Stúdentablaðið - 28.07.1974, Blaðsíða 8
Frönsk stúdentahreyfing
Franskir stúdentar eru yfirleitt vinstri sinnaðir.
Vinstri lireyfingin franska er hins vegar klofin í
marga flokka og hópa, og endurspeglast það ástand
í því að tvö stúdentasambönd starfa á meðal
franskra stúdenta. Bæði gera þau kröfu til þess að
vera viðurkennd sem fulltrúi stúdcnta, þau leiða á
víxl baráttuna í háskólunum, sem er mikil og við-
burðarík I Frakklandi, landi afturhaldssamrar fá-
mennisstjórnar og ríkrar
fjöldans.
Ásfaiul franskra mcnnta-
mála er aö miirgu leytl hiö
aumlegasta. í enn ríkari mæli
en t. d. hérlendis er æðri
mcnntun þar t'orréttindi hinna
betur efnuöu, þar sem styrkir
eru fáir og lágir. Engu aö síð-
ur eru „forréttindaseggirnir“
oft óánægöir með skólana, og
er andóf franskra stúdcnta
löngu hcimsþckkt. Franska aft-
urhaldið, persónugervt í De
Gaulle, Pompidou og Giscard
d’Estaing, hcfur nú á síðustu
árum gert hverja atlöguna á
fætur annarri til að gera há-
skólana aö snurðulausum tann-
hjólum í auðvaldskcrfinu.
Franska stjórnin hefur lengi
gælt við þá afturhaldssinnuðu
hugmynd að breyta háskólunum
úr ríkisskólum í einkaskóla,
en það myndi augljóslegi leiða
til aðlögun^r skólakerfisins að
hagsmunum auðvaldsins, í enn
ríkari mæli en nú er. Jafnframt
yrði eflaust ókleift fyrir af-
kvæmi Jágstéttarfólks að stunda
nám í slíkum skólum (skóla-
gjöld o. s. frv.). Franskir stúd-
entar þykjast nú sjá ýmis teikn
á lofti um að framfylgja eigi
þessu margyfirlýsta stefnumiði
afturhaldsins. Þannig er mennta-
málaráðherrann ekki Jengur
kenndur við ríkismenntun (edu-
cation nationale), heldur heitir
nú „minister d’education".
Við núverandi aðstæður geta
franskir stúdentar hafið nám í
nær öllum deildum háskóla og
hliðstasðra skóla, að afloknu
stúdentsprófi. Stjórnin hefur um
all nokkra hríð áformað að tak-
marka aðgang að einstökum eða
öllum deiJdum. I læknadeiJdum
hefur þegar verið gripið til
„NumerusClausus“, athæfis sem
er óafsakanlegt með öilu með-
an svo gífurlegur læknaskort-
ur ríkir í landinu að þar eru
fleiri sjúklingar á livern lækni
heldur en á Spáni! Álíta stúd-
entar þar vera um að ræða
tilraunir eins starfshóps
(lækna) til að halda framboði
í lágimarki og skapa þannig
skilyrði fyrir uppsprengdum
launtun.
í vor sem Ieið lagði þá-
verandi menntamálaráðherra,
byltingarhefðar á meðal
Fontanet fram frumvarp um
inntökutakmarkanir í öllum
deildum. Sem dæmi um um-
fang þessara áformuðu tak-
markana má nefna að um það
bil 80 % nýstúdenta hafa
áhuga á að kenna við gagn-
fræðaskóla, en frumvarpið gerir
ráð fyrir að aðeins 10% þeirra
verði gagnfræðaskólakennarar.
Takmörkunum þessum átti að
framfylgja með inntökupróf-
um og síuprófum á öllum stig-
um. Ástandið er vægast sagt
slæmt núna, þar sem 20%
stúdenta hverfa frá námi, en
samkvæmt áætlunum á að
hindra helming þeirra frá því
að ljúka háskólanámi.
Frumvarp Fontanets varð ekki
að lögum á þessu vori vegna
skyndilegs fráfalls Pompidou
(„megi beinkröm sú og gyllin-
æð sem urðu honttm að aldur-
tila vera tákn um fjörbrot auð-
valdsins, innviðir þess hrynji
og það kafni í eigin skít" —
stúdent í Par.ís) og. nýrra
kosninga. Fontanet sjálfnr
veðjaði á rangan hest í kosn-
irigunúm, gáullistan Chaban-
Delmas, og hlaut ekki náð fyr-
ir augum sigurvegarans Giscard
d’Estaing.
í kosningaherferðinni þótt-
ist Giscara andvígur inntöku-
takmörkunum, en öll þróun
menntamála í Frakklandi stefn-
ir í þá átt. Þannig eru skornar
niður fjárveitingar til listaskóla
og húmanískra háskóladeilda, svo
að fækka verðitr kennurum og
alls ekki er hægt að veita nem-
endafjöldanum viðhlítandi
kennslu. Þó eru það þessar
greinar sem aflað hafa franskri
menntun viðurkenningar um all-
an heim, fyrir gæði.
