Stúdentablaðið - 17.10.1974, Qupperneq 6
Veröa nd i þá ttu r
Ábyrgðarmaður: Eíríkur Brynjólfsson
Fundaáætlun Verðandi, sem
sagt var frá í síðasta blaði, er
enn ekki fuHfrágengin, en verð-
ur auglýst um leið og svo verð-
ur.
AÐ FALSA SÖGUNA
Hann var með eindæmum sá
skortur á ímyndunarafli sem
kom fram í þjóðhátíðarhöldum
sumarsins. Umgjörð hátíðar-
haldanna, sem Matthías og
Indriði höfðu haft 6 ár til að
smíða, var ófrumleg eftirlíking
fyrri þjóðhátíða, en synd væri
að segja að þær hátíðir hafi
einkennst af frjórri hugsun. Sá
boðskapur sem landsfeður
fluttu lýðnum var ekki annað
en upptugga á þeirri lyga-ís-
landssögu, sem Jón Aðils og
Jónas frá Hriflu suðu á sínum
tíma upp úr draumsýnum róm-
antíiskra skálda. Það var engu
líkara en að landsfeðurnir væru
steinblindir á það endurmat
á arfleifð íslendinga, sem þó
hefur farið fram að hluta til.
Ólafur Jóhannesson hafði ekki
annað að færa þjóð sinni en
endurtekningu á gömlum frös-
um um „frjálsræðishetjur“ þær
sem Island numu. Það þarf
annað tveggja, vænan skammt
af mannfyrirlitn i ngu eða ríf-
'ÞÁTTUR GÉSTS
RITSTJÓRA
Þess ber að geta, sem vel er
gért. Þess' vegna er sérstök á-
stæða að fagna þeim sinnaskipt-
um ritstjórans, et hann tók aft-
ur að bir-ta efni frá, hverjum
sem er. Má vera, að honum hafi
skilist, að það er í hæsta máta
vafasamt fyrir ri-tstjóra í hans
sporum að ætla sér að hafa
gæðaeftirlit með málflutningi
andstæðinga sinna. Hiutleysi er
nú einu sinni ekki til og jafn-
vel kynni að læðast að mönnum
sá grunur að annarlegt sjónar-
mið ráði, þegar allt efni er tal-
ið mikilvægara á síðum Stúd-
entablaðsins en skoðanir Vöku-
manna. Líklega hefur Gestur
fallið sem snöggvast fyrir einni
áleicnusm frei-stingu sem mið-
stjórnarskipulag býður upp á,
nefnilega að bæla niður gagn-
rýni ef hægt er að fjarstýra
sannleikanum eftir megni. Von-
andi tekst Gesti betur að vara
sig eftir byltioguna, þegar han-n
þarf að skipuleggja mennta-
kerfið og úthluta mönnum plássi
í ríkisdagblöðunum. Sem sagt:
Batnandi manni er best að lifa.
TVÖ ÞÚSUND
FYLKINGARMENN
Eins og kunnugt er, eru svip-
aðir hausar oft á tíðum á Fylk-
ingunni og Verðandi, þótt frést
hafi að KSML a,b,c, eða d hafi
þar einnig áhrif af og til. Hins
vegar er það til marks um hlut-
föllin innan Verðandi, að Stúd-
entaráð lýsti yfir stuðningi við
Rauða Verkalýðseiningu í verka-
lýðsbaráttunni 1. maí, sem þá
var orðin svo flókin, að enginn
vissi lengur hvort barist var fyr-
ir verkalýðino eða um verka-
lega vanþekkingu, til.að halda
því fram að eitthvert sérstakt
frjálsræði hafi ríkt í þjóðfélagi
þar sem yfirgnæfandi meiri-
hluti var annað hvort réttinda-
lausir þrælar eða undirgefin
vinnuhjú. Nema Ólafur og aðr-
ir fortíðargyllendur telji frjáls-
ræðið fólgið í valdi höfðingja
og stórbænda til að ráðskast
með hag undirseta sinna að
eigin geðþótta.
