Andvari - 01.01.1955, Blaðsíða 61

ANDVARI
Magnús Gizurarson Skálholtsbiskup
57
Guðmundar biskups. En er Sturlunga getur þess, að Magnús
biskup hafi verið á alþingi 1234 og kornið út tveinr vetrum áður,
er þar viðbætt: „Þá hafði Sigurður erkibiskup tekið embætti af
Guðmundi biskupi" (Sturl. I. 374).
Frásögn flestra annála af afsetning Guðmundar biskups frá
embætti 1232 sker ekki úr því, hvort það er Kolbeinn ungi eða
erkibiskup, sem tekur embætti af biskupi í þetta sinn. Lögmanns-
annáll og Sturlunga eru samsaga um, að Magnús biskup hafi
komið út með afsetningarbréfið. Það verður því að athuga þá
frásögn frá fleiri hliðum.
Kolbeinn leysir biskup úr varðhaldinu, þegar Magnús biskup
kemur út með bréf erkibiskups um utanstefning Sighvats og
Sturlu vegna atferlis þeirra gegn Guðmundi biskupi, „fyrir þá
glæpi og guðs reiði, sem þeir hlóðu sér í misþyrming með sjálfan
biskupinn, og í svívirðing við klerkdóminn, og taki lausn eftir
hans ráði“ (Bps. II. 149). Heilbrigð skynsemi mælir því í gegn,
að erkibiskup samhliða þessum dómi um verknað mótstöðu-
manna og ofsækjenda Guðmundar biskups hafi samtímis svipt
þenna sama biskup embætti, og stefni honum þó ekki fyrir sig,
en feli Magnúsi biskupi að flytja embættisbróður sínum í Hóla-
biskupsdæmi skjal um afsetning hans frá biskupsembætti. Hitt
væri vissulega trúlegra, að erkibiskup hafi falið Magnúsi biskupi
að tala máli Guðmundar biskups og styrkja hann eftir mætti í
viðureign hans við andstæðinga hans. Og þetta hefur Magnús
biskup gert, því að Kolbeinn leysir fanga sinn, Guðmund biskup,
úr varðhaldinu, þegar Magnús biskup kemur út. Litlu síðar um
sumarið sýnir Kolbeinn einnig breytt viðhorf til Guðmundar
biskups. Maður að nafni Jón Birnuson kom til Hóla til fundar
við biskup. Kolbeinn var þá staddur þar með fylgdarmönnum.
Þeir ráðast að Jóni í kirkjugarðinum og drepa hann. Kolbeinn
féllst á að leggja málið undir biskup til sættar. Biskup gerir um
málið og Kolbeinn fer heim við svo búið (Sturl. I. 338).
Síðsumars 1232 er Guðmundur biskup í yfirför norður um
sveitir og er staddur í Laufási, en fréttir þá að Reykdælir ætli