Ástandi franskra menntamála
má líkja við stöðugt neyðar-
ástand. Fleiri hundruð manns
sækja saman fyrirlestra eða eiga
að njóta liandleiðslu sama
myndlistarkennara. Áformaðar
eru stórfelldar hækkanir á mat-
arverði til stúdenta, meðan 60%
þeirra þurfa að vinna með námi
til að kljúfa það. Með skömmu
millibili berast fréttir um ný
áform eða aðgerðir ríkisstjórnar-
in-nar, sem bitna á stúdentum.
Franskir súdentar svara af
röggsemi árásum .afturhaldsins
Verkföll eru tíð og Iöng.
Skyndifundir og — aðgerðir eru
daglegt brauð. Sem dæ.mi um
atburði sem ávallt eru að ger-
ast má nefna áform sem nú eru
uppi um að loka marokkanska
stúdentagarðinum, vegna þess að
þar búa fjölmargir stúdentar sem
kunnir eru að andstöðu við aft-
urhaldsstjórnina í landi sínu. —
Áður hefur tveim görðurn ver-
ið lokað af sömu ástæðum, og
hafa íbúar stúdentabæjarins
(Cité Universitaire) fullan hug
á að koma í veg fyrir áð það
endurteki sig.
Ljóst er að í hönd fer hörð
barátta: um afnám ríkismennt-
unar, um hinar srórfelldu að-
göngutakmarkanir, um stór-
hækkað verð á félagslegri þjón-
ustu við stúdenta. Franska stúd-
enta skortir ekki róttækni,
þjálfun og áræðni til slíkrar
baráttu, en eitt skortir þá átak-
anlega: þ. e. a. s. eini-ngu.
UNEF (Union des
Etudiants de France)
Til skamms tíma vai aðeins
eitt stúdentasamband í Frakk-
landi. Það tók afstöðu gegn ný-
CEST POllR EUX
Höfuðmóthverfan.
lendustefnu Frakka í Alsír og
þróaðist til vinstri upp frá því.
Einkum gætti áhrifa sósíalista-
flokksins PSU innan þess, en í
kringum stúdentaandófið 1968
varð breyting á. Þá orðu
„gauchistar" (trotskistar, maó-
istar o. s. frv.) áhrifamiklir á
meðal franskra stúdenta, en áhrif
hægfara sósíalista þvarr að
sama skapi.
Á árinu 1971 varð síðan
klofningur í sambandinu. Áður
hafði það gerst að UNEF sam-
þykkti að taka ekki þátt í
stjórnun háskólanna, þar sein
slíkt leiddi aðeins til þess
að stúdentar yrðu ábyrgir fyrir
kerfinu. Hluti sambandsins, und-
ir forystu kommúnistaflokks-
manna, gat ekki unað þessarri
ákvörðun og bauð fram, þegar
kosið var til stjórnar háskól-
anna. Síðan voru á árinu 1971
haldin tvö þing UNEF og
klofningurinn orðinn að veru-
leika.
Menn utan sambandanna
kalla þau gjarna trotskistasam-
bandið og kommúnistasamband-
ið. Sjálf kalla þau hvort annað
þessum nöfnum, en neita að
kannast við þau sjálf. Mjög erf-
itt er að meta styrk þeirra, þar
sem þau vkðast njóta fylgis
hvort í síntun skólum eða ein-
stökum deildium. Þá bítast þau
mjög um forystuna í verkföll-
um og vegnar ýmist betux. Sam-
París í maí ’68.
böndin sjálf gáfu upp tölurn-
ar 50.000 („kommúnistar") og
25.000 (trotskistar") yfir með-
limi sína, en franskir stúdent-
ar eru um 800.000. Verður hér
á eftir gerð grein fyrir starfsemi
hvors sambands um sig.
UNEF
(rue de Provence)
er „kommúnista sambandið".
Það lítur á sig sem hið eina
stéttarfélag franskra stúdenta. í
hverri hinna 50 háskólaborgara
Frakklands er allsherjarþing
(Assamblée Générale), og
mynda forsetar þeirra allra
þjóðarráð sambandsins (Collectif
National). í háskóladeildum eru
starfsnefndir (Action Com-
mittee), sem saman standa af 40
til 100 stúdentum. Til árlegra
landsþinga er kosið í borgum,
eftir höfðatölu, og sitja þingin
um þúsund stúdentar. Þar eru
lagðar helstu línur fyrir næsta
starfsár, en niðurstöður þing-
anna eru ræddar eftir á í ein-
stökum borgarþingum og þjóð-
arráðinu. Á ársþinginu er kos-
ið í landsstjórn (National
Bureau) sem telur 30 meðlimi.
