Stúdentablaðið - 09.09.1974, Blaðsíða 12

//
Sérstakur vinur kínverskrar alþýðu
\\
Gylfi Páll Hersir, eðlisfrcvði-
nemi, dvaldist í Kína um
þriggja vi'kna skeið í sumar.
Varð hann góðfúslega við mála-
leitan. Stúdentablaðsins að segja
lesendum 'þess nokkuð frá ferð-
inni.
Hvernig stóð á þínum ferð-
um? Er það rétt sem heyrst
hefur, að maóistaarmur Verð-
andi hafi sent þig til Pcking
til að sækja línmia?
Ónei, ég fór algerlega á eig-
in vegum. Ég fékk vegabréfs-
áritun í sendiráði Kínverja hér-
lendis, en eftir að ég kom til
Kína var ferðin skipulögð af
China Travel Service.
Ég borgaði þetta auðvitað
sjálfur, nema hvað ég fékk smá
styrk frá Stúdentaskiptasjóði, í
gegnum Verðandi. Síðan kom
upp misskilningur um verð
sjálfrar ferðarinnar innan Kína,
þannig að ég átti að borga 1000
dollara fyrir hana, en hafði áð-
ur skilist að þeir 250 döllarar
sem ég átti myndu nægja. Bauðst
ég til að borga mismuninn þeg-
ar heim kæmi, en þeir gáfu
mér hann eftir, þar sem ég
væri „special friend of the
Chinese people" — Ef einhverj-
ir lesendur hafa áhuga á Kína-
ferð, get ég upplýst að hóp-
ferðir eru mun ódýrari en ein-
staklingsferð eins og sú sem ég
fór.
Er einhver pólitísk sía inn
í Kína?
Ekki varð ég var við það. Á
umsóknareyðublaðinu um vega-
bréfsáritun var að vísu spurt um
pólitískan flokk og trúarbrögð,
en ég lét því ósvarað. Innan
Kína var ekki reynt að pranga
inn á mig kommúnisma, en
staðreyndirnar látnar tala.
Fékkstu að fara til þeirra
staða innan Kína sem þú vildir
sjá?
Við komuna til sérhverrar
borgar var ég spurður að því
hvað ég vildi augum líta og
mér síðan sýnt það. Kvöldin
voru yfirleitt ekki skipulögð, og
gekk ég þá um göturnar að
vild.
Varstu var við að nokk-
ur staður vceri lokaður ferða-
monnum?
Nei, og ég spurði sérstaklega
um Shanghai. íslenskir fjölmiðl-
ar höfðu sagt, að sú borg væri
lokuð, vegna menningarbylting-
ar sem þar væri að hefjast. Það
reyndist argasta lýgi, og sann-
reyndi ég það með því að fara
þangað.
KÍNVERSKT ÞJÓÐLÍF.
Hvaða áhrif hafði svo mann-
lífið eystra á þig?
Náttúrlega varð ég hrifinn, t.
standi og því sem var fyrir
„frelsunina" 1949, sem það
nefnir svo.
Virtist þér þetta fólk vera
smeykt við að segja hug sinn
allan?
Kínverjar eru, finnst mér,
mildu hreinskilnari en Evrópu-
búar, og maður getur spurt þá
um hvað sem er. Ég spurði til
dæmis oft að því hvort þeir
gætu hugsað sér að Maó for-
maður ætti einhvern tímann eft-
ir að gera mistök. Þeir svöruðu
því jafnan til að hann væri
venjulegur maður og gæti því
mistekist, en tóku hins vegar
skýrt fram að honum hefði ekki
Þessar kínvcrsku konur eru af fjórum ættliðum. Með á myndinni
er framámaður úr heimabyggð þeirra. Ljósm.: Gylfi Páll.
d. við að koma í kommúnur og
kynnast þeirri gífurlegiu fram-
leiðsluaukningu sem orðið hef-
ur í Kína. Á ferðum mínum
um landið varð ég aldrei var
við fátækt eða hungur. Kínverj-
ar eru mjög ánægðir og áfram
um að vinna að framgangi sósí-
alismans.
Talaðir þú við kínverskt al-
þýðufólk?
