Stúdentablaðið - 28.07.1974, Qupperneq 4

Lára Júlíusdóttir, gjaldkeri SHÍ:
Fjárh&gsáætlun StúdentaráSs
I síðasta Stúdentablaði kom
fram gagnrýni af hálfu minni-
hlutans I Stúdentaráði á fjár-
hagsáætlun SHf fyrir nýbyrjað
starfsár ráðsins. Af þvl tilefni
vil ég hér gera nokkra grein
fyrir fjárhagsáætluninni.
Við gerð fjárhagsáætlunar
var aðallega byggt á rekstrar-
og efnahagsreikningi síðasta
starfstímabils SHf, ásamt fjár-
hagsáætluninni fyrir það líma-
bi'l. Reynt var að gera sér
nokkra grein fyrir þeim hækk-
unum, sem búast má við að
verði á þessu ári. Um það má
alltaf deila, hvort sú spá sé of
há eða of lág, og er ekki hægt
að sjá fyrir um kostnaðaraukn-
inguna nú.
Fjárhagsáætlun SHÍ miðast
fyrst og fremst við að halda
áfram þeirri starfsemi, sem
farið hefur fram á vegum ráðs-
ins síðustu ár. Þrátt fyrir á-
form um auknar framkvæmd-
ir ráðsins, svo sem starfrækslu
ferðaskrifstofu hefur verið
haldið að sér höndum, vegna
fyrirhugaðra breytinga á kjall-
ara Gamla-Garðs.
Séu fjárhagsáætlun og tillög-
ur Vökuminnihlutans bornar
saman, kemur í ljós að Vöku-
menn hafa tekið tillögur SHÍ
eins og þær lágu fyrir 3. fundi
stúdentaráðs og breytt þar
nokkrum tölum. Uppbygging
áætlananna er nákvæmlega sú
sama. Þegar tillit er tekið til þess
að tillögur stjórnar að áætl-
uninni voru ekki tilbúnar fyrr
en tveim dögum fyrir ráðsfund,
er ljóst, að breytingar Vöku-
manna hafa verið gerðar í
miklu hasti og að lítt hugsuðu
máli. Bera þær þess einnig
vott.
1 fjárhagsáætlun SHl er gert
ráð fyrir kr. 40.000,00 í aðr-
ar launagreiðslur á skrifstofu
SHÍ, en Vökumenn telja þess-
ar launagreiðslur óþarfar! Mér
er þvx spurn; á skrifstofufólk
SHl ekki rétt á sumarleyfi, og
skyldi það aldrei veikjast? Hér
tala Vökumenn fjálglega um
„kauplausa vinnu í hugsjóna-
skyni“, en þekkt hef ég þá af
öðru en „að vinna kauplaust
fyrir hugsjónina", þótt vafalítið
séu undantekningar þar á.
Vökumenn eiga erfitt með
að skilja að í liðnum „ferða-
kostnaður“ er gert ráð fyrir
nettó kostnaði vegna utanfara
ráðsliöa. Þótt á síðasta ári hafi
fengist kr. 140.000,00 ríkis-
styrkir til utanfara á vegum
SHÍ, er hluti þeirrar upphæð-
ar ætlaður til ferðalaga á
þessu starfstímabili. Einnig
benda þær styrkjaumleitanir,
sem gerðar hafa verið, til þess
að samdráttur verði á ríkis-
styrkjum þetta árið. Annars er
áætlun um feröakostnað feng-
in frá utanríkisnefnd SHl, svo
að fulltrúar Vöku í nefndinni
ættu að geta frætt hina um
samsetningu þessa kostnaðar-
liðar.
I fjárhagsáætlun SHl er gert
ráð fyrir samt. kr. 300.000,00
til menningarmála og fundar-
nefndar. Skv. rekstrarreikningi
síðasta árs nam þetta framlag
samt. kr. 237.966,00. Nú hugð-
ust Vökumenn skerða þessa
fjárveitingu niöur í kr. 200 þús.
