Stúdentablaðið - 01.10.1983, Blaðsíða 4

4
STÚDENTABLAÐIÐ
færri hafa aðstöðu til að lesa á les-
stofum en heildartala lessæta gæfi
tilefni til. Safnið hefur þó umsjón
með örfáum lesstofum. Þegar fólk
kemur til okkar og spyr hvar það
geti lesið, er Árnagarður í raun eini
staðurinn sem við getum vísað á
óháð því, í hvaða deild það stundar
nám.“
kr. og inni í þeirri upphæð er
aukafjárveiting sú sem veitt var í ár.
Þessir peningar eru nú um það bil
að verða búnir. Á haustin koma
stórir reikningar fyrir áskriftir að
timaritum og ef við getum ekki
borgað þá. falla áskriftirnar niður."
Tæplega hálf bók
,,Hvað eru margir stúdentar
skráðir við Háskólann, jú þeir eru
rúmlega 4000 og ef við kaupurn
2000 bækur svarar það til að það sé
keypt tæplega háif bók á mann.
Safnið er m.a. með skammtíma-
lánakerfi þarsem bækureru lánað-
ar til 1—3ja daga í senn. Kennarar
taka frá bækur í þessu skyni, sem
þeir ætla að nota í tilteknum
námsskeiðum. Þegar bókakostnað-
ur stúdenta er orðinn slíkur sem
raun ber vitni gæti það sparað þeim
mikið fé ef safnið hefði meira fé lil
kaupa á hliðsjónarritum vegna
námsins."
Bókagjafir —
lifir safnið á þeim?
„Þegar Benedikt S. Þórarinsson
arfleiddi safnið að bókasafni sínu
sem var mjög stórt, var það tekið
fram í gjafabréfinu að safninu
skyldi haldið sér. Síðan höfum við
fengið fjölmargar bókagjafir bæði
stórar og smáar. En engri þeirra
hefur verið haldið aðgreindri frá
öðrum bókakosti safnsins. Við tök-
um ekki við gjöfum með slíkum
ákvæðum nema rík ástæða sé til.
Það setur safninu talsverðar skyld-
ur að halda einkabókasöfnunum
Halldóra Þorsteinsdóttir við notendafræðslu í Háskólabókasafni.
Lítið fé til
ritakaupa í ár
„Hvað varðar ritakaupafé er
safnið illa statt. 1 ár hefur safnið 1.6
milljónir kr. til bóka- og tímarita-
kaupa. Undanfarin ár höfum við
keypt um 2000 bækur á ári. Keypt
tímarit í áskrift eru 550. Þó ber að
geta þess að þeir tímaritatitlar sem
við fáum eru um 1350, en þar koma
til aðrir þættir s.s. ritaskipti og
gjafir. Raunvísindastofnun Há-
skólans kaupir og nokkra tugi
tímarita. Sú fjárveiting sem safninu
er ætluð í ár mun líklcga nægja til
að kaupa bækurnar og greiða
helminginn af tímaritsáskriftunum
sem við höfum.
Til að endar nái saman þyrftum
við að segja upp helmingnum af
tímaritaáskriftunum. Það er hlutur
sem menn eru eðlilega ekki sáttir
við. Skipting milli bóka og tímarita
hefur breyst nokkuð á undanfi'rn-
um árum. Fyrir tveimur árum
eyddum við jafnmiklu fé til kaupa
á tímaritum og bókum. En nú eru
tímaritin farin að taka meira af
fjármagninu til sín.
í fyrra keyptum við fyrir 1.4
milljónir kr. og allstór hluti af því fé
var aukafjárveiting. í ár fáum við
eins og ég sagði áðan 1.6 milljónir
sér. í stað þess eru gefin rit venju-
lega auðkennd á einhvern hátt, svo
sem nieð bókmerki eða sérstökum
stimpli. Þannig hefur þcssu verið
varið allar götur síðan Benedikts-
safn var gefið, þangað til í fyrra að
Jón Steffensen prófessor gaf safn-
inu bókasafn sitt sem er mjög sterkt
á sviði sögu heilbrigðismála. Það
safn er afar sérstætt og því var
ákveðið að því skuli haldið sér,
þegar það verður afhent. Jón arf-
leiddi safnið einnig að húsi sínu.
