Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 58

56
KRISTINN KRISTMUNDSSON
ANDVARI
þá mjólk sem mötuneytið kaupi frá mjólkurbúinu, nauðsyn sé á full-
komnum útbúnaði og öruggu eftirliti til að tryggja gæði mjólkurinnar,
en skólastjóraráð sé þó fúst til samninga um kaup á gerilsneyddri mjólk
frá Laugarvatnsbúinu „þegar búið leggur fram fullnægjandi viðurkenn-
ingu viðkomandi heilbrigðisyfirvalda, þar á meðal skólalæknis“.98
Þrátt fyrir þessar undirtektir, svo langt sem þær náðu, duldist Bjarna
ekki tregða skólastjóranna. I fyrrnefndu bréfi hans frá 24. febrúar 1962
koma fram vonbrigði vegna bréfsins frá 12. okt. og hann segir sig hafa
brostið kjark til að halda áfram og hafa ákveðið „að leggja málið á hill-
una í bili að minnsta kosti“. Bréf Bjarna, dagsett rúmum fjórum mán-
uðum eftir bréf skólastjóranna, lýsir skapgerð hans vel. Svo mjög sem
hann vildi halda mjólkursölunni til streitu hefur dómgreind hans skynjað
að tíminn vann gegn honum. Mjólkurmálið hefur greinilega skyggt á þá
hugsjón hans að á Laugarvatni skyldi vera bú til fyrirmyndar og stað-
arprýði í tengslum við skólasetrið. Segja má að frá því hafi verið horfið
1953 þegar ákveðið var að héraðsskólinn hætti búskap, hugsanlega í
óþökk Bjarna sem hugðist bæta fyrir slík mistök með því að reka búið
sjálfur svo að Laugarvatni væri gagn og sómi að. Fylgi við þá hugsjón
fékk hann með byggingu og staðsetningu nýrra gripahúsa. Samt rætt-
ust búskapardraumar hans ekki. Páll Lýðsson nefnir þá skýringu í ald-
arminningu Bjarna 1989 að á síðustu árum hans hafi mannahald verið
orðið erfitt á stórbúum eins og þeim sem hann vildi reka.99 Hjarðfjósið
var nýjung sem krafðist ekki síður en eldri fjósin nákvæmni við hirð-
ingu kúnna og eftirlits með heilbrigði þeirra. I þessu efni sem mörgum
öðrum sá Bjarni raunar lengra fram en flestir samtímamenn hans: Nú,
hálfri öld síðar, þykja þau fjós best og afurðamest þar sem kýr ganga
allar lausar og heimsækja mjaltaþjón sinn sjálfar þegar þeim hentar best.
En tími þeirra var ekki kominn. Fyrrnefnd friðunarsjónarmið, andstaða
gegn ætlaðri ofbeit og hvers kyns lausagöngu búfjár settu búinu einnig
skorður sem erfitt reyndist að búa við með vaxandi byggð á staðnum.
A skólanefndarfundi héraðsskólans 13. janúar 1964 var lesið bréf frá
Bjarna Bjarnasyni þar sem hann kunngerði þá ætlun sína að segja jörð-
inni lausri og lýsti hug sínum til þess að Þorkell, sonur hans og hrossa-
ræktarráðunautur Búnaðarfélags Islands frá 1961, fengi ábúðarréttinn.
Þorkell hafði búið á Laugarvatni í félagi við föður sinn frá 1961, hann
átti, þegar hér var komið sögu, féð og flest hrossin.100 Bjarni mætti á
fundinn til viðræðna um málið. Formaður spurði þá Böðvar Magnússon,
sem sat í skólanefndinni, hvort hann hefði gefið eftir rétt sinn til að