Andvari - 01.01.1942, Síða 35

andvari
Um manneldisrannsóknir
31
efni, án þess að breyta að öðru leyti, og athuga áhrifin af því
o. s. frv. Af dýratilraunum höfum við og lært margt, þó að
ekki megi að jafnaði heimfæra niðurstöðurnar af þeim óbreytt-
ar til mannanna.
Fyrstu manneldisrannsóknirnar hér á landi, sem nokkuð
kveður að, voru hafnar seint á árinu 1939 á vegum stjórnskip-
aði-ar nefndar, sem hefur verið kölluð manneldisráð. Var aðal-
tilgangurinn sá að fá yfirlit yfir mataræði landsmanna og
kreytingar, sem á því kynnu að vera eftir staðháttum. Með þetta
fyrir augum voru fengin heimili í ýmsum byggðarlögum víðs
vegar um landið, til þess að gera nákvæmar skýrslur um matar-
æðið um eins árs skeið. Eina viku hvers mánaðar var vigtað
allt það, sem til matar var haft á degi hverjum, og jafnframt
var skráð daglega allt árið, hvaða réttir voru á borðum við
hverja máltíð. Sum heimilin héldu og búreikninga. Læknis-
skoðun fór fram á öllu heimilisfólkinu við byrjun og í lok
rannsóknatímabilsins, og hver maður fékk heilsufarseyðublað,
sem á skyldu skráðar upplýsingar um kvillasemi og annað
viðkomandi heilsufari á rannsóknatímabilinu.
Það var því ekki svo lítil fyrirhöfn, sem með þessu var
iögð á herðar húsmæðrunum, sem allar höfðu þó ærnum störf-
að sinna fyrir. Er það þvi mjög þakkarvert, hve vel þær
hrugðust við, og er eingöngu þegnskap og lofsverðum áhuga
iyrir málefninu að þakka, því að borgun fyrir starfið var engin,
er því nafni gæti heitið.
Jafnhliða skýrslusöfnuninni var og hafizt handa um rann-
s°knir ýmissa innlendra matvæla, fyrst og fremst með tilliti
i'l þess, að auðveldara væri að vinna úr skýrslunum, því að
þar verður ekki farið eftir útlendum næringarefnatöflum nema
að litlu leyti. Nokkuð hefur að vísu verið gert að slíkum rann-
s°knum hér áður, og var þá einnig stuðzt við þær.
Yfirleitt má segja, að skýrslugerðir heimilanna hafi tekizt
Vel» og framar öllum vonum, þegar tekið er tillit til þess, hve
erfitt var með leiðbeiningar vegna fjarlægða. Alls var byrjað
ttieð 65 heimilum, nokkur heltust úr lestinni eða tóku ekki þátt
3