Svona mætti lengi telja. Sú
fortíð sem kynnt er fyrir okkur
á hátíðlegum stundum er full
falsana og goðsagna, sem hafa
ekki það hlutverk að upplýsa
menn um það sem liðið er,
heldur að vera hluti af hug-
myndafræði samtímans, þáttur
í pólitískri baráttu. Okkur
hefði staðið nær á þjóðhátíðar-
ári að rannsaka goðsagnirnar
um sögu lands og þjóðar og
hlutverk þeirra í samtímanum
en að flytja þær enn einu sinni
sem sannindi.
Á þjóðhátíð vilja menn
gjarna tilheyra einhuga þjóð.
Einingarvaðallinn, sem svo
mikið bar á í ræðu og riti á
þjóðhátíðarsumrinu, hlýtur að
vekja menn til umhugsunar, sé
hann borinn saman við veru-
leikann. Meðan stór hluti þjóð-
lýðin-n. Svo brá við á Stúd-
entaráðsfundi, að fram kom til-
laga ^ frá Sveini Haukssynþ _ þar
sem lagt var til að Stúdentaráð
fordæmdi ofsóknir lögreglunnar
gegn Fylkingarmönnum, sem
frægastir urðu í sutnar og borða-
lögðu Almnanagjárveggi á þjóð-
hátíð. Aðspurður kvað Sveinn
þessa tillögu hljóta að skoðast
sem stuðninigsyfirlýsing við að-
gerðir Fylkingarinnar. Upphóf-
ust síðan rökræður sem helst
virtust snúast um hverjum bæri
heiðurinn af afrekinu .Þess skal
þó getið að timræðurnar voru
illskiljanlegar þeim sem ekki
hafa sérþekkingu á pólitískri
landafrasði vinstra megiin við
hægri arm Alþýðubandalagsins.
Þegar svo kom að atkvæða-
greiðslu, gerðust svo undur og
stórmerki. Ekki voru nema
þrettán hendur á lofti með til-
lögunni og jafnmargar á móti.
Einn laganemi af meirihlutanum
greiddi atkvæði á móti, vara-
maður úr ‘sömu deild sat hjá.
Einn kom ekki fram, Missti þar
Fylkingin naumlega af öflugum
stuðningi, þar sem við borð lá,
að heildarsamtök stúdenta
gengju til liðs við hana í einu
lagi. Ekki hefði veitt af fylginu
í þingkosningunum mánuði áð-
ur .
AF ÞJÓÐARBÓKHLÖÐU
Á þessum sama fundi frekar
en þeim næsta, bar einn af
Vökumönmum fram tillöigu um
að Stúdentaráð reyndi að reka
á eftir byggingu Þjóðarbókhlöð-
unnar, sem þjóðin virðist hafa
hætt við að gefa sjálfri sér í af-
mælisgjöf og á að hýsa átta
hundruð lesborð. Undirtektir
arinnar lítur á það sem mál
málanna að þurrka smánar-
blett erlendrar hersetu af is-
lenskri grund, líta aðrir á
„tengslin við vestrænar lýð-
ræðis- og vinaþjóðir" sem slíka
höfuðnauðsyn, að þeir æsa til
múgsefjunar til að biðja um
áframhaldandi hersetu. Undir-
skriftasöfnun Varins lands er
óhrekjanlegt dæmi þess hvílík
fjarstæða er að tala um ein-
ingu þjóðarinnar árið 1974. I
efnahags- og stjórnmálalífinu
gerast Hka atburðir sem sýna
fram á hversu sameiginlegir
hagsmunir þjóðarinnar eru.
Eftir einstakt góðæri og upp-
grip í öflun lífskjara, fara at-
vinnurekendur að kveina um,
í nafni atvinnuveganna að
vanda, að þeir hafi ekki feng-
ið nóg, fyrirtæki þeirra séu á
heljarþröm. Ríkisstjórn borg-
aranna og fjölmiðlar hennar
sjá enga ástæðu til að véfengja
þær upplýsingar sem atvinnu-
rekendur gefa um eigin hag, og
með stjórnaraðgerðum er
höggvið skarð í lífsviðurværi
launþega og flutt til atvinnu-
rekendanna, sem geta skammt-
að sjálfum sér laun og telja sér
og öðrum jafnframt trú um að
jrcir eigi fyrirtækin.
vöru almennt góðar uns einn
stuðningsmaður meirihlutans
stóð upp og sagðist ekki geta
sætt sig við lokaorð tillögunnar.
