Stúdentablaðið - 28.07.1976, Blaðsíða 6

6
Stúdentablaðið
Slagurinn um
Háskólann
í Hróarskeldu
„Eauði háskólinn” i Hróarskeldu, Roskildes Universitets Center, hefur
frá upphafi verið ásteitingarsteinn danska afturhaldsins. RÚC, eins og
skólinn var kallaður, var stofnaður i þiðu áranna eftir stúdentaóróann um
’68. Áttu samtök stúdenta drjúganþátt i skipulagi skólans frá upphafi. Skól-
inn hefur þótt með merkari tilraunum i skipulagi, stjórnun og námi. Hefur
hann notið álits i álfunni allri sem framþróun sem sist skyldi við spornað.
En danskt afturhald hefur i nokkum tima átt sér draum. Glistrup vakti
máls á þvi að gera skólann að modeli og þótti mörgum hugmyndin snjöll.
Hefur verið sótt að RUC af mikilli hörku siðustu misseri i þvi skyni að gera
úr draumnum veruleika. En i RUC er ekki komið að tómum kofum. Náms-
menn þar hafa brugðist harkalegar við en titt er um þann hóp. Skipulag
baráttu þeirra hefur til þessa dugað þeim marga smásigra, og þegar kom
að úrslitaorustunni liðið vor, voru menn vigreifir á RUC. Hér á eftir fer lýs-
ing á ástandinu, tildrögum árásar hins borgarlega rikisvalds, ofstæki þess,
og vörn og sigri námsmannanna.
Háskólinn var árangur þing-
ræðislegra áhrifa stúdenta Dan-
mörku. Skólanum var komið á til
að reyna nýjar leiðir. Skólinn
skar sig frá öðrum háskólum i
Danmörku að þvi leyti aö gengð
var framhjá hinni hefðbundnu
uppbyggingu háskólans. Náminu
var skipt niður á þrjú svið,
húmaniskt, mannfélagslegt og
náttúruvisindasvið. Þaðan var
skiptingin i ,,hús” eftir kúrsum. í
hverju húsi voru 50-70 nemendur
undir leiðsögn kennara eða að-
stoðarmanna hans. Þar vann
hópurinn heill eða skiptur aö
verkefni sem tengdist náminu og
var tilefni rannsóknar. Það sem
ska hið borgaralega afturhald i
augun var að i RUC sátu menn
ekki við deigluna og veltu fyrir
sér troðnum leiðum i borgarlegri
menntun, heldur var stefnt á önn-
ur mið. Liffræðinemar skoöuðu
umhverfið, rannsökuðu vatns-
vanda Hróarskeldu og tóku af-
stöðu með rannsókn sinni sem var
andstæð auðvaldskerfinu danska.
Fleiri slik viðfangsefni
mættinefna: aðstæður á einstaka
vinnustað, tryggingakerfið, nýja
kjarasamninga á vinnumarkaðn-
um, framkomu fjölmiðla ,,sög-
una” eins og hún er kennd bless-
uðum börnunum, heilbrigðisþjón-
ustuna etc. Starfið i RUC fór
snemma að beinast út fyrir, ekki
aðeins hin borgaralegu visindi og
þeirra siðfræði, heldur einnig út-
fyrir hið borgaralega þjóðfélag.
Ög þegar á bættist að nemendurf
RUC höfðu góð tengsl við verka-
lýöshreyfinguna frá efstu lögum i
þau neðstu, þá var farið að ræða
fjálglega um „ástandið” i þessum
nýja skóla. Óg hýenurnar tóku
undir.
„Ofsóknir kommúnista”
Fyrrverandi rektor skólans reis
upp, fékk forsiður i dönskum dag-
blöðum og vfsum og sagðist sam-
visku sinnar vegna ekki geta þag-
að lengur. A RUC færu fram per-
sónuofsóknir. Þeir sem ekki hefðu
rétta linu væri ekki séðir i friði.
Aldrei siðaná timum hernámsins
hefði hann orðið fyrir öðru eins.
Og raddir fóru að heyrast um
að nemendur stæðust ekki sam-
anburð við aðra skóia i landinu.
