Verklýðsblaðið - 17.11.1931, Blaðsíða 2

„Ef að þér afkastið helmingi meir en fé-
lagar yðar við vinnu í Englandi, þá hefðuð þér
ábyggilega ekki verið í heiðri hafður. Maður
hefði kallað yður óþokka og þér gsétuð jafn-
vel orðið fyrir þeirri hættu að múrsteini yrði
kastað í hausinn á yður í einhverju skugga-
strætinu. Ef þér ætlið að halda svona áfram,
þá ráðlegg ég yður að verða kyr í Rússlandi!!“
Hvað átti Shaw við? Hann átti við það, að
vegna þess að framleiðslan er takmörkuð í
auðvaldsþj óðskipulaginu, hljóti aukið vinnu-
afkast hvers einstaks verkamanns að þýða auk-
iö atvinnuleysi fyrir alþýðuna sem heild.
Árin eftir stríðið hefir borgarastéttin arð-
rænt verkalýðinn meir en nokkru sinni fyr
með gjörnýtingunni í framleiðslunni. Það hef-
ii því ekki verið nein tilviljun, að hún hefir
einmitt á þessum árum lagt svo mikla áherzlu
á að innleiða ákvæðisvinnuna.
Á árunum 1919—25 jókst framleiðslumagn
í Bandaríkjunum um 20% jafnframt því sem
verkalýðnum sem að þessari framleiðslu vann
lækkaði um 7%. I iðnaðinum voru þessi hlut-
föll framleiðslumagns og verkamannafjölda
þannig:
1924 1925 1926 1927 1928
Framleiðsla 95 104 108 106 111
V erkamenn 95 95 96 92 89,8
Nú eru 45 miljónir vinnufærra manna at-
vinnulausar í heiminum. Á íslandi skiptir þeim
orðið þúsundum. Jafnframt ver Ól. Friðriksson
það launafyrirkomulag, sem eykur atvinnu-
leysið geysilega og þjakar verkalýðinn meira
við vinnuna. Þrátt fyrir það, að tekjur verka-
mannsins geti orðið meiri — sem er þó ekki
alltaf — við ákvæðisvinnuna, fyrir það, að hann
leggur meira á sig, — slítur sér fljótar út, —
verður heildarafkoma stéttarinnar minni. Þetta
er ríkjandi stéttinni ljóst. Þessvegna berst hún
fyrir því, að innleiða ákvæðisvinnufyrirkomu-
lagið.
Auk þess sem ákvæðisvinnan eykur atvinnu-
leysið, eyðir hún vinnukrafti verkamannsins
á skemmri tíma. Með ákvæðisvinnunni eykst
vinnuhraðinn, hinu líkamlega vinnuþreki
verkamannsins er slitið fljótt, og loks er hon-
um kastað á gaddinn og nýr maður tekinn í
hans stað úr hinum stóra hóp atvinnuleysingj-
anna.
Ákvæðisvinnan er því til bölvunar fyrir
verkalýðinn í hagsmunabaráttu hans, hún þýð-
ir meira arðrán stéttarinnar og aukna vinnu-
þjökun. Verkalýðurinn verður því að berjast
á móti ákvæðisvinnu.
Akvæðisvinnan I verklýðsríkinu.
Hvaða þýðingu helir ákvæðisvinnan fyrir
verkalýðinn í verklýðsríkmu rússneska? í
fyrsta lagi á enginn verkamaður í Rússlandi
það á hættu að verða atvinnulaus. Atvinnu-
leysi er þar óþekkt hugtak. I öðru lagi er rétt
að taka það fram, sem sprellukarlinn Ólafur
I Friðriksson virðist ekki vita, að verkalýður-
inn í Rússlandi á sjálfur verðmæti vinnu
sinnar — allt það sem hann skapar rennur
til hans sjálfs og því meir sem nann fram-
leiðir því meira eykst velferð hans á allan
! hátt.
Það má kannske segja sem svo, að vinnu-
þjökun hljóti að aukast þar. með ákvæðisvinn-
unni á sama hátt og í auðvaldsríkjum. En því
er til að svara að verkalýðurinn rússneski hef-
ir jafnframt skapað sér betri aðbúð við vinn-
una, stytt vinnutímann og hækkað laun sín og
síðast en ekki sízt þarf hann á eldri árum
sínum ekki að eiga það á hættu að verða
fluttur sveitarflutningi og missa mannréttindi
sín.
