Stúdentablaðið - 05.06.1974, Blaðsíða 4

„Skólinn bælir til-
finningar nemenda
— en ætti þvert á móti að veita þeim útrás"
Árni Blandon hefur verið
formaður menntamálanefndar
SHI í meira en heilt ár. A þess-
um tíma hefur nefndin unnið
mikið starf, sem rik ástœða er
til að kynna. Stúdentablaðið
hefur á liðnu ári birt greinar,
frásagnir og rceður , sem varpað
hafa Ijósi á starfsemi mennta-
málanefndar, en fjarri er að þar
hafi allt komið fram, og því var
tekið það viðtal sem hér fer
á eftir.
Hvaða verkefni lágu fyrir
þegar þið hófuð starf í mennta-
málanefnd 1973?
Okkur fannst við að mörgu
leyti þurfa að byrja á byrjun-
inni, vegna þess að grundvallar-
stefna Stúdentaráðs í mennta-
málum var aðeins lauslega mót-
uð að því leyti sem snerti Há-
skólann eingöngu.
Við hófumst handa við að
kanna viðhorf nemenda innan
skólans til ýmissa mála, en á-
kváðum síðan að reyna að læra
af reynslu stúdenta í öðrum
löndum í stefnumörkun og bar-
áttu í menntamálum. Við skrif-
uðum til íslenskra námsmanna
erlendis og stúdentasamtaka, en
fengum lítil svör, semi aðeins
fjölluðu um hluta þess sem
spurt var um. Frá Nýja-Sjálandi
fengum við þó splunkunýjá
stefnuskrá, sem við lærðum
margt af. Sáum við, að við svo
búið mátti ekki standa og á-
kváðum að senda fulltrúa okkar
á menntamálaráðstefnur er-
lendis.
Utanferðir nefndarmanna
Nú hefur því verið fleygt að
utanferðir stúdentaráðsmanna
séu aðeins bitlingar og þeir geri
ekkert annað en dilla rófunni
framan í IUS-menn á slíkum
þingum.
Slíkt er alger fjarstæða. Þess-
ar utanferðir hafa einmitt gert
okkur kleift að standa vel að
okkar málum hér heima. I fyrstu
vorum við að vísu reikulir,
höfðum úreltar upplýsingar um
erlend stúdentasamtök og m.a.
af þeim ástæðum fórum við
Garðar Mýrdal á ráðstefnu í
Vínarborg án þess að vita að
þarlend stúdentasamtök eru
mjög íhaldssöm. Enda var lítið
á ráðstefnunni að græða. Arang-
ur þeirrar farar var fyrst og
fremst fólginn í viðræðum við
stúdentasamtök á meðan við
millilentum í Kaupmannahöfn,
Prag og Noregi. Fulltrúar
þeirra samtaka leystu greiðlega
úr öllum spurningum okkar,
sem við höfðum meðferðis fyr-
ir hina gagnslitlu Vínarráð-
ráðstefnu.
Við öfluðum okkur einnig
frekari sambanda á þessum
ferðum, og við athugun á starfi
evrópskra stúdentasamtaka
komum við auga á ráðstefnu
um menntamál í Finnlandi um
miðjan desember. Það varð úr
að ég fór einn á þá ráðstefnu
ogi hlaut ,styrk frá. IUS; að hluta
til. Sú ráðstefna var mjög gagn-
leg, þó að nytsemi hennar hafi
- ekki helst falist1 í 'ræðúm, sem
margar hverjar voru innihalds-
litlar. Mikilvægustu upplýsing-
anna aflaði ég mér með per-
sónulegum viðræðum við full-
trúa, í kaffitímum og á annan
hátt utan dagskrár, en ræðurnar
fékk ég síðan með mér heim,
fjölritaðar og liggja þær frammi
á skrifstofu Stúdentaráðs.
Stefnuskrá
I þessum ferðum og í gegn-
um þau sambönd sem við
þannig öfluðum okkur lærðist
okkur hvernig erlend stúdenta-
samtök vinna. Þeir eyða ekki
tíma sínum í að ræða hvert ein-
stakt málefni í bak og fyrir þeg-
ar það kemur upp á, heldur
setja einstaka menn til þess að
vinna greinargerðir um málefn-
in. Síðan gera þesi samtök sér
gjarna stefnuskrá, sem auðveld-
nefndar liggur nú fyrir, 38 þétt-
vélritaðar síður, og geta menn
aflað sér hennar á skrifstofu
S.H.Í.
Vandað framlag stúdenta
til ráðstefnu BHM
Ykkur var einnig boðið að
taka þátt í ráðstefnu BHM?
Já, Upphaflega ætlaði
menntamálanefnd að efna til
sinnar eigin ráðstefnu, en þátt-
taka í ráðstefnuhaldi heima og
erlendis kom fyllilega í staðinn
fyrir það. Okkur var boðið að
taka þátt í BHM ráðstefnunni
og fengum tækifæri til að viðra
skoðanir okkar með framsögu
um málefni háskólans, þrátt
fyrir nokkra andstöðu íhaldsafla
þar gegn því að hleypa stúd-
entum nærri. Við fluttum eina
af fjórum ræðum á ráðstefn-
Viðtal við
ÁRNA
BLANDON
formann mennta-
málanefndar
SHÍ
ar allt starf þeirra. Fékk ég því
framgengt að mér var veittur ■ <
smástyrkur frá menningarmála-
nefnd til að semja stefnuskrá
og vinna á þann hátt upp úr
reynslu minni.
