Stúdentablaðið - 01.02.1969, Blaðsíða 6

6 STÚDENTABLAÐ
Bókaútgáfa í þágu
Framh. af bls, 1.
starfseminnar, sem er nátengd
endurnýjun á tekjustofnum
Menntamálaráðs, og ég geri mér
vonir um að sjá árangur af því
bráðlega.
Ég get nefnt ýms dæmi um út-
gáfustarfsemi Bókaútgáfu Menn-
ingarsjóðs til að varpa skýrara
ljósi á hana. Hún hefur gefið út
fjölda bóka og bókaflokka. Sum-
ir, einkum hinir eldri, eru alkunn-
ir, t.d. bókaflokkurinn Lönd og
Lýðir. Þá má nefna þýðingar
Sveinbjamar Egilssonar á Hóm-
erskviðum, Kalevala í þýðingu
Karls Isfeld og nú fyrir jólin 12
kviður úr Divina Comedia Dantes
í þýðingu Guðmundar Böðvars-
sonar. Þá má nefna stóra útgáfu
á kvæðum og bréfum Stephans
G. Stephanssonar, einnig íslenzkt
kvæðasafn í yfir 20 litlum bind-
um og útgáfu tuttugu til þrjá-
tíu tónverka eftir Islenzk tón-
skáld og hafa þau verið kynnt
erlendis í samvinnu við Ríkisút-
varpið með góðum árangri, eink-
um í erlendum útvarpsstöðvum.
Nýlega tók Menningarsjóður að
sér útgáfu gróðurkorta og jarð-
fræðikorta og eru jarðfræðikort-
in seld víða út um lönd. Ég get
einnig nefnt útgáfu leikrita eftir
innlenda og erlenda höfunda
kringum tuttugu bindi með tveim-
ur leikritum I hverju bindi. Ég
hygg að ekkert af þessu hefði
komið út nema Menningarsjóður
hefði tekið það að sér. Að vísu
hefur Menningarsjóður gefið út
bækur, sem segja má að hafi ver-
ið á færi hvaða forlags, sem er
að gefa út. En Bókaútgáfa Menn-
ingarsjóðs er peningaþurfi þótt
hún njóti fjárhagsaðstoðar. En
þessi þáttur útgáfunnar er ekki
a.m.k. kostnaðarlega mikill að
vöxtum og takmarkar eltki sjálfu
sér það sem forlagið ætti að gera
í útgáfu fræðirita.
— Ber þá kannske að skilja
þessi orð svo að Bókaútgáfa
Menningarsjóðs hafi að dómi yð-
ar og Menntamálaráðs gegnt
hlutverki sínu sem útgefandi
fræðirita eins og bezt verður á
kosið ?
— Ekki algjörlega. Það hvarfl-
ar ekki að mér að Bókaútgáfa
Menningarsjóðs geti ekki gert
betur en hún gerir. En áður
þurfa stefnumörk að skýrast og
tekjustofnar að styrkjast. Og
hvorttveggja er nú viðfangsefni
Menntamálaráðs. Ráðið þarf að
leggja fé til ýmislegs annars en
bókaútgáfunnar og þau framlög
eru bundin með lögum og breyt-
ast eklú þótt tekjustofnar
Menntamálaráðs minnki. En þeir
hafa einmitt minnkað á undan-
fömum árum og það viljum við
gjaman fá bætt. Menntamálaráð
verður að leggja tiltekna upphæð
til listaverkakaupa Listasafns
rikisins, halda sýningar, leggja
fram ákveðna upphæð til Vís-
indasjóðs og sitthvað fleira þarf
Menntamálaráð að greiða. Fram-
lög til Menningarsjóðs eru ákveð-
in frá ári til árs vegna þess að
tekjustofnar em óvissir. T.d.
hefur sá tekjustofn, sem er
hluti skemmtanasjóðsgjalds, farið
minnkandi undanfarin ár. Tekju-
stofnar þurfa að breytast til að
unnt sé að gera markvissari áætl-
anir um bókaútgáfuna. Upphæðin
sem bókaútgáfan fær hefur verið
ein til ein og hálf milljón á ári
undanfarið. Það er ekki mikil
fjárhæð, þegar á það er litið að
fræðiritaútgáfan er í mörgum til-
fellum mjög dýr en gefur hins-
vegar sáralítið af sér vegna tak-
markaðrar sölu ritanna. Miklar
fjámpphæðir liggja nú bundnar
í þessum ritum.
— Hefur nokkuð komið til tals
að Bókaútgáfa Menningarsjóðs
tæki að sér útgáfu kennslubóka
fyrir eða í samvinnu við Háskóla
Islands ?
— Ég get getið þess að Menn-
ingarsjóður gefur út allar dokt-
orsritgerðir, sem koma fram. Rit-
in Islenzk tunga, sem er um mál-
fræði og Studia Islandica, um
bókmenntir og sögu eru frá há-
skólanum og gefin út af Menn-
ingarsjóði, og gæti engin annar
sinnt því. Samvinna við háskól-
ann hefur verið til umræðu, en
mér vitanlega hefur ekki verið
sérstakur áhugi á því af hendi
háskólans.
— Hvað um útgáfustarfsemi í
þeim tilgangi að stuðla að mál-
sköpun, sem margir halda að geti
einkum farið fram með skipu-
lögðum þýðingum á erlendum rit-
um?