Ber þetta vott um fljótfærni
þekra við samningu tillagna
sinna, en í Stúdentablaðinu
tala þeir um hækkun „á öllum
liðum með tilliti til óðaverð-
bólgu“.
Varðandi Stúdentablaðið
leitaði gjaldkeri til ritstjóra um
kostnaðaráætlun þess fyrir ár-
ið. Þær áætlanir sem hann
gerði, byggðust á, að út væru
gefin 12 blöð á árinu, með
svipuðu sniði og á síðasta ári.
Á stúdentaráðsfundinum, þar
sem fjárhagsáætlunin var af-
greidd, var framlag til blaðsins
lækkað að frumkvæði vinstri
manna í ráðinu, og voru
Vökumenn samþykkir þeirri
lækkun. Breyttu þeir þar með
tillögum sínum um fjárhags-
áætlunina, en þeir hafa ein-
hverra hluta vegna gleymt að
gera þessa leiðréttingu á áætl-
un sinni, sem birtist í síðasta
stúdentablaði.
SHl hyggst beita sér fyrir
aukinni útgáfustarfsemi í formi
bæklingaútgáfu í samráði við
ritstjóra. Áformað er að gefa
út 3 bæklinga á árinu og er
kostnaðaráætlun kr. 250 þús.
Þetta framlag vilja Vöku-
menn skerða um 125 þús. án
þess að rökstyðja nokkuð mal
sitt.
Þegar litið er á áætlun um
tekjur, er þar einkum einn lið-
ur, sem erfitt er að spá fyrir
um, og er því talan nánast
gripinn úr lausu lofti, en það
er Áttadagsgleðin. Övíst er
hvort við fáum að halda
hana í sömu húsakynnum og
undanfarin ár, eða hvernig fyr-
irkomulagið verður á annan
hátt. Einnig er auglýsingasöfn-
un í Stúdcntablaðiö vandkvæð-
um bundin, og hætt við að of
hátt sé áætlað. Því er nauðsyn-
legt að gera ráð fyrir rekstrar-
afgangi, sem notast fyrst og
fremst til að mæta óvissu, sem
er á útgjalda- og tekjuliðum sbr.
Áttadagsgleði, og einnig til
nýrrar fjárfestingar í skrifstofu-
áhöldum, sem SHl er fátækt af
og til yfirfærslu til næsta árs
m.a. til þess að mæta verð-
bólgu.
Ekki hirði ég um að svara
æsingaskrifum þeirra Vöku-
manna um óþarfa eyðslu og ó-
ráðsíu í rekstri stúdentaráðs.
Það ættu allir að geta skilið,
sem á annað borð vilja skilja,
að starfsemi stúdentaráðs verð-
ur ekki haldið á lofti án fjár-
magns
Lára V. Júlíusdóttir,
gjaldkeri SHl.
LEIÐARI (túlkar stefnu S.H.Í.)
STÚDENTABLAÐIÐ
6. tbl. 1974.
Útaefandi: Stúdentaráð Háskóla Islands
Það vottar sennilega fyrir þjóðerniskennd í
sérhverjum manni, sem er það ljóst að hann til-
heyrir einni þjóð en ekki annarri. Stjórnmálamenn
höfða gjarnan til þessarar kenndar, þegar þeir
reyna að vinna lýðinn til fylgis við sig en minna
ber á alvarlegum tilraunum til að meta réttmæti
þj óðernishyggj unnar.
Samt er sú hugsjón augljóslega tvíbent. Annars
vegar hefur hún orðið kúguðum að leiðarljósi í
baráttu gegn erlendri áþján og niðurlægingu eigin
þjóðar. Hins vegar hefur hún gjarnan orðið skálka-
skjól kúgarans: heimsvaldastefna hefur verið fegr-
uð með slagorðum um lífsrými, pólitískar ofsóknir
fóðraðar með áróðri um þjóðlega starfsemi. En með
hvaða hlutverk fer þjóðerniskenndin í íslensku
þjóðlífi?