Það verður að öllum líkindum selt
og andvirðið notað til aukningar og
viðhalds safni Jóns.
Það er ógjörningur að meta það
hve stór hluti safnsins eru gjafir og
á að meta gjafirnar eftir magni eða
mikilvægi. Rit kaupum við af
brýnni þörf vegna kennslu og
rannsókna. Gjafirnar auka hins
vegar á fjölbreytileika safnsins og
styrkja, en þær koma aldrei í stað-
inn fyrir bókakaup, ekki neitt ná-
lægt því.
Það lifir ekkert háskólabókasafn
eingöngu af gjöfum. Sumar gjafir
eru þó þannig vaxnar að við getum
valið ritakostinn sjálf. Þannig var
t.d. gjöf Blackwellútgáfunnar í
Sjá næstu síöu
Háskólabókasafn gefur út margvfslega upplýsingabæklinga. Þeirliggja allirframmi í safninu.
„Kennsla og safnnotkun eru
ekkí nægjanlega samþætt”
— segir Einar Sigurdsson háskólabókavördur
Stofndagur Háskólabókasafns telst vera 1. nóvember 1940, þótt rætur
þess liggi lengra aftur. Allar götur síðan hefur aðalbókasafnið verið til
húsa í aðalbyggingu háskólans. Safnið hefur þó á undanförnum árum fært
mjög út kvíamar og er nú með 15 útibú hér á lóðinni og út um bæinn.
Háskólabókavörður er Einar Sigurðsson, Stúdcntablaðið snéri sér til
hans og spjallaði við hann um safnið og málefni þess.
Háskólabókasafn,
fyrir hverja og til hvers?
„Háskólabókasafni er ætlað að
þjóna öllum nemendum við H.í.
svo og öðrum þeim sem vilja afla
sér þekkingar. Eins og allir vita
koma i flestum greinum ný sann-
indi mjög ört fram. Nýjar rann-
sóknaraðferðir eru viðhafðar og
nýjum og fullkomnari tækjum er
beitt.
Vísindalegt nám er einkum fólg-
ið í þrennu: Að afla sér frumþekk-
ingar í tiltekinni grein eða greinum,
kynna sér fræðilegan grundvöll
greinarinnar og tileinka sér þá
hugmyndafræði og þann hugsun-
arhátt. sem er forsenda árangurs
við nám og störf á því fræðasviði
sem um er að ræða. Enn fremur
þarf einstaklingurinn að ná valdi á
þeirri tækni og þeim aðferðum sem
nauðsynlegar eru til að vinna að
fræðilegum verkefnum á sjálfstæð-
an hátt.
Bókasafnsþjónusta er fólgin í
þremur þáttum; söfnun, varðveislu
og miðlun upplýsinga. Allir þessir
þættir eru mikils virði, ekki síst sá
síðast taldi.“
Hvernig geta stúdentar
kynnt sér safnið?
„Safnfræðsla er lykillinn að því
að stúdentar læri að notfæra sér
safnið. Háskólabókasafn hefur
gefið út leiðarvísi um safnþjónust-
una. í honum er greint frá því
helsta sem nýir notendur safnsins
þurfa að vita. Nemendur ættu að
kynna sér þennan bækling vel og
hafa hann handbæran hvenær sem
á þarf að halda.
Safnið hefur einnig látið gera
kynningardagskrár um safnið. Svo
ég lýsi þeim aðeins nánar, þá voru
fyrir nokkrum árum teknar lit-
skyggnumyndir í aðalsafni og i úti-
búunum. Þeim fylgir tal sem flutt
er af snældu jafnóðum. Önnur
dagskrá er aðfengin, en staðfærð og
þýdd. Þessar dagskrár henta jafn
vel litlum sem stórum hópum.
