Andvari - 01.01.2008, Blaðsíða 148
142
GERÐUR STEINÞÓRSDÓTTIR
ANDVARI
persónugerir náttúruna og ávarpar lesandann. Áhrifa gætir frá Jónasi
Hallgrímssyni og ljóði hans Fjallinu Skjaldbreið. Hér koma fyrir þekkt nöfn
úr Islendingasögum og goðafræði, svo og örnefni á Þingvöllum: Almannagjá,
Snorrabúð, Öxarár, Skjaldbreið, Lögberg og Hrafnagjá. Innganginum lýkur
með ávarpi: „Taktu vel eftir öllu því, er vættirnar sýna og segja þér. Þær hafa
sjálfar séð alla viðburðina, þær benda þér austur að Hrafnagjá, og þar eð óvíst
er, að þessi sjón mæti þér oftar en einu sinni, þá notaðu vel augu og eyru.“
Verk Sigurðar málara heitir Alþingisstaður hinn forni við Öxará og kom út
í Kaupmannahöfn 1878. Bókinni fylgja uppdrættir. Sigurður lýsir svæðinu er
þinghelgi Alþingis íslendinga hins forna náði yfir. Er þetta nákvæm og hlut-
læg lýsing á fornum búðum. Inngangurinn er í rómantískum anda og vitnað í
ljóð Jónasar Hallgrímssonar og Skjaldbreið kölluð móðir Þingvalla, en ekkert
tekur Torfhildur orðrétt upp úr Þingvallalýsingunni. Halldór Laxness átti eftir
að feta í fótspor Torfhildar þegar hann valdi Þingvelli sem sögusvið í upp-
hafskafla íslandsklukkunnar.
Árið 1638
Atburðarásin hefst í I. kapitula með orðunum: „Það var árið 1638, að eft-
irfarandi saga hefur upptök sín.“ Þar er því liðið á þriðju öld frá því þeir
atburðir gerðust er höfundur greinir frá. Hér og víða gætir áhrifa frá munn-
Espólín lýsir útliti Brynjólfs nákvæmlega: „Hann var öldungslegur sýnum, hár meðal-
maður, þrekinn og karlmannlega vaxinn, sterkur og löngum heilsugóður, röddin sköruleg,
og ritaði eptir med höfðinu; hárið lét hann ei ná lengra en eyrnablöðin, en skeggið var
rautt, þykkt og mikið, og breiddist yfir bringuna út á axlir; tóku nafnbótamenn eptir
honum að bera skegg; og þótt hann væri ávarpsgóður, stóð þeim ótti af honum, er
lítilsigldir voru.“(6 HL. 9)
Lýsing Torfhildar á Brynjólfi kemur fram í samtali bræðranna, Hallgríms og Jóns, sona
Halldórs heitins Olafssonar lögmanns, sem spáði fyrir um örlög Brynjólfs. Torfhildur
velur færri drætti:
„„Brynjólfur Sveinsson!" endurtók Jón. „Er það Skálholtsbiskupinn, sem nú er?“
„Jú, jú, sá er maðurinn."
„Er það maðurinn með mikla, rauða skeggið, sem fór af baki þarna upp í gjámunn-
anum í gærkveldi?“spurði Jón.
„Lát mig heyra. Hversu leit maðurinn út?“ spurði Hallgrímur.
„Hann var tígulegur á svip,“ svaraði Jón, „heldur hærri en í meðallagi, þrekinn og
karlmannlegur. Hann hafði stuttklippt hár, en rautt, afarmikið skegg, sem nálega huldi
axlir hans og bringu. Berðu nú kennsl á manninn?"
„Og það held ég, en hafðu sæll sagt mér líðindin.“ (IV. kap.)