Þegar vitundin um sögu og sérstöðu íslensku
þjóðarinnar fór að vakna meðal hennar á síð-
ustu öld, varð hún mikill framfarahvati .Þjóðin
fylltist metnaði að skapa skilyrði velmegunar og
efnahagslegs sjálfstæðis, jafnframt var þjóðleg
reisn einkenni íslenskrar hámenningar. Frumherjar
sjálfstæðisbaráttunnar voru ekki einungis stjórn-
málamenn. Fjölnismenn, athafna- og samvinnu-
menn nítjándu aldar ruddu braut þeim framförum
í efnahagslegu og menningarlegu tilliti sem hafa
gert sjálfstæði íslensku þjóðarinnar mögulegt. Þjóð-
erniskenndin var jxxssum mönnum oft leiðarljós.
Enn í dag getur þjóðerniskennd farið með hlut-
verk í framfarasókn Islendinga. Það er andstætt
þjóðlegum íslenskum metnaði að láta land sitt
undir erlendar herstöðvar, að láta erlenda aðila
koma hér upp atvinnurekstri, að veita erlendum
her aðstöðu til að móta uppvaxandi kynslóðir með
forheimskandi sjónvarpsefni. Þó er rangt að líta
á baráttu gegn slíkum útlendum vágestum sem
þjóðernisstefnu. Andstaða okkar gegn hcr, her-
sjónvarpi og erlendum auðhringum grundvallast
ekki á því að þessi íyrirtæki eru útlend, heldur
hinu, að þau eru vágestir. Við berjumst ekki á
móti bandarískri heimsvaldastefnu vegna þess
að hún er bandarísk, heldur vegna hins að hún
er heimsvaldastefna, sem hneppir þjóðir í ánauð
og hlýtur að teljast einn höfuðóvinur mannkyns
í sókn þess til friðar og hamingju. Við lítum
ekki á andstöðu gegn erlendri íhlutun í íslensk
málefni sem þjóðernisstefnu, hins vegar er þjóðern-
isvitund einn af þeim þáttum í hugarfari okkar sem
vekur okkur til gagnrýnnar umhugsunar um slika
4 — STÚDENTABLAÐIÐ
íhlutun. Niðurstaða okkar verður ekki þjóðremb-
ingur gagnvart öllum útlendingum, heldur and-
staða gegn heimsvaldastefnunni í hvaða mynd sem
hún birtist.
Það er til marks um afskræmingu íslenskrar
þjóðarvitundar að stór hluti þjóðarinnar finnur
ekkert athugavert við veru bandarísks herliðs og
erlendra auöhringa á Islandi. Þeir eru jafnvel
ófáir sem sækjnst eftir því að halda forheimskun og
kaldastríðsáróöii kanasjónvarpsins. Þetta hernám
hugans er í sjálfu sér mun alvarlegri staðreynd
heldur en hin erlenda herseta. Því verður ekki
lýst á þann veg, að Islendingar séu nú síðri þjóð-
ernissinnar. Þau dæmi um hermang hugans ,sem
sífellt birtast okkur, síðast í því gengi sem Varið
land naut meðal þjóðaiinnar, sýna okkur að menn-
ing þjóðarinnar og vitund hennar um sjálfa sig
hafa orðið fyrir breytingum.
Islensk mcnning er meiri alþýðumenning en tíðk-
ast með flestum þjóðum okkur náskyldum. Á ný-
liðnum öldum erlendra yfirráða átti hin vanmegn-
uga yfirstétt sér hverfandi litla sjálfstæða rnenn-
ingu, sem hins vegar var að finna í ríkum mæli
á meðal alþýðu. Þessi arfur hefur sett mikinn svip
á tuttugustu öldina, og óvíða mun alþýða hafa
verið upplýstari en gerðist hér á hinum erfiðu
frumbýlingsárum ísleiisks auðvaldsskipulags, og
er það ástand ekki síst að þakka róttækum mennta-
mönnum, sem höfðu skilning á kjörum og félags-
háttum alþýðu manna.