Þar saigöi þá eitthvað í þeim
dúr, að með byggingu hlöðunn-
ar yrði 1100 ára afmælisins best
minnst. Stuðningsmaðurinn lýsti
sig eindregið fylgjandi tiUög-
unni með þeirri breytingu þó,
að „best" yrði breytt í „vel".
„Best" væri nefnilega frátekið
fyrir brottflutning hersins. Bar
hann fram breytingartiHögu þess
efnis. Hún var síðan samþykkt
með atkvæðum meirihlutans
gegn atkvæðum m inniihlutan s.
Síðan féUust allir viðstaddir á,
að 1100 ára afmælis búsetu í
landinu væri „vel" minnst með
því að þjóðin gæfi sjálfri sér
bókhiöðu. i
IUSIUSIUS
Menn eru nú farnir að gera
að því skóna, að Stúdentaráðs-
mekihlutkwi muni leggja á hiU-
una áform sín um aðild að IUS.
Þeir eru einir eftk af þeim, sem
IUS gerði tilraun til að fá inn
í samtökin fyrir 11. þingið.
Ástralskir stúdemtar gerðust þá
aukaaðilar, en aðrir hættu við.
Ef af aðild yrði, væru íslending-
ar og Finnar einu Norðurlanda-
þjóðirnar í IUS. Vestur-Þjóð-
verjar munu einnig standia ut-
an við, þvert ofan í það sem
vænst var. Aukin tengsl Verð-
andi við kínverska alþýðu
kynnu líka að hafa aflað henni
fregna sem styðja fullyiðingar
Vökuþátta um beina þjónkun
IUS við Kreml.
Það er hverjum sjáandí
manni ljóst, að í hvert sinn
sem talið er að byggja þuríi
upp atvinnuvegina eða bjarga
þeim úr ógöngum er með
stjórnaraðgerðum annað hvort
lagt fram fé úr ríkiskassanum
eða tekið beint frá launþegum
landsins og það fært atvinnu-
rekendum. Þó er „eignarréttur“
þeirra friðhelgastur allra hluta
í þjóðfélaginu og í hugmynda-
fræði stærsta stjórnmálaflokks-
ins jafngildir hann „mann-
gildi“. Hvað sem á bjátar,
þurfa atvinnurekendur ekki að
kvíða því að kreppt verði að
þeirra hag.
Þeir halda nefnilega um lif-
æð þjóðarinnar, og meðan svo
er, munu þeir fljóta ofan á
hvað sem aðrir verða að þola.
Við slíkar aðstæður er fárán-
legt að tala um einingu. Það
gera ekki aðrir en þeir sem
vilja þetta ástand eilíft og
reyna því að fela mótsagnir
þess. Séð í ljósi stéttaand-
stæðna þjóðfélagsins var þjóð-
hátíðin á Þingvöllum hátíð
borgaranna, þar sem þeir léku
á strengi þjóðerniskenndar til
að sannfæra alþýðu manna um
að samhljómur ríkti í því sam-
félagi þar sem þeir hafa tögl
og hagldir.
HERSETAN FEST
í SESSI
Einar Ágústsson munaði
ekki um að taka heljarstökk í
þegar hatm gaf greinargerð
Vöku um Stúdentablaðið ásamt
svörum sínuim út sem sérstakan
kálf með Stúdentablaðinu. Lík-
lega hefut hann ætlað að telja
fram sérstaklega kostnað vegna
kálfsins og sýma enn og sanna,
að skrif Vökmnanna eru þungur
baggi á fjárhag blaðsins. Rit-
stjórinn hefur lengi reytit að
leiða það til mótsagnar, að
Vökumenn skuli skrifa í blað
hans en hafi samt ekki viljað
styðja fjármálaáætlun hans fyt-
ir það. Honu-m til uppfræðingar
Á DÖFINNI:
MANN-
VÍSINDA-
DEILD
Á döfinni er að stofna sér-
staka mannvísindadeild við Há-
skólann. Myndi hún sama-n-
standa af Námsbraut í almenn-
um þjóðfélagsfræuðm og
nokkrum hluta Heimspeki-
deildiar, þ.e. sálarfræði, heim-
speki og jafnvel sagnfræði.