Til að sjá um daglegan rekst-
ur aðalstöðvanna er sex manna
ráð. UNEF (rue de Provence)
gefur út mánaðarlegt blað yfir
vetrartímann.
UNEF (rue de Provence)
leggiur sérstaka áherslu á að berj-
ast fyrir bættri afkomu stúd-
enta, sem hljóta lítinn sem eng-
an stuðning frá ríkisvaldinu,
þannig að um 60% þeirra verða
að vinna með námi. Þá berst
sambandið fyrir bættum kennslu-
háttum og gegn ofsóknum yfir-
valda gegn skólum og deild-
um sem ekki fylgja vilja ríkis-
stjórnarinnar og gegin niður-
skurði fjárveitinga til „óarðbærs
náms".
Hefðbundnna stéttarfélagasjón-
armiða gætir mjög hjá samband-
inu, enda hefur það náin tengsl
við verkalýðshreyfinguna, eink-
um CGT, verkalýðssamband, ná-
tengt kommúnistaflokknum, og
CFDT, sem til skamms tíma
var kaþólskt samband. Ásamt
þessum samböndum og stéttarfél.
háskólakennara og starfsm. há-
skóla tók UNEF (rue de Pro-
vence) afstöðu með Mitterand í
nýafstöðnum forsetakosningum
og hafði áður lýst yfir stuðningi
við stefnuskrá „vinstri sam-
steypunnar", bandalags Kom-
múnistaflokksins, Sósíalistaflokks-
ins og Róttæka vinstri flokks-
ins. Sambandið hefur einsett sér
að verja hagsmuni stúdenta í
hvívetna eins og skylda verka-
lýðsfélags er. Sem dæmi um
slíka starfshætti er „boykott",
sem UNEF (rue de Provence)
skipulagði 5. febr. s.l. gagnvart
mötuneytunum, þegar lagt var
fram í þinginu frumvarp um
65% hækkun matarverðs í
stúdentamensum.
UNEF (rue de Provence) lít-
ur á sig sem eina markátakandi
samband franskra stúdenta. Það
lítur svo á að trotskistagrúppa
hafi reynt að breyta stúdenta-
sambandinu í pólitísk og hug-
myndafræðileg sarntök, en f jölda-
hreyfing franskra stúdenta hafi
endurreist samband sitt á lög-
legu þingi. Þeir telja sig nú óð-
um hljóta almenna viðnrkenn-
ingu sem eina stúdentasamband-
ið, en „trotskistar" séu nú nær
algerlega áhrifalausir, bæði í há-
skólunum og sem fulltrúar stúd-
enta út á við.
UNEF (rue de Provence) er
fullgildur aðili að alþjóðasam-
bandi stúdenta (IUS, AIE). Það
hefur regluleg samskipti við
stéttarfélag starfsliðs háskóla. Þá
hefur sambandið rík samskipti
við vinstri samsteypuna á þingi,
situr m. a. þingflokksfundi þeg-
ar menntamál eru þar á dag-
skrá. Fyrir utan starfið innan
IUS eiga þeir utanríkissamskipti
við sambönd sem eiga í svipaðri
baráttu og beita sér fyrir aðgerð-
um vegna t. d. Víetnam og
Chile.
UNEF
(rue Soufflot)
er „trotskistasambandið", en er
hinn formlegi arftaki heildar-
sambandsins og hefur aðsetur í
sömu húsakynnum. Það saman-
stendur af 600 staðbundnum fé-
lögum, en jafnframt eru starfs-
nefndir í um það bil 90% há-
Framhald á 7. síðu.
Tungumála-
stríð
Færeyskir nemendur eru
beittir þeirri fáheyrðu kúgun,
að móðurmálið er ekki við-
urkennt við skóla þeirra. Síð-
astliðið vor varð þetta til
þess að nokkrir nemendur
Stúdentaskólans, sem - er
menntaskóli Færeyinga,
kröfðust þess að taka próf á
færeysku, Svar yfirvalda var
það að nemendurnir fengju
ekki próf, nema þeir töluðu
dönsku.
Þetta vakti reiðiöldu í Fær-
eyjum, og bárust stuðnings-
yfirlýsingar hvaðanæva að,
m.a. frá stjórn Stúdentaráðs
og Verðandi, félagi róttækra
í H.Í., enda ættu íslendingar
að skilja vel, hvílíkt hags-
munamál viðurkenning móð-
urmálsins er.
Nú hafa borist þær fréttir,
að þessir nemendur hafi nú
um síðir fengið sitt stúdents-
próf. Voru munnlcg próf tek-
in upp á segulband, og eftir
mikið japl og jaml og fuður
hafa skólayfirvöld ákveðið að
viðurkenna þau. Til lukku,
Færeyingar!