Stúdentablaðið - 07.03.1974, Blaðsíða 8

Vökuþáttur
Ábyrgðarmaður Kjartan Gunnarsson
Forysta vinstrí manna í stúdentaráii
er misheppnuð og s/æm
Oft hefur því verið haldið
fram, að Stúdentaráð væri aðal-
lega afgreiðslustofnun, sem léti
fátt frumlegt frá sér fara, en
hefði það hlutverk að sam-
þykkja gerðir og mótaða stefnu
stjórnar ráðsins. í vetur hefur
þetta verið sérstaklega áberandi.
Því verður ekki neitað, að
stjórnin hefur undanfarið haldið
marga fundi, samþykkt fjölda
tillagna og yfirleitt ráðstafað
flestum málum Stúdentaráðs að
eigin geðþótta og viti. Fyrir
bragðið hefur frumkvæði ráðs-
manna smám saman fjarað út.
Þegar þeir koma til Stúdenta-
ráðsfundar liggur yfirleitt fyrir
dagskrá í uppundir tuttugu lið-
um um málefni, sem stjórnin
ætlar að bera fram, og er í
flestum tilvikum búin að af-
greiða eða álykta um, ellegar
hefur mótað afstöðu tii, auk
þess sem hún hefur yfirleitt í
hendí sér allan þann fróðleik
um málið, sem ráðstöfunum er
ætlað að fara eftir. Þessar dag-
skrár eru venjulega það stífar,
að eftir 4—5 tíma gefst al-
mennum ráðsmönnum færi á að
láta eitthvað frumlegt í sér
heyra undir liðnum önnur mál,
ef þeir þá eru ennþá vakandi
og færir til annars en ganga
heim tál að sofa.
Stefnuskrá
í vetur hefur Verðandi haldið
uppi samfelldu starfi, raunar í
fyrsta sinn í fimm ára sögu
þess. Fyrsta skrefið, eftir að fé-
laginu voru sett ný lög á aðal-
fundi síðastliðinn október, var
að semja félaginu grundvallar-
stefnuskrá. Stefnuskrárnefnd,
skipuð á aðalfundi, skilaði
viðamiklum tillögum á auka-
aðalfundi 7. febr. síðasliðinn. Þar
var allstór hluti tillagnanna af-
greiddur til bráðabirgða en öðr-
um þáttum stefnuskrárinnar var
vísað til frekari vinnsiu. Er hér
um mikið og vandasamt starf að
ræða, þar sem ætlun slíkrar
stefnuskrár er-ekki að vera stáss-
gripur heldur verður hún stöð-
pgt í endurskoðun og til hlið-
sjónar öliu starfi.
Herstöðvamálið______________
Enn á ný hefur herstöðva-
máiiið verið í brennidepli ís-
lenskrar þj óðm álau mræðu, og í
þetta sinn er málið á stigi á-
kvarðanatektar. Gjörsamlega ný
viðhorf hafa skapast við starf-
semi samtakanna Varins Iands
og þó einkum með tillögugerð
Einars Ágústssonar annars vegar
og miðstjórnar Alþýðubandalags-
ins hinsvegar.
Hin atunkunarverða afstaða
hernámssiar«a hefur vakið að-
Sem lítið dæmi um þetta
virðingarleysi stjórnar Stúdenta-
ráðs gagnvart ráðsmönnum má
nefna, að hún hefur undanfarið
ekki sýnt þá hæversku að
leggja tillögur sínar fyrir ráðið,
heldur fullmótaðar ályktanir,
sem auðvitað eru í samræmi
við þessa forskrift nær undan-
tekningarlaust samþykktar ó-
breyttar. Þegar svo Stúdentaráðs-
menn þreytast á að vera ein-
faldir og ólaunaðir afgreiðslu-
menn stjórnarinnar, er þeim vik-
ið úr ráðinu samkvæmt nýjum
lagareglum, sem vitanlega eru
samdar og lagðar fram af stjórn
Stúdentaráðs.
