarnir reyna að æsa upp
Lappo-hreyfingu hjá bændum
Síðastliðinn miðvikudag, 28. okt., var hald-
inn opinber bændafundur á Hvammstanga að
tilhlutun þeirra Hannesar þingmanns, Sigurð-
ar Pálmasonar kaupmarms og fleiri Framsókn-
ar- og íhaldsforkólfa. Var auðvitað, að fundur
þessi var ætlaður til þess að æsa bændur upp
gegn verkalýðnum á Hvammstanga út af
vinnudeilunni við kaupfélagið. Umræðuefnið
var kreppan.
Fundinn sóttu gríðarmargir bændur. Hófst
hann um miðjan dag og stóð til kvölds. Voi'u
umræður miklar og margar tillögur fram born-
ar. Voru flestar tillögur þeirra fasista-peð-
anna samþykktar. Skal nú greina nokkuð inni-
hald þeirx-a og gildi.
Ein tillagan skorar á menn að spara við sig
allar munaðarvörur, svo sem kaffi og sykur,
sem frekast má verða. Er þar haldið áfram í
anda Jónasar að alþýðan eigi að neita sér um
allt, — nema að borga skuldir og vexti af
þeim. Enn sem komið er tekst því „Framsókn“
að fá meirihluta bænda til að trúa á sparnaðar-
i'áðið, en líklegt er að hér séu það fyrst og
fremst kaupfélagsstj órinn og stóðbændurnir,
vildarvinir hans, sem predika sparnaðinn fyrir
þeim smærri, en njóti sjálfir „munaðai’ins“ í
því ríkari mæli.
Önnur tillaga kom um að skora á alla þá,
er fara með fjármál landsins að lækka laun við
opinbera vinnu að miklum mun. Var þá greini-
legt að stórlaxarnir í bændastétt fylgdu til-
lögunni fast fram, þvert ofan í hagsmuni smá-
bænda og einyrkja, sem sjálfir eru mikið í
vegavinnu. Enda sátu fjölmargir bændur hjá
við atkvæðagreiðsluna, en tillagan var samt
samþykkt.
Þá var og lagt til að lýsa andstyggð sinni
á félagsskap verkamanna. Brauzt þar út hat-
ur þeirra Framsóknarforkólfanna, sem hafa
orðið að láta undan síga fyrir samtökum
verkalýðsins eftir að hafa kúgað hann um
fjölda ára. En meðal bænda var hinsvegar mik-
ill skilningur á máli þessu og töluðu ýmsir
þeirra á móti tillögunni. Var hún samt marin
1 gegn af kaupfélagsstjóranum og fylgi
hans.
Kom þá fram tillaga um að krefjast þess að
verzlanir seldu nauðsynjavöru ódýrari en verið
hefði og minnkuðu álagningu sína. Virtist þetta
full sanngix-niskrafa, eftir að samþykkt hafði
verið að lækka laun verkalýðs og fátækra bænda
við opinbera vinnu. Jafnframt var þetta í sam-
ræmi við það sem samvinnuhreyfingin hefir
talizt berjast fyrir. En samvinnuforkólfunum
og kaupfélagsstjóranum fannst tilgangur sam-
vinnunnar enganveginn vera þessi, — heldur
hinn að lyfta nokkrum kúgurum á við Hannes
á Hvammstanga upp á herðar bænda og verka-
manna, svo þeir geti pínt þá með skuldaklafa
og launalækkun til að þræla eins og þessum
herrum og herrum þeirra í Lundúnum þókn-
ast.
Hannes bar þá fram rökstudda dagskrá um
að vísa tillögunni frá. Voru þeir einokunar-
kaupmennirnir, Hannes og Sigurður, auðvitað
hjartanlega sammála að vöruverð til bænda og
verkamaima mætti ekki lækka. Var hin rök-
studda dagskrá Hannesar samþykkt — og til-
lagan um að lækka dýrtíðina þar með felld!
Var það eftirminnileg afhjúpun á blekkingum
Framsóknar um að lækka dýrtíðina og sýnir
hverskonar lið það er, sem Framsókn og íhald-
ið hafa ráðið yfir á fundinum, — þegar það
ekki einu sinni hikar við að afhjúpa sig svona
fjandsamlegt allri alþýðu, jafnt til sjávar og
sveita.
