Stúdentablaðið - 01.12.1944, Blaðsíða 7

Stúdentablað
1. desember 1944
ÞORKELL JÓHANNESSON, próf
essor:
1. desember
1. desember lí)18 var allmikið fjölmenni
saman komið við Lækjartorg í Reykjavík, er
lýst var fullveldi þjóðarinnar og ríkisfáni ís-
lands dreginn að liún í fyrsta sinn. Síðan ern
liðin 26 ár, en efalaust ntuna margir enn
þennan korgaða dag og máttvana tilraun hans
til þess að hefja sig upp úr venjulegu litlausu
skammdegi. Fáfróðan vegfaranda, sem gekk
þarna framhjá myndi vart hafa grunað, að
mannljöldinn, sem á torginu stóð, væri jrang-
að kominn lil Jress að fagna, heldur einungis til
jtess að horfa á, fyrir forvitni sakir. Þátttakend-
ur voru þarna nokkrir hálfvandræðalegir em-
bæ'ttismenn og danskir soldátar. Þó kom nokk-
urt rót á mannfjöldann, er íslcnzki ríkisfáninn
var dreginn að hún, líkt og menn áttuðu sig
snöggvast. En svo var sú athöfn búin, sú ör-
lagastund hjá liðin. Það sá ;í, að þjóðin, sem
þarna átti að lagna hinum glæsilegasta sigri í
lmndrað ára gamalli baráttu fyrir dýrmætustu
réttindum sínum, hafði ekki mikla æfingu í
Jrví að halda JjjóðJiá'tíð. Henni fór líkt og
bóndanum í Viðvík í sögu Guðmundar bisk-
ups góða, en liann var, eins og sagan segir,
óvanur að sjá heilagan anda og Jjóttist ekki
skilja, hvat fugla ]>at var, og Jxar með var sá
fugl floginn. F.n Jjótt svo tækist til, varð hon-
um atburðurinn ekki með öllu áhrilalaus. A-
hrilin frá I. desember liafa líka halt mikla ])ýð-
ingu fyrir Jjjóð okkar, Jjótt viðbrigðalítil væri í
lyrstu. Þaðsýndi Al|)ingishátíðin 1930og])jóð-
veldishátíðin í sumar. Þá gat engum dulizt,
að ])jóðin var vöknttð til fulls, var ekki lengur
áhorfandi, utan gálta og tvíhenfur áhorfandi,
heldur einhuga og öiuggur þátttakandi, svo
sem hæfði frjálsri þjóð á örlagastundu henn-
ar. —
Sagan um I. desember er ekki liing orðin og
])() má mikið af henni læra. Fyrstu árin var lítið
um daginn hirt. 2. desenrber 1921 gaf að líta
svofellda klausu í Morgunblaðinu: „Þrjggja
ára fullveldisafmæli var í gær. Voru fánar
dregnir að hún víðast í bænum og'kcnnsluhlé
í skólum. Annar hátíðabragur var ekki á bæn-
um." Engin ræðuhöld eða almennar samkom-
ur í minningu dagsins, aðeins nokkrir fánar
— og frí í skólum. Minna máfti [>að trauðlega
vera. Forgönguna skorti.
Þá konta stúdentarnir til sögunnar.