Undir forystu vioístrisinnaðra
stúdenta hefur stjórnin þess
vegna í æ ríkari mæli breytzt
úr því að vera framkvæmdaaðili
í það að vera jafnframt á-
kvörðunaraðili, sem auðvitað
rýrir hlut ráðsmanna að sama
skapi, auk þess að draga mjög
úr lýðræðislegum vinnubrögðum.
Þetta aukna annríki stjórnar-
innar er svo ástæðan til þess
að hún veldiur ekki lengur því
hlutverki að vera framkvæmda-
aðili, og því hefur þurft að tvö-
falda fjölda launaðra starfs-
manna Stúdentaráðs og eru þeir
nú fjórir.
Þessi þróun er fordæmanleg
hlátur og gremju vinstri manna.
Þeir hafa safnað undirskriftum
af miklum móð, en neita að
mæta til kappræðna um baráttu-
mál sín, og öll eru vinnubrögð
þeirra hin fordæmanlegustu. Þó
verður ekki hjá því komist að
menn fyllist óhug við að kom-
ast að því, að 50.000 atkvæðis-
bærra íslendinga skulli enn blind-
aðir af kaldastríðshugsunarliætti
og aðhyllist þá hjátrú, sem
Rússahræðslan óneitanlega er.
Eðli málsins samkvæmt hlýt-
ur árangursrík barátta gegn her
í Iandi að vera borin uppi af
verkalýðshreyfingunni. En for-
ysta verkalýðshreyfingarinnar er
upptekin við kjarabaráttu, og
þær raddir eru þar sterkar, að
afskipti af öðrum máhim, s.s.
herstöðvamálinu, verði aðeins
til tjóns í þei-rri baráttu. Það
hefur því fallið í hlut stúd-
enta að hafa að mörgu leyti
frumkvæði í baráttu herstöðva-
andstæðinga. Hér skal aðeins
minnt á það að raunverulega
hófu stúdentar andstöðuna að
nýju, við myndun núverandi
stjórnar, með því að helga 1.
desember baráttuefninu HER-
INN BURT strax haustið 1971.
Enn var frumkvæðið stúdenta
síðasdiðið haust, þegar lögð var
áhersla á tengsl herstöðvarinnar
og NATO með kjörorðinu ÍS-
LAND ÚR NATO — HER-
INN BURT. Enda hafa síðustu
vegna lýðræðislegra sjónarmiða,
en þó mætti ef til vill réttlæta
hana, ef
a) fulltrúum í Stúdentaráði
væri ekki ætlað lögum sam-
kvæmt að vera í raun helzti
ákvörðunaraðilinn;
b) stjórn Stúdentaráðs væri
kjörin á þann hátt, að bæði
meiri- og minoihluti ættu
þar málsvara;
c) árangur stjórnarinnar í rétt-
inda- og baráttumálum Stúd-
enta væri sérstakilega góð-
ur.
Því miður er engin af þess-
um réttlætingarástasðum fyrir
hendi. Stjórn Stúdentaráðs er að
lögum fyrst og fremst ætlað að
vera framkvæmdaraðili, en ráð-
inu að vera ákvörðunaraðili.
Stjórnin er ekki þannig kjörin,
að þar gæti andstæöra sjónar-
miða, og hefur þess áður verið
getið, hvernig meirihluti ráðs-
ins vann markvisst að því að
útiloka minniblutann frá því að
eiiga fulltrúa í stjórninni. Ekki
hefur árangur Stúdentaráðs eða
stjórnar þess heldur verið slík-
ur undanífarinn vetur, að til fyr-
irmyndar eða gagn-s fyrir stúd-
enta geti verið.
í hagsmunamálum stúdenta
hefur ýmist lítið heyrzt frá ráð-
inu eða tillögur hafa beinlínis
verið út í bláinn. Svo nefnt sé
dæmi af því þýðingarmesta í
þessum mállum, þá hefur Stúd-
atburðir leitt í Ijós að hér var
um hárrétta og tímabæra
stefnumótun að ræða. Um svip-
að Ieyti beitir 1. desembernefnd
sér fyrir endurreisn samtaka
herstöðvaandstæðinga í sam-
vinnu við fleiri aðila.
