Stúdentablaðið - 01.12.1952, Blaðsíða 30

22
STÚDENTABLAÐ
sér að vernda arf evrópiskrar menningar og
hræðist ekki óvinahögg. 1 greinum sínum í
dagblaðinu „Le Figaro“ segir hann kristnum
til skyldunnar; hann er orðinn eins konar
andlegur leiðtogi lesendahóps, sem veit ekki
fótum sínum forráð í öryggisleysi og ringul-
reið nútímans.
Það er auðvelt að sjá fyrir, hvaða afstöðu
Mauriac tekur í sérhverju nýju vandamáli.
Hann prédikar án afláts, að ráða skuli fram
úr vandanum af skynsemi og gæzku, hvort-
tveggja í senn, og taka jafnframt tillit til
þeirra stoða, er vestræn menning hvílir á,
en vestræn menning og kristin trú eru í hans
augum eitt. Það verður um fram allt að varð-
veita frelsi og virðingu mannsins, sjálfræði
einstaklingsins, eilífð guðs. 1 þessum heimi,
sem efnishyggjan ógnar, er bænin ekki nægi-
legt vopn frekar en afskiptaleysið í mynd
fyrirlitningar, tortryggni eða háðs. Það verð-
ur að ganga til verks, en ekki „troða í eyru
og byrgja augu“ eða loka sig inni í hug-
myndaheimi þeim, sem margir óánægðir hafa
reynt að leita hælis í, þótt þeir yrðu seinna að
þola þrælkun og hörmuðu þá að hafa setið
aðgerðarlausir hjá. Mauriac er hermaður
guðs í heimi nútímans, hann berst af sömu
trúarvissu og krossfararnir við Jerúsalem,
enda veit hann, að Jerúsalem er hætta búin.
Menn þurfa ekki að aðhyllast sömu skoð-
anir og Mauriac til að viðurkenna, að trú
hans er einlæg og kjarkur hans mikill. Hann
hefði getað eins og margir aðrir sezt í helgan
stein, farið að dæmi landa síns Montaigne og
ritað í notalegri vinnustofu endurminningar,
sem heillað hefðu nokkra útvalda. Slíka af-
stöðu í málum álítur Mauriac án efa svik, og
sjálfur hefur hann kosið að taka áhættumeiri
afstöðu, að vera virkur þátttakandi. Hann
hefur barizt af heilum hug og oft orðið að
þola sára raun vegna sannfæringar sinnar,
t. d. er hann sá sér ekki annað fært en taka
afstöðu gegn hinum mikla katólska trúmanni
Etienne Gilson, er hafði aðrar hugmyndir um
baráttuaðferð. Þessi skurðlæknir aldarinnar
hikar ekki við að fórna einum lim, þegar vel-
ferð alls líkamans er í veði.
Hugmyndir Mauriac um skyldur rithöf-
undarins í þjóðfélaginu eru nátengdar skoðun
hans á skyldum katólsks trúmanns. Hann
hefur ætíð framfylgt þessum hugmyndum af
hugrekki og skarpskyggni. Fyrir síðustu
styrjöld barðist hann ákaft gegn hinum illu
öflum og er þau sigruðu á árunum 1940—
1949, hélt hann baráttunni áfram af þeirri
stillingu og virðuleik, er gerðu hann að hetju.
r--------------------------:-------*v
Tveir látnir
háskólakennarar
Dr. phil. Ágúst H. Bjarnason, prófessor,
lczt 22. sept. s. 1. Hann var fæddur árið 1875. Stúd-
ent 1894 í Kaupmannahöfn. Lauk meistaraprófi í
hcimspeki 1901 og stundaði framhaldsnám í Khöfn,
Berlín og Strassburg. Kennari við Menntaskólann í
Reykjavík 1904—1911. Dr. phil. við Ilafnarliáskóla
árið 1911 fyrir rit nm fianska heimspekinginn Jcan
Marie Guyau. Prófessor í hcimspcki við Iiáskóla ís-
lands 1911—1945. Hann var afkastamikill rithöfundur
og átti með ritum sínum mikinn þátt i að efla þckk-
ingu alþýðu manna á hcimspeki og menningarsögu
þjóðanna og vann með því ómetanlcgt starf.
Árni Pálsson, prófessor,
lézt 7. nóvcmber s. 1. Hann var fæddur árið 1878 og
varð stúdent 1897. Síðan lagði hann slund á sagn-
fræði við Hafnarháskóla. Bókavörður var hann við
Landsbókasafnið 1911—1931, en þá var hann skipaður
prófessor í sagnfræði, og því embætti gegndi hann til
ársins 1945. Hann var einn hinn svipmesti maður
sinnar samtíðar, ritfær og mælskur með afbrigðum
og skáld gott.
---------------------------------------------/
Hann var einn af þeim, sem stóðu að hinni
frægu leynilegu bókaútgáfu á stríðsárunum,
„Les Editions de Minuit“ og skrifaði þar
undir dulnefninu Forez. Eftir stríðið sagði
hann sig úr landsnefnd rithöfunda (Comité
national des écrivains), þar eð hann var
ósammála öðrum nefndarmönnum um mark-
mið þeirrar nefndar.
Mauriac sýnir í skáldsögum sínum, hvernig
öfl hins illa verða mannssálinni að grandi,
hann berst sem virkur þátttakandi gegn þess-
um sömu öflum í harðskeyttum, stílsnjöllum
blaðagreinum. Nobelsverðlaunin hefur hann
hlotið á ævikvöldi sínu sem einn bezti fulltrúi
tíðarandans.
(Frú Sigriöur Magnúsdóttir (slenzkaöi.)