Yfirleitt hvar sem ég kom
talaði ég við eina venjulega fjöl-
skyldu. Fólkið, ' einkum það
eldra, lagði mikla áherslu á að
■ lýsa muninum á núverandi á-
Vinnumiðlun stúdentu
Athugið! Við höfum hug á að fara í herferð núna
til að vera fær um að útvega námsmönnum litla
vinnu og stopula vinnu í vetur.
Hafið samband ef þið þurfið aðstoð við svona
nokkuð.
VINNANÚ!
VANTAR 3 MENN TIL 1. OKT.
Vinnsla tölvugagna — verkefni á vegum S.Þ.
VANTAR 1 MANN.
Ritarastarf. 1 - 5 í vetur. — Laun 13. launafl. BSRB.
VANTAR 1 MANN.
Afgreiðsiustarf 2 - 6 í vetur.
VANTAR 1 MANN.
Auglýsingastjórastarf fyrir Stúdentablaðið.
Laun: 20% af innheimtum auglýsingum.
STÚDENTARÁÐ HÁSKÓLA ÍSLANDS
verður síðan að hljóta viður-
kenningu flokksmanna á staðn-
um, en þeir eru yfirleitt um
10%. Forystan verður að vinna
meðal fólksins ákveðinn daga-
fjölda í viku, minnst 2—3 daga.
Ákvarðanir hennar eru ekki
endanlegar, og kemnr allt starfs-
fólkið oft saman að ræða mál-
in og taka stórar ákvarðanir.
Að hvaða leyti skera flokks-
meðlimir sig frá öðru fólki?
Þeir eru menntaðir í marx-
isma. Ekki njóta þeir annarra
forréttinda en þeirra að kjósa
sér forystu, sem verður að við-
urkenna verksmiðjustjórnina. Ég
spurði eitt sinn að því hvort
flokksforystan á staðnum hefði
einhvern tíma breytt ákvörðun
verkafólksins, en það hafði aldrei
gerst.
Hafðir þú eitthvert veðnr af
hernum eða hlutverki hans?
Ég sá aldrei hermenn, nema
örsjaldan tvo og tvo saman. í
samræðum mínum við Kínverja
var varla á hann minnst, nema
hvað mér var sagt að eftir menn-
ingarbyltinguna væri valið í há-
skólana úr hópi verkamanna,
bænda og hermanna.
Hvernig er skipulag . háskól-
anna?
Ja, skólarnir voru lokaðir með-
an ég var í Kína, svo að þekk-
ing mín er takmörkuð. Merki-
legt er, að ekkert háskólanám
tekur þar lengri tíma en þrjú
ár. Þegar óg lét í ljós efasemd-
æðri konunni, og hefur sú
kennisetning m. a. leitt til þess
að Kínverjar halda áfram að
eignast börn þangað til þeim
fæðist sonur. Nú er bað hins
vegar almenn tiilhneiging að
eignast aðeins tvö börn. —
Einn höfuðglæpur Lín Píaós
var meint tOraun hans til mála-
miðlunar við Konfúsíanisma. —
Hinn almenni Kínverji er mjög
vel inni í þessu máli, og hægt
er að ræða þessa menningarbar-
áttu við nánast hvern sem er.
STEFNA KÍNVERJA í
ALÞJÓÐAMÁLUM.
Hvað geturðu sagt okkur um
alþjóðapólitík Kínverja? Vinna
þeir að heimsbyltingu?
Nei, ekki get ég sagt það.
Þeir líta á Bandaríkin og Sovét-
■ ríkin sem höfuðóvini sína og
líta með meiri óvináttu til Sovét-
manna og sósíalimperíalisma
þeirra. Þótt þeir fullyrði ekki að
Rússar muni ráðast á sig, eru
þeir reiðubúnir að heyja við þá
styrjöld, og er verið að reisa neð-
anjarðarbyrgi í stærstu borgum.
Þeir tóku mikinn vara við því
að minnka heraflann í Vestur-
Evrópu, því að Sovétmenn
myndu ráðast inn á sérhvert
óvarið svasði.
Á Varið lartd þá bmtdamenn
þar sem Kínverjar eru?