Það er ekki að öEu leyti
með glöðu geði, sem vinstri
stúdentar hafa tekið forystu á
þessum vettvangi, þar sem verka-
lýðshreyfingin er hér hinn rétti
aðili. En réttmætt hlýtur að
tel'jast að fylla í þá eyðu sem
dáðleysi annarra myndar. Enn
síður eftirsóknarvert er forystu-
hlutverk Verðandirnanina síðustu
vikur um afstöðu herstöðvaand-
stæðinga til áðurnefndra tillagna
í herstöðvamálinu.
Þegar er kvisaðist út efni til-
lagnanna, hék Verðandi tvo fé-
lagsfundi um málið og var unn-
ið mikið starf í kringum þessa
fundi að samningu greinargerða
og tillagna. Afraksturinn varð:
Ályktun stúdentafundar 31. jan.,
ályktun og greinargerðir Verð-
andi 6. febr. og loks ályktun
herstöðvaandstæðinga 7. febr.
Hér er ekki um að ræða venju-
legt ályktanaflóð, heldur grund-
vallandi stefnumótun þessara að-
ila. Stefnumótun sem er sérstak-
lega mikilvæg í síðasta tiivikinu,
þar sem andstaða kom fram
innan samtakanna gegn þeim
sjónarmiðum okkar að hafna yrði
tillögum forystuliðs stjórnar-
entaráð í Iánamálum sett fram
sem stefnu sína kommúníska
útópíu um algeran launajöfnuð
í þjóðfékginu, og sama fyrir-
komulag á námsaðstoð og við-
haft er í Ráðstjórnarríkjunum.
Segir siig sjálift, að þessi hug-
mynd verður aldrei að veru-
leika, nema marxísk þjóðfélags-
byltinig kom tii í anda hinnar
nýju stefnu Verðandi, og koma
þessar hugleiðingar ráðsins stúd-
entum á engan hátt til góða.
Kröfuna um námslán, er svari
til fullrar umframifjárþarfar,
setur Stúdentaráð hins vegar
fram til þrautavara, og hefur
verið unnið að mál'inti í sam-
ræmi við það. Ekki hefur held-
ur verið meira skeitt um fram-
tíðarhagsmuni stúdenta en svo,
að Stúdentaráð hefur lagst gegn
öUum launaikröfum Bandalags
háskólamanna, og ætlazt til að
í engu sé þeim umbunað vegna
þekkimgar sinnar og margra ára
fjárhagsbasls í ' löngu nátni.
Hagsmunanefnd Stúdentaráðs
hefur Iíka starfað illa á undan-
förntim vetri.
Ljóst dæmi um áhuga vinstri
sinnaðra stúdenta á málefnum
Félagsstofnunarionar er, að fyrir
meira en ári létu þeir kjósa nefnd
til að athuga rekstur matstof-
unnar, og hefur enn (þ.e.a.s.
þegar þetta er ritað 10. 2. ’74)
ekkert frá henni heyrst. Þurfa
stúdentar því varla að vænta
flokkanna algerlega á ákveðn-
um forsendum. Það sem gerðist
var í stuttu máli að hafnað
var huigmyndum þessara aðila
um undanslátt annarsvegar frá
margstaðfestu ákvæði máiliefna-
samningsins um brottför hersins
á kjörtímabilinu og hins vegar
frá síendurteknum yfitlýsingum
sömu aðila þess efnis að ís-
land hefði engum skyldlum að
gegna við NATO. Engion rök-
stuðningur með þessum undan-
slætti kom fram innan raða her-
stöðvaandstæðinga, aoeins all-
sterkar raddir andstæðar því að
samtökin setm ofan í við stjórn-
málaflokkana, afstaða sem virst
gæti skiljanleg, en boðar í raun
algert stefnuleysi, einmitt þegar
herstöðvamálið er á nýju stigi,
þar sem heilindi stjórnarflokk-
anna skipta hvað mesm máli.
