Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 83

andvari
„HVAÐ TÁKNAR ÞÁ LÍFIÐ?‘
81
I þriðju ljóðabókinni, Spor í sandi (1940) kveður við sama tón í ljóðunum
»Ljóð“, „Heimferð, „Ferðasaga“ og í ljóðabókinni Ferð án fyrirheits (1942)
nefna ljóðin „Hin mikla gjöf“, „Til hinna dauðu“ og „Börn að leik“.
Svipuðu marki brennd eru ljóð sem einkennast af kaldhæðni um þetta
^fni, þar má nefna ljóðin „Sement“, „Leiksýning“, „Götuvísa“ og „Flóttinn“
ár Ljóðum (1937). Ur Ferð án fyrirheits (1942) má nefna „Sumar við sjó“ og
”Að sigra heiminn“.
Feigð og dauði eru Steini áleitin yrkisefni. Dæmi eru „Vögguvísa“ (Sofðu,
s°fðu, / Ég er dauðinn, / ég skal vaka yfir þér“) og „Blóm“ í Ljóðum (1937).
Ljáningin er sjaldan langt undan: í ljóðinu „Andvaka“ segir: „Þú bærðir vör,
einskis, angist þín / fékk aldrei mál./ Nei, þjáning þín bar aldrei ávöxt
neinn, / og engan tilgang hafði lífs þíns nauð./ Hún lagðist yfir þreytu hjarta
þíns / þung og dauð“ (Ljóð 1937). I „Hamlet“ (Ljóð 1937) kveður við sama
tón, einnig í „Mazurka eftir Chopin" (Spor í sandi 1940).
„Ég er djúpið sem geymir /þær dýrmœtuperlur ...“
^ér má benda á að Steinn helgar hinum sorglega riddara Don Kíkóta tvö
‘Jóð, manninum sem barðist gegn heimsku heimsins en hlaut að launum
náð og spott. Hann var riddari sannleikans í heimi sem tekur lygina iðulega
Lam yfir það sem satt er. Steinn hafði áreiðanlega fulla samúð með hinum
sorglega riddara og hefur fundið til andlegs skyldleika með honum. Annað
*Væðið er í Ljóðum frá 1937 en hitt í Ýmsum kvæðum. Hann yrkir einnig
nrr> Chaplin (Spor í sandi 1940) þar sem slegið er á svipaða strengi. Þessar
Þekktu persónur vísa til baráttu gegn blekkingum og lygi, þær eru notaðar
af þeim sem hafa mannúð, mennsku og mannréttindi á stefnuskrá sinni og
Setja manninn í öndvegi. Boðskapurinn um það efni á erfitt uppdráttar, boð-
skapur um vonir, drauma og þrár, þetta viðhorf liggur í loftinu: heimurinn
Virðist ekki kæra sig um annað en forgengileg lífsgildi. Kannski er þá eina
eiðin að hrista hann til, að láta hann hafa það, setja á oddinn eitthvað sem
gæti valdið hugarfarsbreytingu, afturhvarfi. Skáldið lifir í vitfirrtum heimi.
!/er er skáld firringarinnar: hinar spámannlegu ýkjur eru aðferð skálds sem
jnnur sig knúið til að vekja fólk til umhugsunar um það sem því finnst máli
Aýpta, skáldið býr sig í búning spámannsins. Þessi aðferð birtist í mörgum
J°ðum sem einkennast af kaldhæðni og afgerandi fullyrðingu um tilgangs-
leysi lífsins:
Við biðum, við biðum
og brjóst okkar titruðu
í ögrandi þögn.