í stefnuskrárgerðinni hag-
nýtti ég mér mjög samsvarandi
fyrirbrigði erlendis. Jafnframt
kom til góðra nota vinna ýmissa
starfsnefnda sem menntamála-
nefnd hafði skipað til að sinna
sérstökum verkefnum, svo sem
til að skýrgreina grundvallar-
hugtök menntamála og til að
rannsaka grunnskólafrumvarp-
ið. Stefnuskrá menntamála-
EFTIR SJÖ ÁR J UNDIRHBMUM RM HINU^BIÐA TROL.U SLAPP HANN
LOKSJNS ÚT, EN ALDRSI NAÐI HANN SER AÐ fULLU. EN AÐRIR VORU
PARNA \ TÍU EÐA TÓL? A#R OG F£NGU ALDRSI VITIÐ AFTUR,
unni og tókum þátt í umræðum.
Varð - 'cinhver árangur af
'þéSSari' þátttökú?1 ......
Tvímælalaust. Framlag stúd-
enta var eitt hið vandaðasta
sem fram kom á ráðstefnunni,
en ýmsir hinna „hámenntuðu"
manna sem þar voru höfðu
fát til málanna að leggja annað
en bollaleggingar sitt úr hverri
áttinni og útúrsnúninga á mál-
flutningi stúdenta. Við lögðum
einmitt áherslu á að leggja
fram tillögur, sem votu grund-
aðar á meðal arinars tilraunum
sem gerðar hafa verið við há-
skóla í nágrannalöndunum.
Sem dæmi má nefna, að við
héldum fram þeirri skoðun að
deildamúrar og fjöldi deilda
hindraði mjög þróun háskólans
og lögðum fram tillögur um
nýskipan þeirra mála.
Ég vil nefna sem dæmi um
það hvernig þetta deildarkerfi
hefur leikið okkur hvílík sam-
keppni er á milli einstakra
deilda um að ota sínum tota.
Þannig tekst lagadeild, sem
skipuð er mönnum sem kunna
að beita áhrifum sínum innan
kerfisins, að fá reista yfir sig
sérbyggingu. Sú deild þarf samt
ekkert nema borð og stóla til
að halda uppi kennslu, en aðrar
deildir eiga í stórfelldum vand-
ræðum vegna skorts á rann-
sókna- og tilraunaaðstöðu.
Þessar deildir hafa ekki yfir að
ráða mönnum sem sérmenntað-
ir eru í að pota innan kerfisins.
Þetta var nú útúrdúr, en úm
þessa ráðstefnu vil ég segja:
Við fengum þarna að viðra hug-
myndir okkar, og við stóðumst
prófraunina, vegna þess að til-
lögur okkar voru ákveðnar og
vel rökstuddar. Meira að segja
íhaldsmenn urðu fyrir áhrifum
af málflutningi okkar og tóku
að keppa við okkur um að bera
fram prógressívar hugmyndir.
Jafnrétti til náms.
Hvert er meginiánihald þess-
arar stefnumótunar mennta-
málanefndar?
Stefnuskráin er margþætt, en
ef ég ætti að leggjja áherslu á
eitthvað sérstakt, vaeri það ann-
arsvegar markmið menntunar
og hins vegar jafnrétti til náms.
Við gefum okkur það að
menntun geti verið einhvers
virði til að breikka sjóndeildar-
hring manna og byggja upp
heilsteyptan persónuleika sem
er meðvitaður um sjálfan sig,
stöðu sína í þjóðfélaginu og
þann heim sem hann lifir í.
Persónulega held ég að skóla-
kerfið verði að efla skilning á
þeim hætmm sem tæknivæð-
unni eru samfara.
Þau sjónarmið eru til að
menntakerfið sé svo staðnað að
það verði að slátra því í heilu
lagi, og einstaklingurinn læri
síðan frjálst eftir eigin geð-
þótta. Að mínu mati er þetta
gott framúrstefnutakmark, en
við núverandi aðstæður myndi
slíkt menntakerfi lúta lögmál-
um frumskógarins. Kenning
Ivan Illich um að slátra skóla-
kerfinu sem fyrst, stekkur yfir
hið nauðsynlega sósíalíska stig,
sem er jöfnun aðstöðu til náms-
Við verðum að reyna að»veita
„lítilmagnanum" aðstöðu til að
bæta kjör sín, ekki aðeins efna-
hagslega, heldur einnig menn-
ingarlega. A meðal mikils hluta
alþýðu ríkir andúð á menntun,
og börn þeirra fá ekki þá
mótívasjón til að mennta sig
sem börn efri stétta fá.
í grunnskólalögunum nýju
er skólaskyldan lengd uppávið.
Þetta teljum við ranga stefnu,
sem miðar að því að pína þá
sem engan áhuga hafa á námi
til að hanga Iengur í því. Þetta
fólk hefur kannski aldrei náð
valdi á þeim andlegu verkfær-
um sem allt nám krefst. Það
hefur kannski ekki vald á af-
strakt hugsun og hefur ímigust
á upphöfnu málfari prófessora
og kennslubóka, lítur á þá
hugsun sem snobb hugsun.
Vandamál skólanna höfða ekki
til þeirra, þau hafa sín eigin
áhugamál, sín vandamál, sem
skólinn hefur engan áhuga á.
Og þetta fólk hefur oft átt í
sálrænum vanda vegna erfið-
leika við að aðlagast skólanum
og gildismati hans, sem er gjör-
ólíkt gildismati flestra unglinga.
Lengja skólaskylduna niður
á við, áhersla á
tilfinningaþroska.
Til að tryggja jafnrétti til
mennta verður að færa skóla-
skylduna niður á við og. gera
barnaheimili, fósturheimili og
skóla að samræmdú mennta-
kerfi, þár sem gætt verði að
því að börnin fái að búast þéim
andlegu verkfæmm sem allt
nám krefst, á réttum: tíma, eða
þegar þeim hentar.
En vitsmunaþroskun ein og
Framhald á bls. 15.
4 — STUDENTABLAÐIÐ
(