Sviptingar heimsmála og íslensks þjóðfélags hafa
breytt þar miklu um. Stríð, stríðsgróði og vaxandi
auðlegð hafa breytt mjög ástandi íslenskra menn-
ingarmála, í íslenskt þjóðlíf hefur hafið innreið
sína bandarísk og evrópsk fjöldamenning, sem
mjög er ólík íslenskri alþýðumenningu, enda
sprottin upp við aðrar aðstæöur, ekki hina félags-
legu nálægð sveitaheimila og sjávarjxxrpa, heldur
hið ópersónulega morþjóðfclag, þar sem menning-
'in er löngu orðin söluvarningur, sem lýtur mark-
aðslögmálum. Sú menning er firrt í eðli sínu, hún
byggir á firringu, og hún er firrandi. Slík menn-
ing hefur flust hingað til lands með vaxandi snert-
ingu við aðrar þjóöir. Þó hefur það hiklaust haft
úrslitaáhrif að í rúm þrjátíu ár hefur slík menn-
ing, hinn auðviröilegasti hluti hennar, átt aðsetui
við bæjardyr íslendinga, í herstöðvunum og þeirra
fyigilið'. Þessi menning hefur reynst sigursæl, hún
STÚDENTABLAÐIÐ
6. tbl. 1974.
Útgefandi: Stúdentaráð Háskóla Islands
Ritstjórl: Gestur Guðmundsson (ábm.)
Útgáfustjórn: Stjórn S.H.I.
Verð l lausasölu: 50 kr.
Áskrlftargjald er kr. 400 á árl.
Auglýsingasimi: 15959.
■jnSAci Prentsmiðja Þjóðvlljans.
hefur getið af sér íslensk afkvæmi (samanber
skemmtiþætti íslensks sjónvarps), þrátt fyrir við-
nám menntamanna og stórs hluta alþýðu manna.
Þessi fjöldamenning á sér jarðveg í íslenskri þjóð-
félagsþróun, þar sem hagvöxtur og lífsgæðakapp-
hlaup hafa heltekið þegna og stofnanir þjóðfé-
lagsins.
Á síðustu árum hefur myndast hugarfar, sem
kalla mætti nýja þjóðernisvitund. Meðal þátta þess
hugarfars er vitneskjan um það að Islendingar eiga
sérstæða sögu og sérstætt land, sem hægt er að
gera að söluvarningi. Til dæmis má lokka hingað
vel efnum búna túrista út á sögu lands og þjóðar,
eftir að búið er að útvatna hana sæmilega. Annar
þáttur hinnar nýju þjóðernisvitundar er vitneskjan
um það að við tilheyrum vcsturhveli jarðar, eigum
erfðafræðilega og landfræðilega samstöðu með t.d.
Bandaríkjamönnum og Norðmönnum. Þessi vitn-
eskja leiðir svo að þeirri niðurstöðu að við eigum
hagsmunalega samstöðu með höfuðríki heimsvalda-
sinna og fylgifiskum þess.
Þessi þjóðernisvitund er skilgetið afkvæmi þeirr-
ar menningar sem hér hefur dafnað í skjóli stríðs-
gróða og hersetu. Hún er jafnframt jarðvegurinn
sem illgresi á borð við Varið land á vaxtarmögu-
leika í.
Það er löngu kominn tími til að spyrna við
fótum. Á Islandi er þörf fyrir menningarbaráttu,
ef þjóðin á ekki að vera eilífur halaklepri hcims-
valdastefnu og menningarlegrar niðurlægingar. Það
þarf að berjast fyrir heilbrigðri þjóðerniskennd,
sem metur menningararf þjóðarinnar mikils, án
þess að það leiði til þess að menn telji Islcndinga
meira virði en annað fólk. Það verður að endur-
vekja hinn alþjóðlega tón íslenskrar menningar,
þann tón sem var helsta prýöi þcirrar mcnningar-
legu vakningar sem hér átti sér stað á fyrri hluta
aldarinnar og á sína glæstustu fulltrúa í rauðum
pennum. Þjóðfélaginu verður ekki breytt, það sem
áunnist hefur verður ekki varið. nema almenn
viðhorfsbreyting eigi sér stað. Og það kostar bar-
áttu.

\
i