Af hálfu vei’kanianna töluðu á fundinunx
Magnús Þoi'leifssson, Björn Sigvaldason og
fleiri. Tókst þeim ágætlega og einkum þó
Magnúsi. Flettu þeir ofan af sparnaðarblekk-
ingum auðvaldsins og sambandi kreppunnar við
auðvaldsskipulagið,en sönnuðu hinsvegar hvern-
ig kreppunni væri útrýmt með sósíalismanum,
eins og nú sannast í Rússlandi. Varð mörgum
bændum ljóst af ræðum þeirra, að hið eina, sem
forðað getur þeim frá tox'týmingu, er sam-
vinna verkalýðs og bænda um að yfirvinna
auðvaldið og koma sósíalismanum á. Telja
kunnugir að frekar hafa þeir Lappo-dýrkend-
urnir spillt fyrir sér á fundinum, en hinsvegar
afhjúpað sig sem beina erindreka verzlunar-,
atvinnurekenda- og bankaauðmagns og and-
stæða fátækum bændum í hvívetna.
Heill og hamingja allrar íslenzkrar alþýðu
er undir því komin, að flugumönnum auðvalds-
ins takist nú ekki að kljúfa alþýðuna í tvennt,
lieldur að vei'kalýður og fátækir bændur sam-
einast undir forustu Kommúnistaflokks Islands
til baráttu gegn auðvaldinu og hörmungum
þess.
Kommúnistaflokkurinn eflist.
18 nýir verkamenn ganga í flokkinn I Vest-
mannaeyjum.
Flokkurinn í Vestmannaeyjum hefir verið of
fámennur til þessa, bæði miðað við þau miklu
áhi'if, sem hann hefir í Eyjunum, og eins mið-
að við það geysilega hlutverk, sem hans bíður
]?ar í kreppunni og launadeilunum í vetur.
Að tilhlutun fræðslu- og' útbreiðslunefndar
flokksins var haldinn fundur þar í síðustu viku
til að útbreiða kenningar flokksins og ræða við
verkalýðinn um kreppuna. Á fundunum mætti
Einar Olgeirsson og hafði þar framsögu. Voru
nú haldnir fundir ‘þrjá daga í röð og síðasta
daginn teknir inn 18 nýir félagar í Kommún-
istaflokkinn, 3 í F. U. K, allmargir í Verka-
mannafélagið, og fjölmargir gerðust áskrif-
endur að Vei'klýsblaðinu, Rétti og Rauða fán-
anum.
Smáútvegsmenn töluðu einnig á fundum
þessum og var auðheyrt, að áhugi þeirra er
rnjög að vakna fyrir kommúnismanum og sam-
tökum á móti banka- og hringavaldinu, nú þeg-
ar að herðir, eins og þegar er orðið í Vest-
mannaeyjum, því þar er fjöldi smáútvegs-
manna þegar kominn á vonarvöl.
Stórkostleg launahækkun
í Sovét'Rússlandi.
Nýlega hafa laun verkamanna í málmiðnaði
og námuiðnaði Ráðstjórnarríkjanna hækkað
um 30—100%. Til dæmis verða laun þeirra
verkamanna, sem áður unnu sér inn 6V2—7^2
rúblur á dag, 13 rúblur nú eftir nýja launa-
kerfinu. (13 rúblur munu samsvara tæplega 40
íslenzkum krónum). í efnaiðnaðinum og fleiri
iðnaðargreinum, hafa launin einnig hækkað um
allt að 100%.
1 öllum auðvaldslöndum lækka launin að
sama skapi, sem þau hækka í landi verkalýðs-
ins. I launalækkunarárásunum standa sósíal-
demókratar fremstir í flokki. Hér á landi
lækka launin um ca. 30% vegna gengislækkun-
ar og innflutningshafta. Kratarnir viðurkenna
þessar ráðstafanir með því að berja sér á
brjóst og segja: Við getum eklvert gert!
SKRÁNING ATVINNULAUSRA MANNA
í Reykjavík hófst í gær og heldur áfram í
dag (þriðjudag). Allir atvinnulausir verkamenn
verða að fara til skráningar, sem fer fram í
Góðtemplarahúsinu í Vonarstæti.