Stúdentablaðið - 25.01.1974, Blaðsíða 5

KYNNING Á HÓPEFLI
(GROUP DYNAMICS)
Tilgangur þessarar gfeiiKnr er
aS: 1) Kynna stutdega hvað átt
er við, þegar talað er um hina
ýmiss konar hópstarfsemi, en
þessi hreyfing er víða í mjög
örri útbreiðslu. 2) Kanna grund-
völl þess meðal nemenda og
kennara við H.Í., að haida nám-
skeið, sem grundivaáilast á slíkri
hópreynsliu.
I.
Á seinni árum hefur athygli
sálarfræði og skyldra greina
beinst í æ ríkara mæli að ein-
staklingnum sem hópveru. Dag-
lega upplifum við bæði jákvæða
og neikvæða reynslu í samskipt-
um okkar við aðra einstaklinga.
Daglega sjáum við líka og heyr-
um hvernig samkeppni, tog-
streita og misskilningur leiðir til
neikvæðra viðhorfa, misgerða og
jafnvel styrjalda. Það má með
nokkrum rétti segja að líkingin
„fyrst að skjóta, og svo að
spyrja" eigi oft við um sam-
skipti manna.
Tæknivæðing, skrifstofuveldi,
áherzla á sikynsemina, hið skipu-
lagða og dýrkun þekkingarinnar
hefur oft leitt til vanrækslu á
hinni tilfinningalegu hlið mann-
legrar tilveru. Það er því ekki
undarlegt að þessi vanrækta hlið
komi fram í mismunandi, og
stundum öfgakenndum mynd-
um; í listum, kvikmyndum,
dansi, klæðaburði, mótmælumog
hinum margvíslegu hóphreyfing-
umfgroup movements). Mikiðaf
þeirri áherzlu, sem lögð er á
hið upplifaða og tilfinningalega
í slíkum hópum, kemur frá hópi
einstaklinga — aðallega hvítum,
og oft úr miðstétt — sem ekki
hafa, nema að litíu leyti, upplif-
að þessa tilfinningalegu reynslu
í umhverfi sínu.
Á svipaðan hátt og kirkjunni
var ætlað það hlutverk að full-
nægja andlegri leit og trúarþörf
mannsins — þörfum sem ekki
var fullnægt af öðrum stofnun-
um þjóðfélagsins — þá er hóp-
reynslan í dag að koma til móts
við ófullnægðar andlegar þarfir
vaxandi hóps einstaklinga.
Þá reynslu, sem þessir hópar
bjóða, má líka eins skoða út frá
sjónarmiði þjóðfélagslegra og
skipulagslegra þarfa, eins og að
fullnægja. þörfum einstaklings-
ins.
Þeir hópar sem leggja áherziu
á intensiva hópreynslu ganga
undir mörgum nöfnum, eins og
t.d.: 1) T-hópar (T=training),
en slíkir hópar lögðu upphaflega
áherzlu á tjáskiptatækni manna
á meðal, en starfa nú á mun
breiðari vettvangi. 2) Encounter
hópar (basic encounter) leggja
áherzlu á að þroska persónuleik-
ann og betra samband og tjá-
skipti við aðra í gegnum upp-
lifaða reynslu. 3) Sensitivity
þjálfunarhópur getur líkst öðr-
um hvorum ofangreindra hópa.
4) Task oriented hópar, body
. movements hópar. Eins og nöfn-
in gefa til kynna, leggja þessir
. hópar áherzlu á líkamlega skynj-
un og túlkun í gegnum hreyf-
ingar, sjálfvakinn dans o.þ.h.
6) Creativity workshops. Hér er
skapandi túlkun í gegnum ýms-
aar listgeinar oft í brennidepli.
7) Gestait hópar. í þessum hóp-
um er lögð áherzla á Iæknandi
Gestalt aðferðir, þar sem sér-
þjálfaður læknandi beinir athygl-
inni að einum einstaiklingi í
eimu, en með sjúkdómsgreiningu
og lækningu í huga.