Þess er að vænta að brátt
dragi til úrslita í þessu mikil-
væga, en matgflækta máli, og
skal hér beint þeirri áskorun
til herstöðvaandstæðinga að
fylgjast vel með og leggja hönd
á plóginn við allt starf, sér-
staklega þann málffatning á
meðal fólks, sem í raun ræðut
úrslimm.
Verkalýðsmál
í nýafstöðnum verkföllum
hafði Verðandi uppi starf í því
skyni að stúdentar Iegðu sinn
þess, að matarverðið laskki vegna
frumkvæðiis meirihluta Stúdenta-
ráðs. Ekkert að marki hefur
heldur verið hreyft við frekari
garðabyggingum.
Ekki hefur mikið orðið vart
við mennitamálanefnd Stúdenta-
ráðs, sem að vísu heldur fundi
en hef-ur ekki svo kunnugt sé
þokað neinu umtalsverðu áleið-
is. Þannig hefur hluttaka stúd-
enta í ráðutn Háskólans ekkert
aukizt, Miutfall stúdenta í rekt-
orskjöri hefur ekkert bamað, þó
leiðrótting hafi verið gerð, ekk-
ert hefur miðað áfram um inn-
gönigiuskilyrði í skólan-n, réttur
læknanema er að mestu óbætt-
ur og framlag fulltrúa stúdenra
í Háskólaráði mun „að öllum
líkindum lenda í ruslakörfu rekt-
ors", svo vitnað sé til þeirra
eigin orða. Þó hefur eitthvað
verið sýslað við námskynningu,
en sumpart með ófyrirgefanleg-
um áróðurs- og vanþekkingar-
blæ, eins og Stúdentahandbókin
bezt sýoir.
Meirihl'uti St'údentaráðs hef-
ur hins vegar talsvert lagt í ut-
anferðir til kommúnistaríkja, og
hafa að sjálfsögðu ekki aðrir
komið þar tii álita en dyggir
fylgismenn melrihlutans. En
ferði-r til útlanda á vegum Stúd-
entaráðs muou vera fimmtán
á starfsárinu, flestar tengdar
International Union of Students.
Er einkenna-ndii fyrir þessi ferða-
lög, hvað skýrslur um þau eru
innihaldsliitlar, og verður á eng-
an hátt af þeim séð, að full-
trúar Stúdentaráðs hafi haft sig
Framhald á 1!0. stíðu.
skerf af mörkum til stuðnings
þeirri alþýðu sem í verkföllum
stæði. Það starf fellur aHs ekki
um sjálft sig, þegar samningar
takast, heldur er hér urn að
ræða ómissandi gmndlvaíllárþátt í
starfi sósíalista, þ.ears. að tryggja
samstöðu róttækra námsmanna
og róctæks verkalýðs. Þeirri við-
leitni verður að finna ný.ja far-
vegi.
Kosningar
Það hefur verið Verðandi-
mönnum Ijóst, máski betur en
nokkrum öðrum, að núverandi
kosni'ngafyrirkomulag Stúdenta-
ráðs er óréttlátt í hæsta máta
og úrelt í veigamiklum atriðum.
Er hér átt við hið gífurlega
misræmi milli áhrifa manna eft-
ir því við hvaða deild þeir
stunda nám, þar sem t.d. guð-
fræði- og tannlæknadeild inni-
halda samtals nm 90 kjósendur
og hafa 4 fulltrúa í ráðinu, á
meðan 760 nemendur heim-
spekideiiMár hafa einnig 4 full-
trúa. Einkum verður fáránleiki
þessa fyrirkomulags Ijós, þegar
þess er gætt, að ráðið sem hugs-
að var sem þing um „ópólitísk
hagsmunamál" (hvað svo sem
það er), hefur í raun orðið að
heildarsamtökum stúdenta, þar
sem deildargrunnur kosninga
Framhald á 11. síðu.
Veröandiþáttur Ábyrgðarmaður Gestur Guðmundsson
8 — STÚDENTABLAÐIÐ
I
I