Andvari - 01.01.1948, Page 68

64
Óttar Indriðason
ANDVARI
Þegar líða fer að þeim tíma, að fiskurinn fari að verða til-
búinn að hrygna, er hans vandlega gætt. Að minnsta kosti
annan hvern dag er athugað, hvort ekki sé eittlivað af gál-
unum tilbúið og hrognin tekin jafnóðum og svo er. Vanur
maður finnur óðara þá er hrognin eru laus og koma eðlilega
við lítinn þrýsting. Ekki má taka hrognin of snemma, enda
þótt hægt sé að ná þeim, því að þá má búast við, að frjóvgun
mistakist. Ekki er heldur gott að láta hrognin lnða í fiskin-
um eftir að hann er tilbúinn að hrygna.
Aðferðin við töku hrognanna er þessi í stórum dráttum:
Vinstri hendi er tekið um stirtlu hrygnunnar, en þeirri hægri
undir haus eða framhluta fisksins. Fiskinum er síðan lyft
upp og honum snúið þannig, að bak hans veit að manni þeim,
sem verkið annast. Sé um stóran fisk að ræða, ltemur haus hans
upp í handarkrika mannsins hægra megin. í þessum stelling-
um er fiskurinn stöðugastur og minnst hætta á, að maðurinn
missi hann. Þá er þrýst með þumalfingri hægri handar á kvið
fisksins, lítið eitt ofan við gotraufina. Ef fiskurinn er tilbú-
inn til hrygningar, koma hrognin iljótlega. Þegar meiri hluta
hrognanna er náð, er gjarnan strokið gætilega niður kviðinn.
Ekki má nota afl við þessar aðgerðir, nema sem allra minnst.
Er reynt að fá fiskinn til þess að liggja slakan og rólegan, en
takist það, er hálfur gigur unninn. Varast skyldi að taka að-
eins um stirtluna og lyfta fiskinum síðan lóðrétt upp. Ef
hrognin eru orðin vel laus, getur slík meðferð orðið til þess,
að þau með þunga sínum rifi himnuna, sem utan um þau er.
Lenda hrognin þá út í meltingarfæri hrygnunnar. Þau hrogn,
sem þangað lenda, eru töpuð. Auk þess er hitt, sem er þýðing-
armeira, að þar draga þau fiskinn auðveldlega lil dauða.
Hrognin eru látin koma í skál, sem höfð er vot, en ekki með
neinu teljandi vatni. Þegar búið er að ná öllum lausum hrogn-
um úr gálunni, er hængur tekinn og með hann farið á svipaðan
hált og hrygnuna. Að því loknu eru hrogn og svil hrærð sani-
an í skálinni mjög gætilega. Síðan er sett lítið eilt af vatni i
skálina og hún svo látin standa með lirognunum dálitla stund-
Á þessu tímabili þrútna hrognin lítið eitt. Stafar það af þv^