Andvari - 01.01.1948, Side 23

andvari
Rögnvaldur Pétursson
19
l)að hafa sjálfsagt margir íslendingar gert vestan hafs. Hann
getur líka tekið þann kost að hverfa hljóðalaust í mannhafið,
og er hann þar með úr sögunni. En vilji innflytjandinn halda
sínu og gerast þó hlutgengur horgari með þeirri þjóð, er hann
býr með, nægir honum ekki búsældin ein, þótt hann eigi henn-
ar ráð. Sira Rögnvaldur Pétursson hefur lýst þessu af snilld
i einni blaðagrein sinni: „Trúa má því, að þótt steinn rísi við
stein .... með áletruðum nöfnum allra landnemanna og sona
þeirra og dætra, að þeir varðar verða skammvinn vegamerki,
er fram líða stundir. Letrið máist, steinn fellur á jörð, og ef
ekkert er annað, er minnt fær á landnám vort og hingaðkomu,
verðum við öll sek um varðviti eins fyrir það. — — — Þótt
vér ræktum landið og ryðjum mörkina, geymist það skammt,
ef ekkert er meira. Strax og vér sleppum höndinni af plóg-
skaftinu og göngum til hvíldar, tekur annar við — og moldin
mezt ekki við neinn, hver hana plægir. Og svo gleymast þeir
fyrstu og þeir aðrir og þeir þriðju, unz það er að lokum orðin
svipul sögn um það, hverjir voru fyrstir, hvað þeir afrekuðu og
liversu þeir týndust.“
Vilji innflytjandinn verða hlutgengur horgari með þeirri þjóð,
er hann býr með, lætur hann sér ekki nægja, þótt lionum takist
að verða góður búþegn. Hann verður að læra tungu lands-
manna, kynna sér landshagi og þjóðmál, taka þátt í þjóðlif-
inu, vinna sér traust og virðingu samþegna sinna, sjá börnum
sínum fyrir þeirri menntun í skólum landsins, er skipi þeim
jafnfætis börnum innlendra manna, svo að þau fái neytt
brafta sinna í jafnri vígstöðu. Þetta var efalaust önnur megin-
bugsjón flestra landnemanna. Og þeim tókst að láta hana
i'ætast. Það er alkunnugt, að íslenzku landnemarnir sýndu yfir-
leitt frábæran dugnað i hverju því starfi, er þeir tóku sér
fyrir hendur, að þeim farnaðist vel og hörn þeirra héldu vel
UPPÍ því merki, sem þeir höfðu reist, og áttu því hægra með að
£>era það sem þau stóðu betur að vígi en foreldri þeirra vegna
meiri kunnleika, þekkingar og menntunar, svo sem breyttir
tunar kröfðu og landsvenja heimtaði. En jafnvel þetta var samt
ekki nóg. Og enn skal vitnað til orða síra Rögnvalds: ........