Andvari - 01.01.1948, Síða 80

76
Grímur Thomsen
ANDVABI
trúaðra aðdáenda, enga hliðholla gagnrýnendur til að berja
í brestina.
En skyldi þá nokkurt skáld vera til á vorri upplýstu öld,
er njóti slíkrar lýðhylli sjálfkrafa og án þess að hafa eftir
henni sótzt, á öld, sem að sjálfrar hennar sögn er komin svo
Iangt á menningarbrautinni, að hún leyfir engum aðvífandi
rithöfundi að setjast á bekk meðal úrvalsmanna bókmennt-
anna, nema liann sýni viðeigandi vegabréf, öld, sem ekki er
til neins að knýja hurðir hjá, nema góð meðmæli séu fyrir
hendi? Tíminn hefur nú orðið ekki á sér þann brag óspilltrar
æsku, sem þarf til þess að slíkir atkvæðamenn geti orðið til
og notið sín. Grísku farandsöngvararnir eru undir lok liðnir,
frakknesku manljóðaskáldin dauð, keltneskir og engilsaxneskir
hörpuleikarar og fornnorrænir greppar í moldu hnignir. Og
el' bóla skyldi á skáldi, sem hefur til að bera þetta bljúga lítil-
læti, þessa elskulegu óframfærni snillingsins, verður það fyrr
en varir aldarhættinum að bráð. Hann réttir því einn fingur
i augnabliks-ógáti, og það þrífur alla höndina með þeirri ein-
lægni snillingsins, er æsku hans og reynsluskorti er eiginleg.
Ljóðskáldin tvö, Burns og Bellmann, sem þetta átti öðrum
fremur við, urðu samt alþjóð kunn. Burns geymdi ekki síns
bókmenntalega sakleysis lengur en til þess er hann kom til
Edínborgar. Þá varð hann tízkunni að bráð — skáldmæltur
menntunarsnauður bóndi, það var nýjung að marki. En iðu-
straumur tízkunnar sogaði hann í sig, og síðan varð tíminn
leiður á honum. Nokkuð svipað fór fyrir Bellmann. Alkunn-
ugt er skeytingarleysi hans um geymslu kvæða sinna, en engu
að siður fór orðstír hans vaxandi, „Ijóð hans fóru víðs vegar
í uppskriftum eða voru flutl utan bókar eftir minni“. En þegar
hann var orðinn svo vinsæll sem nokkurt skáld má framast
æskja sér, gaf hann út Ijóðasafnið „Fredmans Epistlar“, og
úr því tóku vinsældir hans að þverra.
Aldarandinn á því meiri sök á þessu en einstaklingarnir.
Hann er hættur að taka snillinni með opnum örmum, eins og
í árdaga. Nú er hann orðinn eins og gömul daðurdrós, sem
vill láta ganga eftir sér, en á það þó stundum til að taka þá