Andvari - 01.01.1971, Blaðsíða 132

130
UM ÞJÓÐLEGAN METNAÐ JÓNS SIGURÐSSONAR
ANDVARl
clikaði upp úr mér stutta skýrslu um bókmenntir vorar og ævi félagsins.
Eg vil nú aldrei hætta bókmenntasögu vorri ár 1400, því ég hefi það álit,
að rrið eigum að sínu leyti eins ágæt rit þar á eftir á hverri öld, og þeirra
vil ég eins geta, enda held ég líka því fram, að mál vort sé hið sama, því
enginn getur kallað það annað en sama mál, sem heldur allri sinni
„Grammatík“ og „Syntax" [setningaskipan] og orðaforða, svo að taka
má upp hvert fomt orð og leiða inn á ný. Danskan er rneira breytt frá
dögum Kr[istjáns] IV og þar til nú, og dettur engum í hug að kalla það
tvö mál.“
27. Til sr. Halldórs Jónssonar á Hofi (II, 68—69).
Kaupmannahöfn, 5. maí 1866.
„Hér er ekkert annað fyrir höndum en tvennt, annaðhvort að fara
svona undan í flæmingi og varast einungis að binda sig, líkt og við höf-
um gert síðan 1851, eða þá að sýna meiri rögg á sér allir samtaka og
standa fast á kröfum okkar við Dani, allir sem einn rnaður, og svo jafn-
framt neyta allrar orku til að taka okkur fram í öllu veraldlegu og bæta
efnahag vom, læra sem mest að taka okkur fram í öllu verklegu og kom-
ast inn í þess konar störf. Þá nögum við af okkur fjötrana eða sprengjum
þá a'f okkur. En þar til þarf peningasamskot og félagskap, og það mun
örðugt að drífa upp. Danir vilja auðsýnilega bjóða okkur tvo kosti, annað-
hvort gamla sultinn og ófrelsið með saimbandi við sig, eða þá frelsi með
því að við sleppum öllum kröfum við þá frá fyrri tímum. Ég sé ekki
betur en við gerum öldungis rétt að segja: Lofið okkur fyrst að sjá, hvert
frelsi þið bjóðið og hverja kosti í fjárútlátum, heimtum sem mest fyrst
um sinn, en éf við sjáum okkur slag, getum við slegið af ef þarf. —
Annars eigum við að halda kröfunum sem stífustum, meðan svona stend-
ur, og enginn nema sjálfheimskur maður getur verið svo „naiv“ að taka
öðru eins boði og stjómin bauð í sumar.“
28. Til Gísla Hjálmarssonar læknis (I, 406).
Kaupmannahöfn, 28. maí 1866.
„Þú kannt að hafa nokkuð til þíns máls, að einveldið hafi verið í
sumu skárra í viðskiptum okkar við Dani, en elcki held ég það samt,
þegar á allt er litið. Einveldið er gott til að svæfa, en sá svefn er ekki
hollur, og ekki geta menn sagt, að líf okkar sem þjóðar hafi þá verið betra,