Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 71

gunnar kristjánsson
Hvað táknar þá lífið? ...
✓
A aldarafmœli Steins Steinarr
Inngangur
Steinn Steinarr birtist þjóðinni einatt sem þungbúið skáld, þrúgað af mótlæti og
þjáningum. Myndir sem hafa prentast mönnum í minni bera það ekki með sér
að hann kunni einnig að hafa verið hamingjumaður. Enda þekkti hann flestum
betur andstreymi lífsins, fátækt í bernsku, hreppaflutninga og fjarvistir frá for-
eldrum og systkinum, hann þekkti allsleysi og basl á krepputímum, atvinnuleysi
°g fötlun. Vafalaust hefur honum fundist lífið hafa farið um sig ómildum hönd-
UrT1 - annað verður tæplega lesið út úr ljóðum hans. En hann átti góða að, fólk
Sem kunni að meta hann þegar á barnsaldri fyrir góðar gáfur, næmleika og
mannkosti. Steinn var aufúsugestur meðal skálda og listamanna eftir að hann
fluttist til höfuðborgarinnar, hann átti fjölda vina og kunningja sem voru í farar-
broddi nýrra tíma í menningu og listum og síðast en ekki síst átti hann góðan
lífsförunaut, Ásthildi Björnsdóttur. Ævisagan dregur upp mynd af manni sem
stóð ekki einn heldur vildu margir bera hann á höndum sér. Hin sýnilega mynd
gefur til kynna innri baráttu sem skáldið hefur ekki reynt að dylja.
I Ijóðum Steins Steinarr speglast hugarheimur samtímans. Hann er skáld
Þjóðarinnar í kreppulok og á stríðstímum þegar hún á skyndilega nánara sam-
neyti við aðrar þjóðir en hún hafði áður haft. Skáldið tjáir og túlkar vitund
Sem einkenndi vestræna menningu um miðbik tuttugustu aldar, þegar tilvist-
arstefnan var eins og þungur undirstraumur í bókmenntum og listum. Steinn
Þekkti tóninn sem þar var sleginn og sló hann sjálfur, hann þekkti tungutak
Þeirrar aldar sem setti firringu mannsins á dagskrá öðrum öldum fremur og
yar sterkasta rödd hennar hér á landi. Þar er ekki dansað af gleði heldur horft
1 djúpið, leitað svara sem virðast einatt langt undan.
þótt tilvistarstefnan tæki á sig ýmsar myndir, var meginstefnan þó ávallt sú
sama, að fjalla um dýpstu spurningar mannsins á skelfilegum tímum í sögu
tVrópu, þar sem hver kynslóðin á fætur annarri bognar undan sama þunga,
Undan spurningum sem vakna með hverjum hugsandi manni og kalla hann til
andsvara og ábyrgðar. Spurningarnar skortir ekki en svörin virðast sjaldnast
lnnan seilingar.