Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 81

andvari
„HVAÐ TÁKNAR ÞÁ LÍFIÐ?‘
79
kvæði hans, The Waste Land, er í raun og veru guðspjall 20. aldarinnar, en
það er líka ort hér um bil 30 árum áður en þeir veittu honum Order of Merit
°8 Nóbelsverðlaunin.“25 Hálfkæringurinn sem birtist í tilvitnuninni er ekki
°þekkt fyrirbæri meðal skálda og í íslenskum bókmenntum einkennir hann
samtímaskáld Steins og nægir þar að benda á Halldór Laxness. í slíkum
urnmælum er oft að finna tilraun skáldsins til að villa á sér heimildir, má
ut sporin og dylja þau áhrif sem það hafði orðið fyrir af öðrum, skáldið veit
fyrir víst að verkin tala. Kannski er Steinn að mörgu leyti of skyldur Eliot til
að hann vilji auðveldlega kannast við áhrif hans á eigin verk og þá einkum á
Timann og vatnið.
Um trúarheimspekilega þætti í verkum Steins
Plestir sem fjalla um Stein Steinarr og ljóð hans koma að spurningunni um
Pá trúarlegu glímu sem ljóð hans sýna. Því mætti nú spyrja um trú í ljóðum
Steins. Eru kvæði hans „trúarljóð - með neikvæðu forteikni“ eins og Kristján
N^rlsson komst að orði í ritgerð um Stein Steinarr árið 1964?26 Er hann í
hópi mestu trúarskálda þjóðarinnar eins og séra Heimir Steinsson staðhæfði
0993)?27 Um sama efni hafa fleiri tjáð sig, m.a. Sigurbjörn Einarsson28,
Matthías Johannessen29, Ingi Bogi Bogason og Kristín Þórarinsdóttir. Sveinn
^korri Höskuldsson hefur bent á „lotningarfulla kyrrð“ í Tímanum og vatninu
°§ „trúarlega tilfinningu“ sem mikilvæg einkenni Ijóðsins.30 Aðrir víkja sér
undan því að takast á við þessa spurningu, sbr. Sigfús Daðason sem telur sig
ekki dómbæran á efnið.31
I Ijóðum Steins er þungur undirstraumur tilvistarspurninga mannsins. Á
skömmum skáldskaparferli glímir hann ítrekað við svipaðar spurningar og
gerir þar ýmsar atlögur en rimmunni lýkur ekki til fulls nema ef vera skyldi
með Tímanum og vatninu.
Nlargir hafa staðnæmst við breytingar sem urðu á lífi Steins um það leyti
SeiTI hann festi ráð sitt og benda á ljóðaflokkinn Tímann og vatnið því til
s°nnunar. Þau Ásthildur giftu sig 10. júní 1948 - sama árið og Tíminn og
Vcþmð kom út - en hófu búskap tveimur árum áður.32 Trúarleg stef koma
skýrar en áður inn í ljóð hans og jafnframt með öðrum hætti og óræðari. Hver
^eit nema nóg hafi verið spurt, hver veit nema skáldið hafi fundið þau svör við
Knýjandi spurningum sem við varð unað?
Mörg þeirra hugtaka sem mest ber á í verkum Steins Steinarr snúa að dýpri
Vltund mannsins og er þá Ijóðum hans um pólitísk efni, hversdagsleg málefni
eða ástina ekki gleymt. Hugtök eins og tilgangsleysi, fánýti lífsins, kaldhæðni,
Pjaning og dauði annars vegar og svo hins vegar tilgangur, von, draumar, þrár
°g hugrekki vísa til trúarheimspekilegrar glímu sem átti hug hans allan alla