Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 116
110
gildandi þjóðarjetti getum vjer með samningum við
aðra þjóð takmarkað frelsi vort (t. a. m. »gamli sátt-
máli«). Sögulegir viðburðir geta samkvæmt siðvenj-
um þjóðarjettarins fært það svæði saman, er vjer
eigum til frjálsra þjóðarathafna, (t. a. m. að lögum
er lengi fylgt, sem upphaflega ekki voru bindandiþ
Loks geta samkvæmt jafnrjettislögmálinu verið lögð
bönd á athafnir þjóðar vorrar gagnvart öðrumþjóð-
um.
Af þessu er það auðsætt, að allflest yfirráð, sem
ein þjóð hefur tekið sjer yfir annari, eptir því sem
veraldarsagan kennir, hefur í raun og veru verið
rjettarbrot, ekki takmörkun á frelsi hinnar undirok-
uðu þjóðar. En eins og það er altíð málvenja að
nefna ýmsar misgjörðir einstakra manna röskun á
frelsi annara, eins er hitt algengt að nefna slíkar
þjóðamisgjörðir samskonar nafni, og ber margt til
þess, að það nafn á betur við hjer en þar. Fyrster
það, að lögskipan sú, sem nú er að nafninu til á fje-
lagsskap hinna siðuðu þjóða er ekki eins gömul og
kúgunarfýsn þeirra. Þegar ein þjóð fyrir þann tíma
lagði aðra undir sig, var það því samkynja ofbeld-
isathöfn einstaks manns í stjórnar- og lagalausu landi
gegn öðrum einstakling. Það mátti svo segja, að
þannig yrði með rjetti hins sterkara lagt band á
frelsi þess, er lúta varð. Annað er það, að af ófull-
komleik lögskipunarvaldsins í þjóðafjelaginu, þess
sem enn er, leiðir eðlilega það, að ágreiningurinn
um, á hve víðu svæði jafnrjettislögmálið krefjist lög-
skipunar um athafnir hinna einstöku þjóða ekki hefur
getað komið fram á sama hátt, sem milli einstakl-
ings og fjelagsvalds. Loks leiðir það af hlutarins
eðli, að rjettarbrot þjóðar gegn þjóð einmitt að mestu
leyti hljóta að verða samkynja misgjörðum þeim,
sem í borgaralegu fjelagi eru almennt nefnd frelsis-