Og málið kom til kasta þingsins.
Snemma árs 1975 lagði mennta-
málaráðherrann Ritt Bjerreard
til að „hert” yrði á náminu i skól-
anum. Komið skyldi á prófum
milli ára, fella skyldi námið aö
kröfum fagfélaga, og það hóp-
starf sem eftir verður skal vera
undir styrkri stjórn kennara. Að-
stoðarkennurum skal sagt upp og
einnig öllum timakennurum. Til-
gangurþessa var þrfeinn: nú átti
að stöðva tilraunastarfi með
stjórnun á lýðræðislegan
hátt,koma skyldi á algildu prófi
milli ára, sem seinna gæti komist
á i öllu æðra námi i landinu, siðast
en ekki sist átti að stöðva áhrif
róttækra og gagnrýninna afla i
náminu. Það siðastnefnda leiddi
til samanburðarrannsóknar á
nemendum frá RUC og öðrum
skólum. Enn hefur ekki borist
frágengin niðurstaða eftir þriggja
ára bið, sem er vegna þess að
ljóst er að nemendur frá RUC
standa sig fullvel ef ekki betur en
aðrir.
Eftir tillögur Ritts Bjerregard
sem raktar voru hér að framan
hófst ægilegt strið i opinberu lifi
Danaveldis. Á löngu timabili
snerust allar tilraunir til yfirráða
i skólanum um hin ýmsu stjórn-
apparöt. Þegar i ljós kom að það
dugði afturhaldinu skammt var
farið að krukka i námiö sjálft.
Sjálfstæði háskóla verður orðin
tóm þegar svo er komið að náms-
efnið er ekki á hinu „eðlilegu
borgaralegu visindabraut.”
Námið i RUC er I upphafi svo-
kallaðir grunnkúrsar. Standa þeir
i tvö ár. Að þeim loknum getur
nemandinn haldið áfram náminu
og fer nú að sérhæfa sig i þvHagi
skólans sem hann hefur áhuga á
og vill starfa við. Það var tilskip-
un ráðuneytisins um endurskipu-
lagningu þessara grunnkúrsa
sem hleypti öllu af stað. t septem-
ber lagði Bjerregard svo fyrir að
endurskipuleggja skyldi grunninn
og átti það, eðlilega, aðeins að ná
til þeirra sem hófu nám þá um
haustið. Eða svo var skilningur
þeirra sem voru komnir á leið i
grunnmáminu. En ráðuneytið leit
ekki þannig á malið. Þetta skyldi
lika vera um þá sem ættu eitt ár
eftir. Það var þvi brotin grunn-
reglan: nemandinn lýkur náminu
á þeirri regiugerð sem hann hóf
það á. Samningaleiðin var reynd
en allt kom fyrir ekki. Þegar
komið var fram yfir áramótin
siðustu var ljóst að steypa átti
nemendum i próf á öðrum for-
sendum en allt þeirra nám hafði
byggst á.
Þriðjudagsfundirnir
Yegna þessa ástands sem var
að skapast á skólasvæðinu var á-
kveðið að koma á fundahaldi.
Skólinn er dreifður um allstort
svæði og þar eins og hér geta
nemendur verið i námi allt i fjög-
ur ár án þess að vita hvor af öðr-
um. Það var þvikomið á vikuleg-
um fundum, likt og er I Kennara-
háskólanum hér og reyndist þeim
prýðilega i þeirra baráttu. Eftir
nær tveggja mánaða umræðu var
ákveðið að halda vinnu siöustu
tveggja ára til streitu og neita
prófgöngu nema að það væri
námsefni þeirra ára sem prófað
væri úr. Boðorðið var „eflið sam-
stöðuna — snúið bökum saman —
vinnið ykkar verkefni. Ljóst var
að fyrsti áreksturinn við skólayf-
irvöldin þetta mál yrði þegar
skila ætti prófskráningunni þann
5. april. Spennan I hópnum fór aö
magnast. Hópur stúdenta tók sig
til og rændi prófskráningarblöð-
unum og dreifði siðan meö áskor-
un um að fólk skilaöi þeim óút-
fylltum. Fresturinn var fram-
lengdur til 20. april og Ritt
menntamálaráöh. hótaði þeim
brottrekstri sem stæðu að hreyf
ingu gegn þessari nýju námsskip-
an. Þegar að þvi kom að skrán-
ingu var lokið var það litill minni-
Tundur, kveikja
Frá mótmælum á Ráöhústorgi
Brúðan er menntamálaráðherra dana
hluti sem skráði sig, 218 af 260
voru komnir I ónáð skólayfir-
valda.
