Andvari - 01.01.1971, Blaðsíða 70

68
GUNNAR THORODDSEN
ANDVARl
nú er það þó bæði víst og satt, að eins og engin frjáls !þjóSstjórn getur veriS
án ábyrgSar, aS minnsta kosti á pappímum, eins getur ekki veriS umtals-
mál urn ábyrgS fyrir öSrum en þeim, sem málin varða, þaS er fyrir þingi
hér á landi, svo ábyrgSin verður aS vera öll hér, hvort sem landstjómin
hefir erindsreka utanlands eSa sambandi bennar viS konunginn er komiS
fyrir á annan liátt. MeS því móti, sem til er tekiS í frumvarpinu, verSur
landstjórinn aS sínu leyti eins og konungs'fulltrúi nú, og vér böfum þegar
séS, aS bve miklu leyti tillögur lrans eru teknar til greina, þó bann bafi
bezta vilja til aS styrkja mál. Konungsfulltrúar vorir bafa oft reynt aS
stySja ýms mál vor, en þeir hafa orSið aS lúta í lægra. haldi meS tillögur
sínar. Fyrirkomulag Iþetta er vissulega ekkert keppikefli. Astand þaS, sem
oss er boSiS í iþessu frumvarpi, er ekki einu sinni bænuífet til framfaöa, eins
og nokkrir baifa látiS á sér heyra, og þaS gengur yfir mig, aS nokkrum Is-
lendingi, meS íslenzku bugarfari, skuli blandast bugur um aS ganga aS
slíku boSi. Eg er algjörlega samdóma binum báttvirta þingmanni Húnvetn-
inga, aS þaS er engu betra en þaS ástand, sem vér nú böfum. En þaS er
heldur ekki nóg, aS vér berum frumvarpiS sarnan viS ástand það, sem nú
er; vér verðurn að jafna til frumvarpsins 1867 og þess, sem oss þá var boðiS;
ríkisiþingiS hefir að vísu gripið frarn fyrir bendur stjórnarinnar og hrundið
henni til baka, en vér eigum að minna stjómina á, að bún hefir þá sið-
ferSislegu og stjórnlegu skyldu viS oss að standa við það, sem bún hefir
einu sinni gengið að og enda boðið sjálf að fyrra bragði. Frumvarp þetta
er í raun og veru ekki bænufet til framfara, nema rnenn hugsi sér hænur,
sem þykjast feta áfram, en vappa reyndar í kring á sama sorphaugnum og
tína kom þau, er húsbóndi þeirra stráir á bauginn við og við. Það getur
vel verið, að einstöku bæna finni góð kom, því skal ég ekki neita. Kröfur
þær, sem nefndin hefir gjört, sýna vafalaust, að hún er á réttri stefnu; að
vísu hefir hún tekið kröfumar fram nokkuS lá annan ihátt en ég hefi gjört,
en það eru þó hin sömu latriði, sem bún hefir fundið, og sú niðurstaða,
sem hún hefir komizt að, staðfestir einmitt, að reikningur minn hefir ekki
farið mjög skakkt. Aðalatriðið er það, að hér er gjörð réttarkrafa, og hún
er sanniarlega á góðum rökum byggS. Það er alkunnugt, svo ég taki aðeins
stólsgózin til dæmis, að þau voru dregin inn í ríkissjóðinn með því beru
skilyrði af konungs hendi, sem og var samkvæmt hlutarins eðli, að ríkissjóð-
urinn bæri þann kostnað þaðan í frá, er á gózunum hvíldi; það er svo ein-
kennilegt í fjárhagsreikningum stjórnarinnar á seinni tímum, aS þar eru
árlega talin útgjöld þau öll, sem ganga til 'jjess, er stólsgózin stóðu fyrir, svo
sem skólakostnaður, laun biskups o. s. frv., en tekjur eru engar taldar á móti,