Enn þá einn munur er á ákvæðisvinnunni í
Rússlandi og auðvaldsríkjunum. Ákvæðis-
vinnulaunin fara stighækkandi eftir afkasti
verkamannsins. Verkefnið, sem tekið er í á-
kvæðisvinnu er skift í þrjá þriðjunga og fara
launin stighækkandi eftir því hvaða marki
verkamaðurinn nær. Náist mark annars þriðj-
ungsins, eru ákvæðisvinnulaunin 20% hærri en
fyrir þann fyrsta, náist þriðji þriðjungur eru
launin 50% hærri en fyrir annan, en fari af-
kastið fram úr því, hækka launin hlutfallslega
um 100% fyrir hvert prócent í auknu af-
kasti.
r
Akvæðisvinnan
f Alþýðublaðinu á laugardaginn birtist enn
ein grein eftir Ólaf Friðriksson um ákvæðis-
vinnuna, stráksleg og kjánaleg að vanda.
Við skulum hér ekki eyða rúmi til þess að
svara hinu ólafsfriðrikssonarlega þvaðri um
skoðanarnun meðal kommúnista um afstöðuna
til ákvæðisvinnunnar. Við getum rólega slegið
því föstu, að bæði Stalin og Brynjólfur eru með
ákvæðisvinnu í verklýðsríkinu rússneska, en á
móti ákvæðisvinnu í auðvaldsríkjum.
Ólafur Friðriksson þóttist einu sinni sjá tölu-
verðan mun á skipulagi sósíalismans og auð-
valdsins, en líklegast hafa síðustu bitarnir, sem
kastað var til hans af bitlingaborði yfirstéttar-
innar, — síðustu nefndarlaunin, einnig kostað
honum þá skoðun.
Allir borgaraflokkar, íhaldsmenn, framsókn-
armenn og kratar — allir eru þeir á einu máli
um það, að ákvæðisvinnan sé réttmæt launa-
aðferð í arðránsskipulagi auðvaldsins. Gegn
þeim berjast kommúnistar fyrir afnámi ákvæð-
isvinnunnar.
Afstaðan til ákvæðisvinnunnar er alvarlegt
mál fyrir verkalýðinn í hagsmunabaráttu hans.
Hvað er þá ákvæðisvinnan í auðvaldsþjóð-
skipulagi og hvað er ákvæðisvinnan í sósíalist-
isku skipulagi?
Ákvæðisvinnan í auðvaldsríkjum.
Yfirstéttin reynir að fá sem mest framleiðslu-
magn og þarmeð gróða úr vinnu verkamannsins.
Með ýmsum nýtízku vinnuaðferðum, fljótvirk-
ari vélaútbúnaði og ákvæðisvinnu hefir hún
hækkað framleiðslumagn hvers einstaks verka-
manns. Sökum hinna innri mótsetninga auð-
valdsþjóðskipulagsins, sem takmarkar fram-
leiðslu þess á krepputímum, hefir þessi gjör-
nýting vinnuaflsins haft þær afleiðingar, að
stór hluti verkalýðsins hefir orðið atvinnulaus.
Ákvæðisvinnan hefir því í fyrsta lagi þær af-
leiðingar að atvinnuleysið eykst.
Enski rithöfundurinn Bernard Shaw, sem
nýlega ferðaðist til Rússlands, sagði við ung-
an verkamann þar, sem hafði skarað fram úr
í dugnaði í verksmiðjunni þar sem hann vann:
Ályktun ráðstefnu
K. F. I. um stjórnmálin
og kröfur alþýðu
Afleiðingar heimskreppunnar hafa orðið
mjög áþreifanlegar á fslandi 1931. Útflutning-
ur hefir lækkað að krónutali um 25%, þrátt
fyrir það, þó hann hafi aukizt að magni. Flest-
ar útflutningsafurðir hafa aukizt að magni, en
fallið í verði um 25% og allt upp í 75%. Al-
mennt hrun grípur um sig hjá bændum og
smáútvegsmönnum. Hlutamenn af skipum
koma slippir og snauðir af síldarvertíð. At-
vinnuleysi meðal byggingarverkamanna hefir
verið alemnnt, einnig mikið hjá daglauna-
mönnum og grípur nú um sig hjá fagverka-
mönnum, járnsmiðum, prenturum og verzlun-
armönnum. Almenn neyð færist í vöxt.
f ríkisbúskap auðvaldsins er hrun yfirvof-
andi. Skellur það harðast á verkalýðnum með
niðurskurði launa, fækkun starfsmanna, sparn-
aði á styrkjum og stöðvun opinberra fram-
kvæmda, ennfremur með hækkun tolla og
skatta á lífsnauðsynjum.
Bankamir eru búnir að eyða öllu, sem þeir
hafa átt inni og skulda nú 8—9 miljónir
króna erlendis, sem gerir þá miklu háðari
brezka auðvaldinu en fyrr.
Ríkistekjurnar minnka stórkostlega. Nýtt
gengishrun virðist yfirvofandi og gripið
er til eindæma réttindaskerðingar og jafn-
vel að nokkru leyti gagnvart burgeisastéttinni
sjálfri, svo sem innflutningshaftanna — til að
verjast því. En allt lendir þetta þó á alþýðu að
lokum.