Lögsókn og önnur ráð
Af þessum 218 létu 202 festa
skráningarblað sitt vegna deil-
unnar og lögfræðingur hóf störf I
þágu hópsins og rækilega var
skoðað hvort aðgerðir skólayfir-
valda væru löglegar. A ársþingi
danska stúdentasambandsins var
ákveðið allsherjarverkfall I
dönskum háskólum. Skipulag var
að komast á stúdenta i RUC,
áróðursstriðið varð að vinna.
Komið var á hópum sem einbeittu
sér að einstaka verkenum, svo
semaðdreifa dreifibréfum um
borgina og taka fól tali, senda hþ
á dagblöð með fréttir, senda
skipulega lesendabréf á öll blöð I
landinu, halda uppi stöðugri
pressu á rikisfjölmiðla, senda
hópa á aðra skóla til að skýra
málið og mikilvægi þess, heim-
sækja stóra vinnustaði og skýra
málið, halda uppi tengslum við
sem flest verkafélög, og siðan
ekki sist var öllum boðið til RUC
2. mai sem skoða vildu skólann og
kynna sér máliö af eigin raun.
Árangurinn lét ekki á sér
standa: 20.000 manns heimsóttu
skólann þennan dag. Um allan
skólann voru hópar sem sátu fyrir
svörum og skýrðu hvað væri að
gerast I þessu kommabæli. Heim-
sóknardeginum lauk siðan með
miklum dansleik á skólasvæðinu.
Tveim dögum siðar var efnt til
mikillar aksjónar i miöri Höfn á
Ráðhústorgi. Þar voru ræðuhöld
og útileikhús og tókst aðgeröin hið
besta. Allan þennan tima sem /
staðið var i þessu áróðursstriði
var starfandi hópur sem eingöngu
sá um útlit áróðursins — teiknaði
plagöt og annaðist frágnag.
Þessi herferð bar lika árangur.
Samúö með námsmönnum RUC
óx dag frá degi — um leið og
harka rikisvaldsins dofnaði i mál-
inu.
Sigur —
um það má deila
Og rikisvaldið gafst upp. Með
naumum meirihluta þingsins var
gengið að kröfum náms-
mannanna. Þeim 202 nemendum
sem visað var úr skólanum var
boðin þar vist á ný. Ráðuneytið
féllst á að ekki yrði gripið til
neinna aðgerða gegn þeim fjölda
sem staðið hafði aö margra vikna
aksjónum I þágu þessara 202. Með
þvi viðurkennir ráðuneytið þann
rétt sem námsmannahreyfingin
hefur viða um lönd þurft að berj
ast fyrir — aö hreyíingin geti I
málum sinum beitt verkföllum og
sambærilegum aðgerðum sem
verkalýðshreyfingin hefur notað
rétti sinum til framdráttar. Að
þessari baráttu lokinni — i bili —
stendur yfir i danskri náms-
mannahreyfingu mikil umræða
um þá lærdóma sem draga megi
af baráttu vetrarins og vorsins.
Það hefur orðið svo að margir
þeir hópar sem kenna sig hvað
mest við róttæka afstöðu hafa
staðið steinrunnir i sporum sinum
meðan að þessi orrusta fór fram.
En það sker menn ekki i augun,
þvert á móti getur danska djarf-
lega fram á við. Af baráttu þessa
vors i Danaveldi gætum við býsna
margt lært á komandi timum
svikulla stjórnvalda og aftur-
haldspressu. pb.
(Grein þessi er að nær öllu byggð
á politisk revy nr 289, 21. mai
1976, með stuðningi við Stúdenta-
blaðið danska síðustu mánuði og
ár.)