Meðal háskólayfirvalda og
kennara í þessum greinum
virðist ríkja samstaða urn
nauðsyn þessarar skipidags-
herstöðvamálinu. Samnings-
drög fyrri stjórnar sýndu þó
viðleitni í þá átt að Josna við
hersetudrauginn, en megininn-
tak nýja samningsins virðist
vera að tengja herliðið traast-
ari böndum þjóðlífi ísiendinga.
Þannig er farið inn á þá braut
að íslendingar taki við störfum
í sjálfu hernaðarapparatinu.
Hingað til höfum við verið ó-
virkur aðili að hernaðartæki
Bandaríkjanna, en nú geta
unnendur vestræns lýðræðis
haldið höfðinu hátt, þar sem
við erum orðnir virkir aðilar
að því hernaðarkerfi, sem hef-
ur tekið að sér að kenna íbú-
um Víetnam og öðrum fávís-
um að meta kosti frjálsrar
samkeppni.
FRJÁLS MENNING
Sú andlega reisn sem birtist
í bænaávarpi Varins lands hef-
ur nú tekið á sig mynd, sem
enn betur hæfir innihaldinu.
Nú á að biðja um að gefa
bandaríska hernum einokun á
erlendum sjónvarpsrekstri í
landinu, og það er náttúrlega
kallað frelsi í stíl við skilning
Alberts Guðmundssonar á því
hugtaki. En menn virðast oft
leggja furðulegan skilning í það
orð, eins og sést á því að menn
skulu ráðast gegn frelsi Banda-
ríkjastjórnar til að kollvarpa
lýðræðislega kjörnum stjórn-
um, í Dóminíkanska lýð-veld-
inu, Chile og víðar.
er þess getið, að þótt Vöku-
menn hafi ekki viljað fallast á
fjárhagsáætiun blaðsins upp á
tvasr miUijóniir, er ektki þar með
sagt, að þeir geti falliist á, að þau
fjóctán huindnið þúsu-nd, œm
samþykkt vom, eigi að verða
sérstakor styrkuir til Gests Guð-
mundssonar og Verðaindi til að
halda úti einkamálgagnL Það
voru sæhit-ímar, þegar Stúdenta-
blaðið gat verið opið blað í
friði og ekki reyndu aðrit að
sikriifa í það en menn með já-
kvæðar skoðanik.
breytingar, en-þó er- máUð enn ■
á frumstigi.
Tvöf-alt hagræði væri að'
þessari breytíngu. Annars veg- 5
ar myndi hún minnka mjög -j
stjórnsýsluvanda Háskólans. :
Heimispekideild í núverandi •;
mynd er stíkt ferlíki og sam- ;
sett af svo mörgum ólílkum !
greinum, að til vandræða hef- !
u-r lengi horft. Námsbraut í !
þjóðfálagsfræðum er nokkurs :
konar botnlanigi á skápulagi :
Háskólans, — sjálfstæð náms- :
braut utan allra deilda og án ■
aðildar að Háskólaráði.
Jafmframt væri hinum ýmsu ;
námsgreinum mannvísinda ó- ■
tvírætt bót að því að tengj- :
ast betur. Þessar greinar eru j
allar ionbyrðis tengdar og :
nemendur óska þess oft að :
velja þær saman í námi sínu. :
Þegar um jaf-n sjálfsagt mál ■
er að ræða og þecta, er ósk- ■
andi að það taki ekki margra ■
mánaða umþóttun í hinum ■
ýmsu ráðum, nefndum og •
stjórnum, áður en mannvís- j
indadeild lítur dagsios ljós.
Vökuþáttur
Ábyrgðacmaðun Kjartan Gunnarsson
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
6 — STÚDENTABLAÐIÐ