Þeir skipta sér ekki af mál-
efnum annarra þjóða, segja að
hver þjóð eig,i að ráða sér sjálf.
orðið á nein skyssa síðan hann
tók við forystu flokksins.
Er það skoðun þín að of-
sögum sé sagt af persónudýrk-
un Kinverja? .
Já, vissulega. Mér faninst Kín-
verjar líta á Maó fyrst og fremst
sem fræðimarin og leiðtoga
flokksins, mann sem hefði leitt
þjóðina úr eymd kapítalismans.
Það er því eðlilegt að þjóðin
beri mikið ! traust til slíks
. manns og sjálfsagt auðvelt að
; rangtúlka það traust' og kalla
það trúarbrögð.
' Virtist 1 þér almenningur af-
■ skiptasamur um það' sem var
að gerast.
Þeir virðast láta forystuna
hugsa fyrir sig um mörg mál.
Ég spurði þá hvort þeir hefðu
velt því sér vistkreppunni, en
þeir kváðu nei við, en sögðust
vissir um að það væri einhver
nefnd á vegum ríkisins sem
hefði áhyggjur af því máli.
Háttsettir menn sögðust leggja
mikla áherslu á að dýpka með-
vitund fólksins, svo að það geti
áctað sig á mistökum og svik-
um leiðtoganna, eins og gerð-
ist með Líó-Sjaó-Sjí og Lin
Píaó.
Virtist þér fólk á vhmustöð-
um taka þátt í ákvarðanatökum?
Aðalmunurinn á andrúmslofti
vinnustaða í Kína og í Evrópu
er hve fólk er miklu afslapp-
aðra þar. Þegar maður kom
inn í verksmiðjusalina var
kannski hluti fólksins að vinna,
en aðrir að drekka kaffi, ræða
saman eða lesa blöð. Það
breyttist ekkert þótt verkstjócinn
kæmi inn.
Starfsfólk á vinnstöðum velur
sjálft forystu staðarins. Hún
Gylíi Páll viö æskuhciinili Maós, ásamt leiösögumanni og túlki.
ir um að hægt væri að mennta
lækna á svo skömmum tírna,
svöruðu þeir því til að nú væru
kúrsarnir minni og jafnframt
væri mörgum sjúkdómum út-
rýmt í Kína, t. d. drykkjusýki
og kynsjúkdómum.
liafa þcvr fréttir við rök að
styðjast að ný menningarbylt-
ing sé í fceðingu í Kína?
Nei. Sá orðrómur styðst aðal-
lega við þá herferð sem þar er
farin gegn Konfúsíanisma og
hugmyndum Lin Píaós. Kínverjar
sjálfir telja þá herferð áfram-
hald fyrri menningarbyltingar, að
nú sé farið dýpra í málin, en
útbreiðsla á hugmyndum Kon-
fúsíusar er mikill dragbítur á
allar framfarir. Hann er tals-
maður kyrrstöðunnar, boðar au
hver maður eigi að sætta sig við
það hliitskipti sem hann er
„fæddur til". Samkvæmt kenn-
ingum hans er karlmaðurina
Hins vegar sögðu þeir að ís-
lendingar ættu að hugsa sig um
tvisvar áður en þeir vísuðu
bandaríska hernum úr landi.
Ef sérhver þjóð á að ráða sér
sjálf, þýðir það þá að þeir láti
afskiptalausar allar stjórnir, fas-
istastjórnir sem aðrar?
Þeir sögðust viðurkenna þá
stjórn sem væri við völd í sér-
hverju landi á sérhverjum tíma,
og að það væri verk fólksins að
gera byltingu. Það er athyglis-
vert að í Evrópu álíta þeir höf-
uðmóthverfuna vera á milli
Sovótríkjanna, sem sækist eftir
heimsyfirráðum, og Vestur-
Evrópu. Þeir líta á EBE sem
nauðsynlegan þátt í að halda
sjálfstæði Vestur-Evrópu gagn-
vart Sovétríkjunum og Banda-
ríkjunum.
Þú segir að Kínverjar séu yf-
irleitt ánœgðir, en heldurðu að
Framhald á 10. síðu.
12 — STUDENTABLAÐIÐ