Andvari - 01.01.1971, Blaðsíða 118
116
CHR. MATRAS
ANDVARI
plöggum í (færeysku) skjalasafni Fornfræðafélagsins (í Árnasafni) nákvæmlega
hvernig þróunin hefur verið frá handriti Plpyens til hins prentaða texta í
„Annaler".
Það sem gerðist var þetta: Rafn fékk Jóni Sigurðssyni skjalaverði formálana
í hendur — ugglaust í samráði við N. M. Petersen — til þess að hann gæti ís-
lenzkað málið í handriti Plpyens. Handrit Jóns Sigurðssonar er þannig útlits: á
vinstri hlið er hinn „svaboski“ texti Plpyens, á hægri hlið „íslenzkaður" texti
Jóns Sigurðssonar. Þannig til orðin var þessi tillaga send N. M. Petersen til um-
sagnar, og svo heppilega vill til að svar hans til Rafns er einnig ennþá til; því
miður er það ekki dagsett. Þar í stendur meðal annars: „Eftir ósk yðar hef ég
litið yfir hjálagt plagg og leyfi mér að bæta við fáeinum athugasemdum um það,
en aftur á móti hef ég ekki breytt neinu í því, þar sem innborinn Færeyingur
verður líldega að ákveða hvernig bezt sé að skrifa hans eigið mál.“ Ennfremur
skrifar hann: „Mér virðist varla geta verið um annað að ræða en að taka upp
samhljóða sem hafa fallið brott í latmælisframburði,1) til þess að orðin geti
þekkzt í ritmálinu; en vitanlega verður að taka tillit til sérhverrar raunverulegrar
breytingar í málkerfinu, svo sem -un fyrir -um, sem er líka gert hér.“ Hann lýkur
hréfinu þannig og hefur þá reifað fjölmörg einstök atriði:
„Nú þegar ég lít á allt þetta aftur sé ég þó ekki annað ráð tiltækt en
að prenta þessa formála eins og þeir eru á eigin ábyrgð þess sem sendi
iþá, en að minnsta kosti prenta annan texta neðan við á íslenzku. Það getur
iþó ekki verið ætlunin með þeirri óveru sem þetta er, sem þar að auki er
ómerkilegt að efni, að grundvalla færeyskt ritmál, sem verður að gerast
í stórri 'bók með merkilegu efni. Umritun þessa verður þó hvorki fugl né
fiskur, heldur undarleg blanda af hinum ólíkustu formum, sem ég óttast
að enginn aðili vilji kannast við.“
Þetta er síðasta orð N. M. Petersens í þessu máli, sem nú var fengið V. U.
Hammershaimb í hendur. Þessi ungi guðfræðistúdent fékk nú þetta verkefni
hjá Rafn: að komast að, með hliðsjón af ,,íslenzkuðum“ texta Jóns Sigurðssonar,
athugasemdum N. M. Petersens við hann og — að sjálfsögðu — hinu „svaboska"
handriti Plpycns, réttritun sem þeir er vit höfðu á færeysku gæui fellt sig við.
Það var því afmarkað verkefni sem Hammershaimb var fengið í hendur, og að
mestu leyti voru það tillögur Jóns Sigurðssonar sem urðu fyrir valinu.
1) Hér sem annars s.aðar kemur manni í hug fjónskur uppruni N. M. Petersens. Ætli ekki
það, að brottfall ð-ins í hans eigin mállýzku sé raunveruleg orsök þess að 8 var tekið upp í færeyska
réttritun eins og þá norsku frá 1846?