Auk þessarar brotakenndu
upptalningar má nefna, að þess-
it hópar hafa mismunandi form-
gerðir. Það eru t.d. basði tií hóp-
ar fyrir fólk, sem aldrei hef-
ur sést áður, og einnig eru til
hópar fyrir fólk sem vinnursam-
an í fyrirtækjum, verksmiðjum
og skólum; maka, ættingja o.
s. frv. (Rogers, 1973).
Eins og sjá má af ofanrkuðu
er mjög erfitt að gefa almenna
lýsingu á þessari hópstarfsemi.
Ef tekinn er sem dæmi T-hóp-
ur — en hann hefur náð mik-
illi útbreiðslu — þá koma eftir-
fararuU., útlípttr p.ft^.st i ljós: A§-
alverkef ni þes?a þóps ey að
rannsaka sjálfan sig, fremur en
að taka við utanaðkomandi á-
hrifum. Leiðbeinandi (ath. ég
nota orðið leitibeinandi en ekki
stjórnandi) er venjulega hljóður
og er fremur lítið stýrandi, en
þátttakendur geta beint til hans
ölllu því sem þeim detmr í hug.
Þetta eru dálítið óljósar kring-
umstæður; fáar reglur, fá hlut-
verk og fáar leiðbeiningar ein-
kenna hópinn, a.m.k. til að byrja
með. Árangurinn stendur ogfell-
ut með þátttakendum sjálfum,
þeir eru eins og á eyðieyju, þar
sem þeir verða að hafa sam-
skipti hver við annan. Kringum-
stæðurnar krefjast þess, að þátt-
takendur rannsaki sjálfa sig og
á hvern hátt þeir hafa samskipti
við aðra í hópnum.
Fyrir rannsakanda er þetta
tækifæri til að athuga mannleg
samskipti í hnotskurn. Einnig er
hér tækifæri til að koma æski-
legum breytingum til leiðar
(planned change). Fyrir kennara
í hópefli, er þecta rannsókna- og
tilraunastofa fyrir hin ýmsu hug-
tök og kenningar, sem nemend-
ur hans eru að tileinka sér. Hér
þutfa þeir ekki lengur að binda
sig við umræður um ýmis hug-
tök og afstæði þeirra, heldur
upplifa þeir þetta í hópnum.
(Sampson, 1971)
Hópefli (group dynamic) er
stundum notað sem samheiti yf-
ir marga ofangreinda hópa. Þetta
hugtak á ættir að rekja til sál-
fræðingsins Kurt Lewin og sam-
starfsmanna hans og þeirrar
rannsóknarstarfsemi, sem þeir
hófu 1946.
í víðri merkingu er hugtakið
oft notað yfir ýmiss kono- rann-
sóknir á hópum og nálgast þá
merkingu hugtaksins hópsál-
frasði. í þröngri merkingu er
hugtakið oft notað yfir margs
konar hóptækniaðferðir, sem
miða að því að hagnýta afl hópa
til eflingar og þróunar sálarlífs-
ins. Það er í þrengri merking-
unni, sem hópefli hefur komið
fram sem þjóðfélagslegt hreyfi-
afl og sem leið fyrir einstak-
Iinga til þess að eflla skapgerðar-
þróun sína, en þrjú af þeim
hugtökum sem einna mest eru
notuð yfir þessa tegund hóp-
starfsemi eru: encounter hópar,
sensitivity-training og T-hópar.
(sbr. að framan).
Grundvallarskilgreining á eðli
hópeflisstarfsemi í þessari
þrengri merkingu er: Bein at-
hugun og greining á hegðun
meðlima hópsins, sem byiggir á
gagnkvæmri veitingu upplýsinga,
bæði um sína eigin upplifun og
hegðun annarra. Einnig þurfa
þátttakend'ur að vera reiðubúnir
að veita viðtöku upplýsingum
um sjáifa sig. (GeLr Vilhjálms-
son, 1972).
Eins og að framan greinir hef-
ur þessi hópstarfsemi náð tii
fjölda hópa, sem eru stundum
ólíkir að bæði eðlis- og form-
gerð. Langmest er útbreiðslan í
Bandaríkjunum. Þó fer starfsemi
þessara hópa víða ört vazandi,
t.d. í Engiandi, Frakklandi, Hol-
landi, Ástralíu og Japan.
