Andvari - 01.01.1971, Blaðsíða 80

78
GUNNAR THORODDSEN
ANDVARl
því ekki betur séð en Dönum mætti vera það kærast af öllu að verða lausir
við fjárhaldið fyrir oss. En þá fyrst, þegar réttindin korna, kemur skyldan,
og ég er alls kostar á þeirra máli, sem engum skyldum vilja játa, meðan
réttindi ekki fást. Eg vil því lýsa því yfir, að þótt útboðið falli hér á þingi,
þá er það ekki af því, að vér viljum skorast undan skyldu vorri, þegar vér
fáum samsvarandi réttindi í móti, heldur af liinu, að vér viljum ekki játast
undir skyldur án réttinda. Hvað nú annars útboðið sjálft snertir, þá finnst
mér margt í þeirri uppástungu mjög óviðkunnanlegt og 'byggt á rangri undir-
stöðu, þó ég að öðru leyti sjái á nefndarálitinu, að hinir háttvirtu nefndar-
menn hafa gjört sér mestu alúð til að reyna að koma lagi á. Það er auð-
sjáanlega byggt á þeirri skoðun, að allir íslendingar sé sjómenn; en það er
þó engan veginn svo; þeir eru langtum fleiri sveitamenn, og hér er margur
rnaður, sem aldrei hefir á ævi sinni séð sjó. Þegar nú á að taka til úfcboðsins
af öllu landinu, þá mundu menn hitta marga öldungis óhæfa til flotans;
alstaðar erlendis eru og ekki aðrir menn teknir til hans er þeir, sem lifa og
upp alast við sjó eða ætlaðir eru til sjávarvinnu; verð ég því að segja, að út-
boðið sé að þessu leyti byggt á ónáttúrlegum grundvelli, og þar að auki
rnjög skaðlegum, því það heldur fram hinu forna háskalega háttalagi stjórn-
arinnar að lokka menn frá sveitinni og landbúnaðinum. Það undrar mig,
að nefndin, sem þó hefir tínt til svo marga annmarka og vandkvæði við út-
boðið, skuli hafa gleymt þessu merkilega atriði. Þá er það og næsta óhent-
ugt, að þessir íslendingar skuli allir fara út úr landinu, án þess að það sé
séð neitt fyrir því, að þeir geti verið til vamar fyrir landið, því ekki verja
þeir ísland, meðan þeir eru í Danmörku, og ekki getum vér heldur ráðið
því eða verið vissir um, að stjórnin gæti þess sem fastrar skyldu, að senda
hingað herskip til að verja oss, þó vér sendum til Danmerkur ekki einungis
40 manns, heldur reyndar eftir mínurn reikningi gerum út 120 manns á
ári. Það sýndist vera miklu eðlilegra að hafa vamarskyldu hér á landi, líkt
og er á Borgundarhólmi; þeir hafa þar sitt eigið lið og heræfingar, og þar
með fullnægja þeir varnarskyldu sinni. Þá finnst mér hugsunin í vara-
uppástungu hins heiðraða þingmanns Rangæinga vera miklu skynsam-
legri, því hann vill þó ekki hafa kennslu handa tómurrj kokkum, heldur og
líka handa foringjaefnum. Mér þætti hka munur, ef það væri gjört að skil-
yrði, að herskip lægi hér við land á sumruin og tæki við mönnum, þegar
þau kæmi á vorin, og skilaði þeim aftur að haustinu til. Þessar athuga-
semdir eru þær einu, sem mér þykir þörf á að sinni að koma fram með í
þessu máli.“