— Þetta er mikið verkefni, sem
Menntamálaráð vill gjaman að
Menningarsjóður sinni eftir beztu
getu. Það hefur heldur ekki verið
afskiptalaust um þessa hlið mál-
anna. Islenzk orðabók sem komin
er út og Islenzk alfræðibók, sem
er í smíðum með orðaskýringum
og ritgerðum um ótal efni, eftir
sérfræðinga eru liður í þessu.
Ýmis önnur útgáfufélög hafa einn-
ig unnið þarft verk á þessu sviði
t.d. Almenna bókafélagið. Starf
orðanefnda ýmissa stéttafélaga
hefur einnig haft milúð gildi á
þessu sviði. Þó ég nefndi orðabók-
ina og alfræðiritið sérstaklega í
þessu sambandi þá má segja að
öll fræðiritaútgáfa Menningar-
sjóðs sé liður I eflingu íslenzks
fræði- og vísindamáls, og tækni-
máls.
— Hvað teljið þér vera fram-
undan í útgáfustarfsemi Menn-
ingarsjóðs ?
— Almennt talað hygg ég að
Menningarsjóður muni auka út-
gáfustarfsemi sína með hliðsjón
af málsköpun og endurnýjun
málsins, það er óhjákvæmilegt
og línumar munu skýrast áður
en langt um líður.
Stúdentablað þakkar Vilhjálmi
Þ. Gíslasyni fyrir samtalið.
Afl stúdenta . . .
Frarnh. af bls. 8.
staklingar þess séu ábyrgir í
starfinu og þar með jafnréttháir
I stjórn þess. Öðruvísi er það ekki
félagslega heilbrigt.
Ekki er því við góðu að búast,
þegar stefnumótun í þróun há-
skólans er í höndum prófessora
einna, örlítils minnihluta, sem er
aðeins 3% af heildarfjölda nem-
enda og kennara. 97% heildarinn-
ar, bæði stúdentar og kennarar
aðrir en prófessorar, njóta ekki
réttar síns I stjórn og starfsemi
þess samfélags, sem er þó þeirra.
Þessi áhrifalausi fjöldi hefur
því að sjálfsögðu orðið ábyrgðar-
laus I þróun háskólans. Stúdent-
ar eru stór hluti þessa fjölda. Þeir
skiptu þess vegna mestu máli,
væri afl þeirra virkt.
Stöðnuð og úrelt félagsform.
Pýramídinn er einkennadi fyrir
uppbyggingu félagslífsins. Efst
tróna stjórnir, þá koma nefndirn-
ar, en fjöldinn er óvirkur. — Á
þennan hátt starfa Stúdentafélag
og Stúdentaráð H.l. Áhrif þeirra
hafa orðið takmörkuð, enda eru
slíkar stofnanir I eðli slnu valda-
lausar. Hér er nefnilega ekki um
virkan fjölda að ræða heldur
stofnanir, sem staðnað hafa I úr-
eltum formum.
Að vlsu hafa stjórnir og nefnd-
ir S.F.H.l. haldið upp fjölbreyttu
og glæsilegu félagslífi undanfar-
in tvö ár, en hver hefur árangur-
inn orðið fyrir háskólann og
stúdenta sem heild?
Þrátt fyrir góðan vilja og vel
unnin störf einstaklinga, sem
kosnir hafa verið til ábyrgðar,
hefur mistekizt að vekja fjöldann
til vitundar um réttindi sin og
skyldur sem verur I akademísku
samfélagi. — Afl stúdenta er enn
að mestu óvirkt.
Stúdentaráð, verndari menning-
ar- og félagslegra hagsmuna
stúdenta, nær því enn síður að
virkja fjöldann, enda hefur starf-
semi þess fá félagsleg einkenni.
Hér er um stofnun að ræða, þar
sem uppbyggingin sjálf veldur
íhaldssemi og getuleysi.
Dœmigerð framkvœmd mála.
Örlög tillagnanna um aukin
áhrif stúlenta á stjórn og stefnu-
mótun háskólans eru skýrt dæmi
um máttleysi stofnunar sem
Stúdentaráðs, jafnvel þótt ein-
staklingar I stjórn og nefndum S.
H.I. inni gott og óeigingjarnt
starf af hendi:
Útbúnar voru vandaðar tillögur
um breytingar á lögum og reglu-
gerðum I átt til lýðræðis I H.I. (að
vísu stutt skref, enda margyfir-
lýst, að tillögurnar væru aðeins
fyrsti áfanginn), þær helztar, að
tveir stúdentar sitja I háskóla-
ráði og á deildarfundum og að
stúdentar ráði fjórðungi atkvæða
við rektorskjör. Augljóst er, að
það er sú síðastnefnda, sem mark-
ar umtalsverða breytingu. —
Menntamálaráðherra hefur lýst
Framh. á bls. 7.
Jacm
vePöFd
Srn Tmm Jmm Jmm
tfd veröM vewfd vemfd
Iffra lam
verofd verofd
7,
aom
vervfd
vemfd
Tómas
Guðmundsson
Þessi fallega ljóðabók Tómasar Guðmundssonar
er nú komin út í nýjum og vönduðum búningi.
Atli Már hefur séð um útlit bókarinnar og gert
fjölmargar myndir, sem falla að efni ljóðanna,
þ.á.m. átta litmyndir.
Viðhafnarútgáfa
Formála ritar prófessor Steingrímur J.
Þorsteinsson. Félagsmannaverð kr. 600.00.
Almenna bókafélagið
/aöm faom Jaöm
verofd veröfd vetffd
jaom
veröfd