Stúdentablaðið - 17.06.1944, Blaðsíða 19

í alþjóðaviðskiptum, eigi aðeins gagnvart
smærri ríkjum, svo sem t. d. Belgíu hér fyrr
eða íran nú eftir Teheranfundinn, heldur hafa
og stórveldi eins og Frakkland var 1919 sótzt
eftir slíkum tryggingum. — Hvers virði þær
eru, geta menn deilt um, en svo mikiö er víst,
að meðan óbreyttar haidast aðstæður þær,
sem oilu því, að ríki taka að sér slíkar trygg-
ingar, þá er og hald nokkurt í samningum
slíkum, ef ekki vegna ,,heilagleika“ samnings-
ins, þá vegna hagsmuna þeirra, er knúðu
hann fram.
Það hlyti því að vera eitt af fyrstu verk-
efnum íslenzkrar utanríkismálastefnu, eftir
að lýðveldið hefur hlotið viðurkenningu ann-
arra þjóða, að vinna að því að fá slika ábyrgð
t. d. hinna fimm fyrrnefndu ríkja á sjálfstæði
voru.
En hlutverk utanríkispólitíkurinnar er ekki
aðeins að tryggja frelsi og friðhelgi landsins.
Með utanríkispólitíkinni verður og að vinna
að því að skapa og efla þjóðinni til handa
lífs- og þróunarmöguleika í sem ríkustum
mæli. Fyrir þjóð eins og íslenzku þjóðina, sem
á hlutfallslega mest allra þjóða í veröldinni
undir erlendum markaði komið, verður hlut-
verk utanríkispólitíkurinnar í þessu efni mjög
víðtækt og afdrifaríkt fyrir þjóðarbúskapinn
hvernig það er rækt.
Lífs- og þróunarmöguleikar Islendinga á
atvinnusviðinu byggjast fyrst og fremst á
auknum sjávarútvegi. 1 fiskveiðum og fisk-
iðnaði getum vér íslendingar lagt hlutfalls-
lega eins mikið af mörkum til heimsfram-
leiðslunnar, hvað magn og gæði snertir, og
nokkur önnur þjóð. Þegar vér fáum að hag-
nýta fiskimið vor sjálfir með nýtízku tækj-
um og til fulls, þá erum vér með ríkustu
þjóðum. Það er hlutverk innanlandsstjórn-
málanna að sjá til þess, að vér einbeitum oss
á þessa atvinnugrein með sem skynsamlegust-
um hætti, hvað tæki og skipulag snertir. En
utanríkispólitíkin þarf að vinna tvö veiga-
mikil verk fyrir oss í þessu efni:
1) Tryggja það að það falli fyrst og fi’emst
í vorn hlut, þegar alþjóðleg framleiðsla verður
meira eða minna skipulögð að þessu stríði
STÚDENTABLAÐ
loknu, að hagnýta vor eigin fiskimið og gerð-
ar verði þær alþjóðlegu ráðstafanir, sem
nauðsynlegar eru til þess að varðveita þau
handa oss og fiskneytendum annarra landa,
svo sem friðun Faxaflóa og stækkun land-
helginnar.
2) Fá önnur lönd til að gera samninga við
oss um svo mikil og vaxandi kaup á fiski og
síld (bæði hrávöru og full úrunnri vöru), að
oss sé óhætt þessvegna að auka fisk- og síld-
arframleiðslu vora í öllum myndum, svo sem
vér framast megnum.
Einmitt nú er tækifærið til þess að reyna
að ná slíkum samningum sem þessum. Ein-
mitt nú þarf Evrópa, sem eðlilega verður allt-
af höfuðmarkaður vor, á öllum þeim mat-
vælum að halda sem hægt er að framleiða.
Einmitt nú að þessu stríði loknu verður gerð
tilraun til þess að skipuleggja framleiðslu
heimsins — og aldrei hefur oss riðið meir á
að vera á verði um, að vér verðum ek.ki svipt-
ir þeim möguleikum, sem vér eigum mesta og
bezta.
Það yrði eðlilega þáttur í slíkum utanríkis-
samningum að reyna að tryggja Islending-
um og þar með fiskveiðendum yfirleitt betra
og réttlátara verð en þeir hafa áður fengið
fyrir vöru sína. Og um það atriði og fleira
viðvíkjandi sölunni væri nauðsynlegt og eðli-
legt að hafa góða samvinnu við frændur vora
Norðmenn og Færeyinga. Og það er ekki
vænna seinna en nú að byrja það samstarf.
Það er eðlilega ekki hægt í stuttri grein
sem þessari að rekja tæmandi svo mikið sem
höfuðatriðin í íslenzkri utanríkispólitík, hvað
þá smærri atriðin. En eitt aðalatriði verður
þó að minnast á enn, því það er báðum hin-
um fyrrnefndu nátengt. Það er að tryggja
fjárhagslegt frelsi þjóðarinnar og er það að
vissu leyti skilyrði fyrir báðum hinum: raun-
verulegu stjórnarfarslegu frelsi og þróunar-
möguleikum atvinnulífsins.
Ef erlent bankavald og auðhringar, — sem
eru heímsveldi, sterkari nokkru herveldi, —
hafa tökin á atvinnulífi voru, þá verður
stjórnarfarslegt frelsi aðeins yfirskyn sjálf-
17