Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 122
116
pólitiska kúgun, með öllum þeim vopnum, sem þjóð
á til þess að bæta innanlands fyrirkomulag í
stað vopnleysis gegn erlendum afskiptum. En hvað
gjöra þau lög, sem leggja sama vald í hendur inn-
lendri stjórn, sem áður var í liöndum eriendrar
stjórnar? Þau Ijetta pólitisku óf'relsi af þjóðinni,
láta hana lialda voninni um að minnsta kosti jafn-
ríflegt borgaralegt frelsi og gefa henni vissuna um
að hafa framtíð sinnar eigin lögskipunar I sínum
eigin höndum.
En kenningin er einnig hættuleg, þvi hún æsir
frelsistilfinning þá, sem í þjóðinni býr, og sem mál-
staður vor, live góður sem hann er, ekki getur ver-
iö án, upp á móti þeim, sem einmitt berjast fyrir
því að vinna hið fyrsta, nauðsynlega skilyrði fyrir,
að henni verði fullnægt, en afvegaleiða hana um
leið til fylgis við hennar eigin óvini. Hver maður,
sem kominn er til vits og ára mundi viljaláta þann
bezta og vitrasta mann í heiminum ráða lögum og
lofum um breytni sina ? En þegar enginn mundi
vilja vera þræll Sókratesar, hver mundi þá vilja
vera þræll, sjer að engu betri eða vitrari manns?
En þrátt fyrir það, þó vjer þannig þykjumst
sjá, hvað ágætast væri í sjálfu sjer, leiðir elcki af
þvi, að vjer álítum, að nú eigi að fara fram á svo
mikið. Það er miklu betra að fá kröfu sína upp-
fyllta smátt og smátt, þangað til loks allt er fengið,
t. a. m. að 100 árum liðnum, heldur en að bíða al-
gjörðrar lúkningar á skuldinni í einu lagi um heila
öld. Vjer njótum vaxtanna af því fje, sem vjer fá-
um, þó ekki sje nema nokkur hluti þess, sem oss ber
með rjettu; vjer njótum þess pólitiska frelsis, er vjer
fáum, þó það sje ekki fullkomið, og þar við mætti
bæta, að vjer þyrítum þess, til þess að geta haldið
uppi kröfum vorum, til þess að geta lifað sem þjóð,