Kynningarheimsóknir í safnið
hafa verið vinsælar. Stúdentar
koma þá í 10—15 manna hópum.
Bókavörður fylgir þeim um safnið
og lýsir fyrir þeim spjaldskrám og
öðrum hjálpargögnum. í leiðinni
segir hann almennt frá safnstarf-
seminni, en kynnir þó sér í lagi
bókakost þeirrargreinarsem um er
að ræða hverju sinni.
Starfsmenn Háskólabókasafns
eru þess mjög fýsandi að stúdentar
hafi sjálfir frumkvæðið að því að
koma slíkum safnkynningum á í
hverri grein.
I sumum greinum er búið að
koma á framhaldsfræðslu í safn-
notkun fyrir stúdenta sem komnir
eru nokkuð áleiðis í námi. Þá er
farið að reyna verulega á sjálfstæða
vinnu við úrlausn verkefna. í þess-
ari kynningu er stúdentum m.a.
kennt að nota heimildargögn við-
komandi greina. Sú kennsla fer
einkum fram með verklegum æf-
ingum.“
Bókakostur og
skylduskil
„Safnið fær í skylduskilum allt
það efni sem prentað er í landinu.
Landsbókasafn sér um að inn-
heimta þetta efni og sendir síðan
Háskólabókasafni eitt eintak. Þetta
tryggir að safnið á eintak af öllu
því sem út kemur á prenti í landinu.
Bókakostur safnsins er um 225
þúsund bindi og á að giska fimmt-
unguraf því eru íslensk rit. Um 130
þúsund bindi eru í aðalsafni, 65
þúsund bindi eru í hinum ýmsu
safndeildum utan aðalsafns og 30
þúsund bindi í geymsluhúsnæði úti
í bæ.“
Húsnæðismál og
aðstaða
„í öndverðu þegar bókasafnið
var stofnað rúmaðist það allt í að-
albyggingunni. Sá salur sem nú er
handbókasalur var þá eini lessal-
urinn. Þar var lesaðstaða fyrir 32
stúdenta. Þá var það trú manna að
þessi 32 sæti myndu duga um
langan tíma, en samfara örri
Einar Sigurðsson Háskólabókavörður.
stækkun Háskólans hefur bóka-
safnið einnig vaxið. Fyrir 15 árum
var farið að opna útibú frá aðal-
safninu og flytja þangað bókakost.
Síðan höfum við þann aftöppunar-
möguleika að flytja bækur í
geymsluhúsnæði sem við leigjum
úti í bæ. Þangað flytjum við rit sem
lítið reynir á í notkun. Þegar rit er
flutt í geymslu eru gerðar viðhlít-
andi merkingar í spjaldskrá þ.e.
skrifað er með blýanti „g“ á spjald
viðkomandi bókar. Stúdentar geta
því eftir sem áður fengið bókina
lánaða. Það tekur þó aðeins lengri
tíma. En auðvitað rýrir það gildi
aðalbókasafnsins verulega þegar
flytja þarf bækur úr því í geymslu.
— Hvað um lestrarhúsnæði?
„í byggingum háskólans er les-
aðstaða fyrir samtals 700—800
manns. Það myndi hvarvetna
þykja þokkalegt hlutfall, mið-
að við fjölda nemenda. En í
háskólanum ríkir samt sem áður
dálítið skrýtið ástand í þessum
málum, því nálega ekkert af þessu
húsnæði er hér á aðalsafninu, að-
eins örfá sæti ætluð til skamm-
tímanota. Lestraraðstaða er því
mjög tvístruð víðsvegar um bæinn
og safnið hefur í mörgum tilvikum
ekkert eftirlit með þessu húsnæði.
Þetta er mjög dýr lausn því að nýt-
ing er oft á tíðum slæm. Stúdentar
helga sér kannski ákveðið sæti og
halda því allan veturinn óháð því
hvort þeir nota sætin að staðaldri
eða ekki. Það þýðir í raun, að mun