í vændum virðist vera geysileg framleiðslu-
stöðvun hjá öllum aðalatvinnurekendum lands-
ins. Samfara því harðvítugar tilraunir til
launalækkunar. Er viðbúið að framleiðslan á
næsta ári minnki stórkostlega, sumir fulltrúar
hins opinbera spá jafnvel 40%. Hinsvegar gæt-
ir um þetta mál andstæðra hagsmuna hjá auð-
mannastéttinni sjálfri, þar sem fiskhringarnir
h.afa hagsmuni af að velta miklu af ódýrum
fiski á markaðinn til að leggja hann undir sig
og herða samkeppnina við útflytjendur annara
landa (Noregs, Newfoundland, Færeyja).
Ilafa smáútvegsmenn að nokkru leyti sameigin-
lega hagsmuni með fiskhringunum í þessu
efni, þar sem þeir verða gjaldþrota ef fram-
leiðsla þeirra stöðvast verulega. En að öðru
leyti eru hinar skörpustu hagsmunaandstæður
milli fiskhringanna og smáútvegsmanna, því
einokun Kveldúlfs og Alliance, sem hafa nú um
70% af fiskútflutningnum í sínum höndum,
hefir skapað þeim miljónagróða á meðan smá-
útvegsmenn, sem hafa verið ofurseldir þeim,
hafa stórtapað á úreltri smáútgerð sinni, arð-
rændir af öllum söluhringunum, er selja þeim
afurðirnar til útgerðar.
í gengismálinu eru hinsvegar skarpar hags-
munaandstæður milli fiskhringanna annars-
vegar, sem vilja fella krónuna, hafa til þess
mikla möguleika, sökum útlenda gjaldeyrisins,
sem þeir fá fyrir fiskinn, og hafa reynt það
með auðflótta til útlanda á undanförnum ár-
um, — og bankanna hinsvegar, sem hafa kaup-
menn með sér, er vilja halda krónunni, sökum
erlendu skuldanna. Auðflóttinn kemur m. a. í
Ijós í því, að þrátt fyrir hagstæðan verzlunar-
jöfnuð undanfarin ár, hefir hagur bankanna
gagnvart erlendum viðskiptamönnum versnað
um 20 miljónir króna síðan 1928, og hlýtur
það meðal annars að stafa af því, að íslenzkir
og erlendir auðhringar eigi fjárfúlgu, sem er
arður af framleiðslunni, geymda í erlendum
bönkum og annarsstaðar.
Hvor hluti auðvaldsins, sem ofan á verður,
hver aðferðin, sem ræður, gengishrunið eða
framleiðslustöðvunin, þá verður það jafn illt
fyrir verkalýðinn. Með gengisfallinu er hann
sviftur launum sínum að miklu leyti, kaupgeta
hans minnkuð stórkostlega. Með framleiðslu-
stöðvuninni er hinsvegar afleiðingum krepp-
unnar velt yfir á herðar hans með atvinnu-
leysinu og síðan með beinni og opinskárri
kauplækkun. Hvernig svo sem auðvaldið fer að,
reynir það að auka neyð verkalýðsins með
áframhaldandi drottnun sinn. Auk þess er
liugsanlegt að auðvaldið íslenzka alls ekki ráði
neitt við kreppuna og að saman fari fram-
leiðslustöðvun og óviðráðanlegt gengishrun.
Afleiðingar þess verða ennþá harðvítugri árás-
ir á lífskjör verkalýðsins og millistéttarinnar
undir beinni og óbeinni forustu brezku lána-
drottna íslenzka ríkisvaldsins. Neyðin kemur til
með að aukast geysilega samfara hugsanlegu
ríkisgjaldþroti og fyrirsjáanlegu gjaldþroti
sumra bæja og sveita, svo flest sund verði
lokuð atvinnuleysingjum og að hreinasta
neyðarástand komizt á. Horfurnar t. d. á Norð-
urlandi eru ógurlegar, á ísafirði. Vestmanna-
eyjum og Austurlandi einnig afarslæmar.
Pólitískar afleiðingar kreppunnar eru þegar
að nokkru leyti farnar að koma í ljós hjá að-
alflokkunum, en hafa enganveginn tekið á sig
ákveðnar myndir hjá fjöldanum, heldur skap-
að þar glundroða.
Á flokkana hefir kreppan haft þau áhrif,
að fhaldsflokkurinn hefir tekið upp þá tví-
skiftingu, að styðja með gætni alla stjórn
Framsóknar á þingi og í ábyrgðarmiklum á-
kvörðunum, en láta blöð sín halda uppi — oft