Stúdentablaðið - 01.12.1959, Blaðsíða 25

STÚDENTABLAÐ
25
innar, guðfræðideildar, lagadeildar og viðskipta-
fræðideildar og hver þeirra haft þar handbækur
og brýnustu fræðirit, sem til kennslunnar þarf.
Sjálfbeini yrði í bókageymslum nokkrum, sem
þar mundu enn verða, en starfsmenn frá aðal-
safninu kæmu til eftirlits og lagfæringa stund
tvisvar á dag, — gæzla að öðru leyti öll falin
stúdentum sjálfum. Kostnaður við endurnýjun
rita í námsherbergjum þessum yrði lágur og bor-
inn uppi af sáttmálasjóði.
Fræðimenn og námsmenn við ritgerðasamn-
ing yrðu mestmegnis að stunda hið raunveru-
lega háskólabókasafn, í nýja húsinu. Bókakost-
ur íslenzkra fræða verður að vera þar og megin-
stofn heimspekideildarbóka yfirleitt. Geta má
þess raunar, að hið góða safn BÞ er háskóla-
séreign, sem háskólaráði er frjálst að staðsetja
hvar sem vill án tillits til þess, hvar því Há-
skólabókasafni, sem formlega séð mun verða
Landsbókasafnsdeild, er séð fyrir nýju hús-
næði. Er því sá möguleiki talinn tækur, þótt
sennilega sé óhentugur deildinni til lengdar, að
skilja safn BÞ eftir í húsnæðinu, þegar megin-
stofn safns flyzt, og mynda utan um það
„seminarium“-safn íslenzkrar bókmenntasögu
og nútímamáls íslenzkunnar. Lestrarsalur á
vegum læknadeildar verður í nýju húsnæði
hennar, þegar það kemur.
í safnhúsinu nýja þarf að koma fyrir 10—20
vinnuherbergjum háskólakennara, sem þangað
geti vitjað árla morguns og síðla kvölds um sér-
stakan inngang húss. Væri þá unnt að veita
þeim nokkra möguleika til sjálfbeina í tiltekn-
um safngeymslum utan afgreiðslutíma. Góðar
fyrirmyndir að þeirri tilhögun veit ég um er-
lendis, en ýmis konar reynslu úr Háskólabóka-
safni má styðjast við. Eftir sem áður yrðu nógir
til að þiggja kennaraherbergin, sem eru í há-
skólahúsinu, og þangað fengju kennarar láns-
bækur úr safni á venjulegan hátt, en oftast
minna magn í einu en hinir gætu að sér dregið,
sem safnhússherbergin hlytu.
Það riss, sem ég bregð upp, af sérskilyrðum
einstakra deilda og háskólakennara til safns-
nota, eftir að safn mitt yrði flutt, er losaralegt
og ekki nema hálfsögð saga. Öruggari di'ætti
er þá fyrst hægt að draga, þegar aðilar að safn-
húsinu hafa ákveðið fyrirkomulag þess í megin-
dráttum.
Astæðulaust væri að þegja um það, að í sér-
hverjum háskóla, sem ég veit um, nema hinum
íslenzka, er sífelld togstreita milli aðalbóka-
safns og þeirra smábókasafna, sem nálega
hverju prófessorsdæmi (,,prófessorati“) eru
áhangandi og heita „seminarium“-söfn. Nýjasta
stefna framsýnna yfirbókavarða er sú um öll
lönd að hlynna að myndun smásafna þessara,
en leyfa húsnæði þeirra aldrei að stækka um-
fram það, sem þarf fyrir námskröfurnar sjálfar.
Takmarkast þá rúmmál bókaforðans af því; af-
gang geymi aðalsafnið. Sé ekki ástæða né að-
staða til að hafa ,,seminarium“-safn á hvern
prófessor, skal forðast að spyrða saman tvo og
tvo, en betra að miða við 3—4 háskólakennara
í hverju slíku deildarsafni og ljá þá bókavörð
úr aðalsafni til sumra safnstarfa.
Núverandi Háskólabókasafn er samsteypa
fimm deildarsafna (eða fleiri safna raunar) og
voru 4 þeirra til fyrir stofnun þess 1940. Þau
urðu að flytjast í einn stað saman af húsnæðis-
ástæðum og til að geta haft bókavörð. Ört vax-
andi rúmtak aldraðra bóka hjá hverri deild var
auk þess töluverð sameiningarröksemd og verð-
ur svo ávallt.
Hvaða partur úr Landsbókasafni
ætti Háskólabókasafnið að vera?
Islandsdeildarhlutverk Landsbókasafns mun
ekki breytast við sameining safnanna. Og fyrir-
komulag notkunar á íslenzkum ritum, sem Há-
skólabókasafn hefur eignazt í prentskilum,
verður mest undir húsnæði og útlánsháttum
nýja hússins komið. Skal það ekki rætt nú og
því síður museumskyldur safnanna: að varð-
veita vel allar dýrar ritraðir og fágæti, þótt
erlent sé. Miðum spjall þetta aðeins við hlut-
verk erlendu safndeildarinnar að auka þekk-
ingu á þann hátt, sem háskólar smáþjóða munu
allir krefjast.
Flettum upp lögum um Landsbókasafn og
ályktun Alþingis 1957 um, að Háskólabókasafn
skuli sameinast því á næstu árum. Ályktunin
tekur m. a. fram, að sameiningin skuli verða
þannig, að í deildinni Háskólabókasafni (með
eða án nafnbreytingar) sé sá þáttur Landsbóka-
safnsstarfseminnar, „sem miðast við handbóka-
og námsþarfir stúdcnta og kennsluundirbúning
og rannsóknir kennara“, og í samstarfi safnanna
skuli þegar í stað og ávallt höfð hliðsjón af
væntanlegri sameiningu þeirra.
Vilji Alþingis er sýnilega sá, að erlenda deild-
in í Landsbókasafni skuli, að museumhlutverki