Það er margra álit að hin öra
þróun á hópstarfsemi á síðustu
árum hafi farið talsvert fram úr
fræðilegum athugunum og skipu-
lagningu kennslu í leiðbeiningu
hópstarfs. Engu að síður ber
flestum, sem til þekkja, saman
um að slík hópreynsla leiði til
aukins persónuleikaþroska og
aukins skilnings á sjálfum sér
og öðrum.
II.
Af framangreindu ætti að vera
ljóst, að það getur orðið bæði
Háskóla íslands og öðrum stofn-
unum og hópum hér á landi til
gagns að fá aðstoð hæfra leið-
beinenda í þessum fræðum.
Mér verður hér hugsað bæði
til nemenda og kennara, því
þeirra samstarf sem einnarheild-
ar gæti batnað talsvert, ef rétt
er að farið. Mér verður líka
hugsað til Stúdentaráðs og fleiri
ráða, þar sem sundrung er stund-
um meiri en samstaða og póli-
tískir og eiginhagsmunir ráða
stundum meiru en velferð og
hagsmunir heildarinnar.
Með þroskandi áhrif í huga
er nú verið að athuga, hvort
ekki séu möguleikar á að fá
hingað til lands hæfa leiðbein-
endur til að halda námskeið í
hópefli við H. í. og fyrir aðra
hópa, sem áhuga kynnu að haia
á slíku.
í athugun er, hvort unnt reyn-
ist að fá hingað tvo Dani, þá
Framhald á 10. síðu.
bankaþj ónustu
Bókhaldsaðstoð Búnaðarbaiikans
Sunduiiiðun með lykiltöium
Nú getið þér fengið aðstoð við sundurlið-
un á geiðslum yðar, sem greiddar eru af
reikningi í Búnaðarbankanum. Er hér um
að ræða sundurliðun greiðslna eftir flokk-
un reikningshafa. Þessi bókhaldsþjónusta
kemur að miklu gagni fyrir þá, sem þurfa
að sundurliða greiðslur sínar, hvort sem
þær eru fyrir heimili, húsbyggjendxn',
Imsfélög, eða iðnaðarmenn og aðra at-
vinnurekendur.
í lok hvers mánaðar er smidurliðun þessi
skrifuð út af rafreikni. Kemur þá fram í
reikningsyfirlitinu hve mikil fjárhæð hef-
ur verið færð á hvern útgjaldalið í mán-
■ uðinum, og í heild frá áramótum. Þar að
auki kemur fram hundraðshlutfall (%)
hvers gjaldaliðs af heildarútgjöldum.
Allt, sem þér þurfið að gera, er að færa
tveggja stafa lykiltölu í reit, sem merktur
er BL á tékkaeyðublaðinu.
Þér getið valið um 5 mismunandi hók-
haldslykla, en innan hvers lykils eru 99
flokkar. Búnaðarbankinn mun að sjálf-
sögðu veita allar upplýsingar um hvernig
þér getið nýtt yður þetta sundiuiiðunar-
kerfi á sem bestan hátt.
Enn sem komið er, er eingöngu mögulegt
að veita þessa þjónustu viðskiptamönnum
aðalbankans og útibúa hans í Reykjavik.
B.ókhaldsþjónusta Búnaðarbankans kostar
kr. 50,00 á mánuði og þar að auki 90 aura
fyrir hvern bókfærðan tékka. Lítið gjald
fyrir einstaka hagræðingu.
Leitið upplýsinga hjá Búnaðarbankanum
hið fyrsta.
BÚNAÐARBANKI ÍSLANDS
Austurstræti 5 - Sími 21200
Útibú í Reykjavík: AUSTURBÆJARÚTIBÚ Laugavegi- 120
ILÁALEITISÚTIBÚ Hótel Esju
MIÐBÆJARÚTIBÚ Laugavegi 3
VESTURBÆJARÚTIBÚ Vesturgötu 52 MELAÚTIBÚ Hótel Sögu
STÚDENTABLAÐIÐ — 5