Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 148
/
142
ungi eptir hinum dönsku grundvallarlögum í hinui
danska ríkisráði og sem einn meðlimur þess.
I 11. grein stjórnarskrárinnar er konungi veitt
heimild til þess að gefa bráðabyrgðarlög, Þar hef-
ur orðið »konungur« alla hina sömu þýðing, sem í
1. gr., og það kemur oss ekki við á þessum stað,
hvort tryggilegt sje að gefa konungi einum slíkt
vald, eða þeim einum skilyrðum bundið sem í 11.
gr. eru tekin fram. Hjer er nægilegt að geta þess,
að svarið til þess, hvort konungur sje islenzkur lög-
gjafaraðili, í þeim skiiningi, sem vjer höldum hjer
föstum, hlýtur að verða hið sama, hvort um hlut-
töku hans í hinni venjulegu sjerstöku landslöggjöf
er að ræða, eða um bráðabyrgðarlöggjöfina. Og ept-
ir einkenni þvi, sem þegar var sett upp í byrjun þess-
arar útskýringar, sem rúmið ekki leyfði að hafa ýt-
arlegri, er svarið vafalaust, að annar hinn islenzki
löggjafaraðili, konungurinn, er erlendur, erlendum
stjórnlögum háður í þeim atriðum löggjafarinnar, sem
mest um varða.
Auk þess, sem þegar hefur verið tekið fram, er
það einkennilegt, að ákvæði vantar i stjórnarskrána,.
sem venja er að taka upp 1 öll grundvallarlög, um
stöðu konungsins i rjettarskipaninni, og stjórnlaga-
eiðinn. Hið fyrra, að konungurinn sje ábyrgðarlaus,
hcilagur og friðhelgur, leiðir að vísu sögulega af'
hinum fyrra tignarrjetti hins einvalda konungs, en
það er eðlilcgt einmitt í stjórnarlögum, sem að ýmsu
leyti takmarka þetta einveldi, að friðhelgi konungs-
ins sje sjerstaklega tekið fram. Hið síðara, að kon-
ungur vinni eið að stjórnarlögunum, veitir og að
visu einungis ýtarlegri siðferðislega tryggingu fyrir
þvi, sem þegar er áður tryggt lagalega með ábyrgð-
arákvæðunum og ráðgjafaskipaninni, en þegar þess
er gætt, hve ljettvæg þessi ábyrgð opt vill reynast