Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 24

22
KRISTINN KRISTMUNDSSON
ANDVARI
og kýr Bjarna í Straumi, allar mjólkandi og margar þeirra nýbornar.15
Allt bendir til að Hafnarfjarðarár Bjarna hafi verið hamingjuár, flest
gengið að sólu og hann notið ómældra vinsælda og aðdáunar fyrir
dugnað og hæfni í störfum sínum. Og 1928 festi hann ráð sitt og gekk
að eiga fyrri konu sína, Þorbjörgu Þorkelsdóttur trésmiðs á Eyrarbakka
og í Reykjavík. Sjálfur kvaðst hann hafa séð framtíð sína í Hafnarfirði
„bjarta og glæsilega“16. En næsta haust, 1929, varð svo gagnger breyting
á högum hans að upp frá því má segja að hann hafi staðið í sviðsljósi,
dáður að verðleikum en um leið umdeildur alloft eins og jafnan verður
um þá sem „hafa ból/hefðar uppi á jökultindi.“
V. Brautryðjandi á Laugarvatni
Það er sammæli þeirra sem gerst þekkja til að upphaf og þróun
skólaseturs á Laugarvatni verði öðrum fremur rakið til þriggja braut-
ryðjenda: Laugarvatnshjónin, Ingunn Eyjólfsdóttir (1873-1969) og
Böðvar Magnússon, bóndi og hreppstjóri á Laugarvatni (1877-1966)
ákváðu að láta ættaróðal sitt af hendi til að veita stofnun héraðsskóla á
Laugarvatni brautargengi, auk þess sem Böðvar var í hópi skeleggustu
baráttumanna fyrir stofnun alþýðuskóla á Suðurlandi og ýmsum öðrum
framfaramálum. Jónas Jónsson frá Hriflu (1885-1968) hafði úrslita-
áhrif á samþykki og liðveislu ríkisstjórnar við stofnun skólans, hann
tók sérstöku ástfóstri við Laugarvatn og beitti valdi sínu og áhrifum
ítrekað til eflingar staðnum. Mest verður þó að telja það afrek Bjarna
Bjarnasonar að taka við stjórn skólans, barni í reifum, efla hann til
frægðar við frumstæðan aðbúnað í fyrstu og búa svo um hnúta að hann
fæddi af sér eigi færri en þrjár sjálfstæðar skólastofnanir og fjórar þó ef
fósturbarnið, barnaskóli innan sveitar, er með talinn. Staðfesting þess,
sem hér var sagt, birtist í því að myndir þessara brautryðjenda er að
finna úti við á Laugarvatni í viðeigandi minningarlundum.
Af undirbúningi að stofnun héraðsskóla á Suðurlandi er alllöng saga
sem verður ekki rakin hér. Deilur innan héraðs um staðarval töfðu
s
málið. Hugmyndin um sameiginlegan skóla Arnesinga og Rangæinga
strandaði á þeim deilum, og þegar kannað var hvort Arnesingar einir
gætu sameinast um skólastað var sama uppi á teningnum. Vorið 1928
var svo komið að aðeins fjórir til fimm hreppar voru reiðubúnir að
leggja fram fé til skólabyggingar á Laugarvatni, þ.e. Laugardalshreppur,