Andvari - 01.01.1948, Side 96

ANDVAM
Árétting í þrennu lagi.
„Lýðveldishugvekja um íslenzkt mál árið 1944“ var upp-
haflega skrifuð saman til þess að hafa til umráða heppilegt
efni í forlátaútgáfu til minningar um hundrað ára afmæli
pientlistarinnar í núverandi höfuðstað Iandsins, Reykjavík,
þetta sama ár, 1944, en henni var jafnframt ætlað að vekja
eftirminnilega athygli á þeirri óhagganlegu undirstöðu is-
lcnzks máls, íslenzkukunnáttunnar, íslenzkunámsins og is-
lenzkukennslunnar, sem alla jafna hefur verið kappkostað
að vernda, en nú er oftlega mjög tröðkuð niður, að jafnan
skuli taka orð af uppruna íslenzkunnar og myndun fram
yfir orð af erlendum tungum, ef íslenzk orð.-er.u til eða verða
réttilega mynduð. Því var einnig nokkuð drepið þar á ýmis
atriði, er skilmálalaust verða að marka stefnu islenzku-
kennslunnar, islenzkunámsins og islenzkukunnáttunnar með
þjóðinni, ef ekki á illa að fara um tilverurétt hennar, án þess
að ætlunin væri þó að tæma þar þetta efni nauðsynlegrar
ihugunar, umræðu og ályktunar til fullrar hlítar. Bersýnilega
er líka enn þörf ítrekunar og áminningar „álirærandi íslenzk-
una“ og islenzkukennsluna, og veitir sennilega ekki af árétt-
ingu í þrennu lagi hið fæsta. Bersýnilegt er, að þeir nær sex
liundruð menn, sem að nokkru eða öllu leyti hafa lífsupp-
heldi sitt af því að kenna íslenzku, verða að taka betur á
kröftum sínum og kunnáttu, ef vel á að fara, þvi að svo er
vissulega komið nú þegar, að mikill fjöldi af ungu, íslenzku
fólki skilur miklu betur þjalarhreimkennt þvaðrið i amerísku
talmyndunum en snjöllustu kaflana í Eglu og Njálu. Nefndir
embættismenn þurfa að minnsta kosti að fara að hafa á sér