Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 64
68
4. Strjálbýlið gjörir oss að suínu leyti mikið
ógagn. Það veldur því, að vjer verðum að hafa
stórt svæði undir fyrir hvert kaupfjelag, og það
gjörir samvinnu milli kaupfjelaganna óneitanlega
erfiða. En kaupmenn kenna að nokkru leyti á þessu.
Verzlun þeirra verður að sumu leyti kostnaðarsam-
ari fyrir strjálbýlið, og þeim verða samtökin einnig
miklu erfiðari en enskum kaupmönnum. I þessu
efni standa kaupmenn vorir þó máske nokkuð betur
að vígi en kaupfjelögin, en miklu munar það varla.
En svo gjörir strjálbýlið kaupfjelögunum líka gagn,
sem kaupmenn geta ekki fært sjer i nyt. Og það
þýðingarmikið gagn. Það er og ætti ávallt að vera
siður betri bænda hjer á landi að kaupa allan árs-
forða sinn einu sinni, mest tvisvar, á ári. Kaupfje-
lögin þurfa þvl eJcJn, og œttu ekki, nema máske í
Keykjavík, að hafa opna sölubúð árið um kring.
Kaupfjelögin geta eins og pöntunarfjelögin komizt
af með að selja vöru sína á tveimur stuttum tima-
bilum, líklega í júlí- og októbermánuðum, og þar
með sparaðist mikill kostnaður, sem hin útlendu
kaupfjelög þurfa að hafa, sem hafa opnar sölubúðir
árið um kring. En þennan kostnað geta kaupmenn
vorir ekki sparað sjer. Þó að kaupfjelögin skyldu
vilja byrgja sig með nokkrum vetrarforða af vörum,
sem ekki væri látin af hendi að haustinu, þá mætti
slíkt vera sem forðabúr, sem opnað væri fáa daga
á vissum tíma að vetrinum.
.Jeg þykist þannig hafa sýnt, að kaupfjelög vor
standa allt eins vel að vígi gagnvart kaupmönnum
vorum og kaupfjelög á Bretlandi gagnvart kaup-
mönnum þar, svo að oss væri þess vegna engin
vorkunn að græða eins mikið á kaupfjelagsskapnum
og kaupmenn græða á verzluninni við oss. Miklar
líkur eru til þess, að kaupfjelögin geti, í hið minnsta