Andvari - 01.01.1971, Blaðsíða 84

82
GUNNAR THORODDSEN
ANDVARI
aumur, að ég þurfi mér og mínum til viðurværis þá skildinga, er ég hér
gæti nurlað mér senr þingmaður. Mætti ég leysast héðan og halda heim
til minna elskuðu Húnvetninga, ynni ég tvennt með því: fyrst að spara
ættjörðu minni þingpeninga, án hverra ég geti lifað góðu lífi, og þar næst
að veita búi mínu forstöðu, því þar til er ég betur kjörinn, þar eð ég hef
meiri hæfilegleika til að vera bóndi á Þingeyrum en þingmaður hér í þing-
salnum, eins og ég líka vona að ég með bústjórn minni geti meir gagnazt
þjóðfélaginu en með þingsetunni."
Havstein amtmaður, sem var konungkjörinn þingmaður, lýsti því yfir, að
hann hefði bannað Jósef lækni að koma til þings vegna þess að hann mætti ekki
vera frá embætti sínu.
Jón Sigurðsson vill nú fá að vita orsakir og ástæður til þess, að læknirinn,
sem er nú staddur í bænurn, má ferðast hingað, en þó ekki vera á þingi.
Havstein segist gera yfirboðurum sínum grein fyrir gjörðum sínum, en þver-
neitar þinginu um upplýsingar. En Jón er harður í horn að taka, flytur fimm
stuttar ræður. Sú síðasta er svohljóðandi:
„Ég verð að ítreka það aftur, að læknir Jósef Skaftason er ekki emb-
ættismaður, og ég ætla að það séu fullar ástæður til að mótmæla og sporna
við því, að hinir yfirboðnu embættismenn taki upp á að bægja þeim mönn-
um frá að gegna köllun sinni til þings af þeim ástæðum, sem Jreir geta ekki
síðan verið þekktir að skýra frá. Undir eins og ég greiði atkvæði móti gildi
kosningar varaþingmannsins úr Elúnavatnssýslu, þá hlýt ég að lýsa því
yfir, að ég ábyrgist amtmanninum í Norður- og Austur-amtinu, þó Húna-
vatnssýsla þar fyrir verði þingmannslaus, því að það er honurn einum að
kenna, en engum öðrum.“
Þessar stuttu ræður Jóns og hin skorinorða, hvassa og hnitmiðaða lokaræða,
eru einkennandi fyrir Jón, þegar hann lendir í orðasennum. Þar kemur fram
skarpleikinn og fimleikinn í svörum, en einnig kappið að láta ekki hlut sinn
fyrir neinum. í sambandi við þessa orðasennu við amtmanninn, sem og deilur
Jóns strax á fyrsta þingi við konungsfulltrúa, stiftamtmanninn sjálfan, er rétt að
hafa í huga til marks um einurð Jóns, að hér er hann að tala við og víta fulltrúa
hins einvalda konungs.
1859 var Jón Sigurðsson felldur frá forsetadómi, en Jón Guðmundsson kos-
inn forseti. í jarðamatsmálinu greindi þá nafna á. Jón Guðmundsson flutti mergj-
aða ræðu og deildi á skoðanir og afstöðu Jóns Sigurðssonar. Hann sagði meðal
annars: