Andvari - 01.01.1947, Síða 34

30
Þorsteinn Þorsteinsson
ANDVARl
stilli, að það varð almennt manntal, sem náði til allra lands-
manna án undantekningar og hver maður var talinn sérstak-
lega með nafni og öðrum einkennum.
í bréfi nefndarmanna til sýslumanna1) er þeim uppálagt
að samantaka skírlega fullkomið registur yfir allt fólkið í
sýslunni, svo að engum verði gleymt. Eiga í því registri að
uppteiknast, bæ fiá bæ, bóndi og húsfreyja, börn og annað
heimilisfólk með nafni og aidri, og hjá hverri manns- og kven-
persónu skilmerkilega að specificerast, hvað sá eða sú fyrir
sig leggur, hvort heldur búskapur, húsmennska eða annar ær-
legur lífernisháttur. Þeir, sem staddir voru um stundarsakir
við útróður eða þvíl., áttu þó eltki að teljast þar, heldur þar
sem þeir áttu heima. Enn fremur skyldi telja alla sveitar-
ómaga þar, sem þeir dveldu á langaföstunni. Loks skyldi gera
sérstakt registur um alla utansveitarhúsgangsmenn og þeir
taldir þar, sem þeir gistu nóttina fyrir páslca 1703. Samtímis
sendu nefndarmenn sýslumönnum annað bréf um að senda
þeim einnig sundurliðaðar skrár um allan kvikfénað á landinu.
Sýslumennirnir munu hafa látið fyrirmæli nefndarmann-
anna um manntalið ganga áfram til hreppstjóranna. Afrit af
einu slíku bréfi hef ég séð. Er það frá sýslumanninum í Þing-
eyjarsýslu til hreppstjóranna í Grýtubakkaþingsókn.2) Er þar
tekið upp allt efnið úr bréfi nefndarmannanna með nánari
útlistun á þvi og að endingu bætt við til frekari áherzlu:
„Og að síðustu áminni ég yður alla, einn og sérhvern, að
láta yður liér útí koma tvennt til hugar, sem að knýr yður
til að gjöra þetta ferðugt, fyrst sjálfra yðar gagn og veikstand-
andi sveitarinnar efling og framför, sem út af þessu uppá-
tæki, svo sem einni undirstöðu og grundvelli, sjá má til bygg-
ingar er ætlað. Og i annan máta, látið yður örva til þessarar
framkvæmdar straffsvon, er allir þér, meiri og minni, megið
vænta yður, ef þér finnizt í jiessu forsómunarsamir, og látið
svo sem velnefndir herr. Commissiarii, nær þeir í eigin per-
1) Arne Magnussons Embedsskrivelser bls. 50—52.
2) Handr. M. Steph. í ÁM-safni 59 4to bls. 299—303.