Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 161
155
efnið eða samanhengið hefur heimtað, þá fellur hin
síðari spurning algjörlega burtu, samkvæmt stefnu-
ákvæðinu. Stöðulögin og stjórnarskráin (að því leyti
sem hún einnig myndar grundvöllinn fyrir sjálf-
stjórnarkröfum vorum), takmarka oss, er vjer ákveð-
um sjáifstjórnarsvæðið, og þegar vjer ákveðum
skipan hins æzta valds á þessu svæði eptir megin-
setningum nýrri stjórnskipunarlaga. Vjer liöfum að
vísu einungis haft fyrir augum hina ytri hlið þess-
nrar skipunar, þar sem sýna þurfti fram á mörkin
milli íslenzkra og erlendra stjórnarlaga. En öll þau
vafa-atriði, sem yfir höfuð geta komið til greina í
því, hvort þessi skipan standi á grundvellinum, hlutu
af sjálfu sjer að koma fram, þegar í því sem að
framan er sagt. Iíafi skipan stjórnar vorrar gagn-
vart öðrum þjóðíjelögum fengið fasta mynd, hefur
hún um leið, einmitt að því leyti sem lijer veltur á
fengið fasta mynd gagnvart borgurum landsins.
Þennan þýðingarmikla mun á yztu línum stjórn-
skipunar vorrar, og þess sem fyrir innan verður,
er óhjákvæmilegt að láta sjer skiljast og hafa hug-
fast fyrir hvern, sem veitir stjórnarmálinu athygli eða
tekur þátt í því, ef hann ekki vill fara á algjörða
ringulreið með ráð sitt eða tillögur í því máli. —
En það er þó víst og satt, að einmitt misskilningur
á þessu hefur valdið hinni mestu tvídrægni og tjóni
í stjórnarbaráttu vorri á þessu síðasta tímabili, ým-
ist þannig, að fylgismenn endurskoðunarinnar hafa
tekið það upp hjá sjálfum sjer, að láta þetta leiða
sig úr vegi eðahyggnari mótstöðumenn hafa kænlega
blandað þessu saman í eitt, til þess að villa sjónir
fyrir þeim.
En það er ekki nóg með það, að hið síðara sker,
sem vjer þurftum að hafa svo nákvæmar gætur á
í því, sem hjer er sagt að framan, er nú fyrir aptan