Andvari - 01.01.1948, Síða 36

32
I>orkcll Jóhanncsson
ANDVARI
maður í þjóðlífi íslendinga vestra, kom hann í verk furðu
mikluin ritstörfum. Ritgerðir hans um ýmis mál, ræður og er-
indi, er hann flutti við ýmis tækifæri, skipta sjálfsagt mörg-
um tugum, og er þá aðeins til þess litið, sem prentað er.
Má af slíku nefna erindi hans um Þorstein Erlingsson og
Hannes Hafstein, er hann flutti fyrir Menningarfélagið
í Winnipeg á árunum 1908—10 og prentuð eru í Heimi. Hér
má og nefna ritgerðir hans í Tímariti Þjóðræknisfélagsins,
er varða sögu íslendinga vestra: Þjóðræknissamtök íslend-
inga í Vesturheimi (T. I.—IV., VI.), Tala íslendinga í Kanada
(T. XIV.), Upphaf vesturferða og þjóðminningarhátíðin í
Mihvaukee 1874 (T. XV.) og Landskoðunarferðin til Alaska
1874 (T. XVI.). Hann samdi bók um íslandsför sína 1912, Ferða-
minningar, pr. í Winnipeg 1914, skemmtilega frásögn og fróð-
lega. Hann samdi að nokkru leyti og annaðist um útgáfu hins
mikla Minningarrits íslenzkra hermanna í heimsstyrjöldinni
fyrri, pr. í Wpg. 1921. Hann þýddi og gaf út Hetjusögur Norð-
urlanda eftir Jakob A. Friis, pr. í Wpg. 1923. Er þá aðeins
hið helzta talið.
Hér hefur verið drepið nokkuð á ritstörf síra Rögnvalds.
En þáttur hans í íslenzkri bókmcnntasögu er engan veginn
þar með á enda rakinn. Eins og kunnugt er, hafa íslendingar
vestra frá upphafi lialdið uppi umfangsmikilli bókmennta-
starfsemi. Sýnir fátt betur, hversu fast þeir hafa tengdir verið
þjóðlegri menningu æltlands síns, en það, hversu vel og lengi
þeir hafa slegið strengi íslenzkrar ljóðlistar, að visu oft af
minni efnum til frumlegs og fengmikils skáldskapar en skyldi-
En eigi að síður hefur þessi skáldskaparviðleitni átt sinn sterka
þátt í því að glæða og halda við áhuga og ást á íslenzkri tungu,
eins og íslenzkur alþýðukveðskapur, þar með taldar rímurnar,
hefur gert hér heima um aldaraðir. En þótt mikið af ljóða-
gerð íslendinga vestra sé heldur litils virði að skáldskapar-
gildi, eru hér glæsilegar undantekningar. Bókmenntir íslands
hafa hér eignazt ágæt skáld, svo sem öllum er kunnugt og þarf-
laust er upp að telja. Því er oft við brugðið, að svo fámenn
og fátæk þjóð sem íslendingar skuli hafa átt og eiga ágætai