Stúdentablaðið - 17.06.1944, Blaðsíða 49

í það, að láta iðnaðarmenn ekki framkvæma
þau verk, sem undir iðnað heyra, og ná
iðulega góðri samvinnu um það við ýmsa
valdamenn þjóðarinnar. — Og skilningsleysi
þjóðfulltrúanna á nauðsyn og þjóðfélagslegri
þýðingu starfs iðnaðarmanna, kemur ef til
vill gleggst fram í lögum um iðnað, þar
sem sveitum landsins og smærri kauptúnum
eru veitt þau hlunnindi, að þar er ekki skylt
að hafa iðnaðarmenn til húsagerðar. Þar líta
þeir á það sem hlunnindi, að fá að búa við
frumstæðari húsakost en almennt er álitið
nauðsynlegt.
Þrátt fyrir allan seinagang í þróun iðnaðar-
ins á Islandi, á íslenzka þjóðin margt ágætra
iðnaðarmanna, sem þykja myndu liðtækir
hvar sem væri um víða veröld. Þeir hafa vax-
ið með verkefnunum og velmegun þjóðarinn-
ar. Aðstæður þeirra eru þó hvergi nærri góð-
ar ennþá. Skortur á efni innan lands og höml-
ur á innflutningi þess, hefur mjög dregið úr
því, að þeir fengju notið sín sem skyldi, og
skortur verkfæra er enn tilfinnanlegur trafali
á framkvæmdabraut þeirra. En þegar litið er
til þess, hve skammt er síðan að þjóðin komst
á stig handverksins, eru afköstin ótrúlega
mikil og spá góðu um það, að með bættum
skilyrðum, vaxandi velmegun þjóðarinnar og
aukinni þjóðmenningu, eigi iðnaðarmanna-
stéttin eftir, að setja svip sinn á íslenzkt at-
vinnulíf.
Þegar vélaöldin hófst með kolum og olíu
sem orkugjafa, er fsland langt á eftir öðrum
þjóðum. Fyrst og fremst af því, að þjóðin er
ekki komin á það athafnastig sökum fátækt-
ar og framtaksleysis, sem margra alda erlend
kúgun hafði búið henni. Auk þess átti Island
ekkert kola né olíu í skauti sínu og varð
að sækja það til fjarlægra landa. En nú er
vélaöldin að halda innreið sína í landið og
mun afkasta verki marga handa. Er nú slík-
ur boðskapur fagnaðarerindi til íslenzkra iðn-
aðarmanna og annarra vinnandi manna?
spyrjum vér, sem eigum einskis annars úr-
kosta, en að lifa á vinnu okkar. Það er sorg-
legt að svona spurningar skuli vera bornar
STÚDENTABLAÐ
fram á þessum tímum — og eiga rétt á sér.
Og enn sorglegra er það, að enn skuli vera
ástæða til að svara spurningunni neitandi frá
sjónarmiði daglegrar lífsafkomu meiri hluta
þjóðarinnar, meðan aukin vélaafköst þýða
undir ríkjandi þjóðskipulagi aukið atvinnu-
leysi — aukna neyð fjöldans. Og því hörmu-
legra er það, þegar þess er gætt, að þróun
tækninnar er að gera okkar kalda og kola-
snauða land að landi mikilla möguleika, sem
gæti skipað því á bekk með mestu fram-
leiðslu- og iðnaðarlöndum heims, miðað við
fólksfjölda. Rafmagnsöldin gefur þjóð þessa
kolasnauða lands jafnvel meiri möguleika til
að nytja náttúruauðæfi, en þjóð nokkurs ann-
ars lands, og getur gert hagsæld hvers einasta
þjóðarþegns svo mikla, að hér sé lifað full-
komnu menningarlífi, er vinni þjóðinni þá
viðurkenningu, er skipi henni á bekk með
öndvegisþjóðum. En til þess að ná því marki,
þarf margt að breytast með þjóð vorri. En
fyrst af öllu þarf atvinnuöryggi þjóðarinnar
að fullkomnast. Hver einasti vinnufær Islend-
ingur skal skyldur til starfa, enda sé réttur
hans til að njóta ávaxta vinnunnar gagn-
kvæmur skyldunni.
Það er ekki úr vegi á þeim mikilvægu
tímamótum, sem þjóð vor stendur nú á, að
vér gerum oss ljóst, að krefjast verður þess,
að hver íslendingur geri skyldu sína. Þjóð
sem gerir kröfu til þess, að vera frjáls og full-
valda, verður að sýna, að hún sé verðug
þeirrar viðurkenningar.
Ég vil minnast hér á þær kröfur, sem þjóð-
in verður að gera til okkar iðnaðarmanna, en
tek það jafnframt fram, að likar kröfur verð-
ur hún að gera til annarra atvinnustétta
sinna.
Þjóðin þarf að eignast sterka og menntaða
i ðnaðarmannastétt.
Oss hefur um skeið verið legið á hálsi fyrir
það, hve þröngar dyr vér höfum viljað hafa
til iðnmenntunar ungra og efnilegra manna,
sem hafa viljað læra iðnir, og slíkar ásakanir
hafa að nokkru haft, við rök að styðjast. Það
má jafnvel segja að ein snarpasta barátta iðn-
félaganna um skeið hafi verið sú, að tak-
47