Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 118

112
hlnni pólitisku reynslu þjóðanna. Vjer sjáum ætíð,
að samfara erlendum afskiptum í ríkari mæli en
jafnrjettislögmálið heimtar, er apturför og niður-
læging þeirrar þjóðar, er fyrir slíku verður, því meiri,
því banvænlegri, sem afskipti hinnar erlendu þjóð-
-ar eru meiri og margbreytilegri. Eptir því sem vjer
höfum áður sagt, getur þessi kúgun heimilast við
þjóðarinnar eigin verk, eða verið samkvæm hinum
gildandi, ákveðna þjóðarjetti. Sje svo verður að
breyta því rjettarástandi, samkvæmt þjóðafjelagslög-
um (t. a. m. með samningum). Sje kúgunin rjettar-
brot verður markmið þjóðarinnar að vera, að reka
rjettar sins að því leyti, sem kraptar liennar leyfa
og með þeim ráðum, sem hún á, því það er auðsætt,
að rjettarbrot geta verið ekki síður, heldur öllu frem-
ur skaðleg og óviðværileg fyrir þjóðirnar, en óeðli-
leg takmörkun á frelsi þeirra.
Vjer gjörum hjer ráð fyrir því, að það sje al-
mennt viðurkenndur sannleikur, að ófrelsi þjóðanna
yíir liöfuð leiði til apturfarar og dauða, frelsi þeirra
til framfara og fullkomnunar. Þeir munu þannig
vera fæstir, menntaðir menn Norðurálfunnar utan
Bretaveldis, sem eru í vafa um, hver sje aðalorsök-
in til þess, að írska þjóðin hefur streymt út úr landi t
sínu svo hundruðum þúsunda skipti, og að þeir sem
eptir eru, stynja undir þeim kjörum, erþeirbúa við.
Áhrif erlendrar kúgunar eru ekki vandskilin í sögu
Pólverja; frelsisstríð Grikkja og Ameríkumanna sýna,
hvað þjóðirnar vilja leggja í söiurnar til þess að
vera óháðar einstakra þjóða yfirráðum. Það dœmi,
sem liggur oss næst og er oss lærdómsríkast er þó
Noregur og samband þess lands við Danmörku.
Hvernig vegnaði norskuþjóðinni fyrir 1814 oghvern-
ig eptir? Og ef þetta er viðurkennt yfir höfuð,