Stúdentablaðið - 01.10.1983, Blaðsíða 7

STÚDENTABLAÐIÐ
7
Hvernig er
kosið til 1. des.
Senn fara í hönd kosningar til 1.
des. Því er ekki úr vegi að fræða
fólk örlítið unt tilhögun kosning-
anna og annað þar að lútandi.
í lögum hátiðanefndar 1. des.
segir. Tilgangur nefndarinnar er að
halda hátíðlegan 1. desember ár
hvert og minnast nteð því fullveldis
þjóðarinnar. Einnig skal nefndin
gefa út blað í tilefni dagsins.
Nefndin skal skipuð 7 mönnum
sem sjálfir skipta með sér verkum.
Leynileg listakosning
Nefndarmenn skulu kosnir
leynilegri listakosningu á stúdenta-
fundi á tímabilinu 16—22. október
ár hvert. Fundur þessi fer fram að
kvöldi frá 8—12 og er hvortveggja
í senn kjörfundur og franrboðsfund-
.ur. Einnig eru þar leyfðar almenn-
ar umræður. Kosningarétt hafa
allir innritaðir nemendur í Hl. Sá
listi sem flest atkvæði hlýtur fær
alla nefndarntenn.
Þriggja nianna
kjörstjórn
Nefndin á að kjósa þriggja
manna kjörstjórn til að annast
kosningar næsta hausts.
Að minnsta kosti 15 dögum fyrir
kjördag skal auglýsa kjördag og 10
daga framboðsfrest. Á hverjunt
lista sem boðinn er fram skulu vera
undirskriftir 10 stuðningsmanna
frambjóðenda, og honum skulu
fylgja tillögur unt markmið og til-
högun hátíðahaldanna.
50 stúdentar
hið fæsta
Reglugerð 1. des. nrá aðeins
breyta á alntennum fundi stúdenta,
sem nefndin skal boða til, konti
fram krafa þess efnis frá þrernur
nefndarmanna eða 50 stúdentum
hið fæsta.
Slíkur fundur skal auglýstur nteð
a.m.k. tveggja vikna fyrirvara.
Breytingartillögur skulu því aðeins
öðlast gildi, að þær hljóti %
greiddra atkvæða.
Þetta er það sem Reglugerð há-
tíðanefndar 1. des. segir um há-
tíðahöld þau sem senn fara 1 hönd,
hvað finnst ykkur?
Hvað sem illa árar, alltaf stendur
I. des. fyrir sínu. Þó stjórnin steli
kaupinu, snjórinn færðinni og
vondir kallar úti í heirni ógni frið-
inum þá verður 1. des. aldrei af
okkur tekinn. Að vísu eru til óstabíl-
ir dagar á dagatalinu. eins og 29.
febrúar og heyrt hef ég um vald-
hafa sem ráðskast með jólin. En
fyrsti des. verður alltaf fyrsti 1 des-
ember og því verður ekki haggað.
En fyrir okkur hér á Fróni er
dagurinn annað og meira. Þennan
dag fyrir 65 árum samþykkti kóng-
urinn í Kaupmannahöfn að ísland
væri frjálst og fullvalda ríki, — en
ekki óaðskiljanlegur hluti Dana-
veldis. Þetta var upphafið að því að
íslendingar yrðu kóngslausir og
höfuðborg íslands varð Reykjavík
en ekki Köben.
Síðan hefur mikið vatn runnið til
sjávar, — án þess að stúdentar hafi
látið það nokkuð á sig fá. f öll þessi
ár hafa íslenskir háskólastúdentar
minnst dagsins nteð einhverjunt
hætti. Fyrstu Stúdentablöðin, en
það hóf göngu sína 1924, voru
fyrsta des. blöð. Seinna fjölgaði
tölublöðunum en áfram var þó eitt
þessara blaða gefið út l.des. Stúd-
entar voru að sjálfsögðu með mis-
munandi meiningar unt mannlífið
og pólitíkina, þá eins og nú. Engu
að síður var ekki um neinar I. des.
kosningar að ræða. Stundum virð-
ist jafnvel að menn hafi gert í því að
standa saman þennan dag. Allir
aðilar virðast hafa fengið að viðra
skoðanir sínar í blaðinu, enda bar-
áttan alls ekki eins hörð í den eins
og síðar hefur orðið.
Róttæk vinstri skoðun lét á þess-
um árum ævinlega I minnipokann
og frá því á síðari hluta fjórða ára-
tugarins sat Vaka oftast ein að
völdum. Þeir völdu því líka 1. des.
umræðuefnið eftir að sá siður
komst á að taka einhver ákveðin
þemaefni fyrir. Sá háttur hefur lík-
lega komist á fljótlega uppúr stríði
samhliða staðlaðri hátíðardagskrá
sem hélst frant á síðasta áratug.
Dagskráin var eitthvað á þessa
leið: Einhver tíma í kringum há-
degið var rnessa í kapellu háskólans
og eftir það skrúðganga stúdenta
frá háskólanum að Alþingishúsinu
þar sem einhver merkismaður I
þjóðlífinu flutti ræðu af svölum
hússins. Á sjöunda áratugnum
virðast reyndar hafa verið sleppt
tveimur síðarstöldu liðunum,
þannig að ntilli guðsþjónustunnar
og síðdegisdagskrár sem við víkjum
nú að hefur verið alllangt hlé. Síð-
degis, einhvern tíma ntilli tvö og
liálf fjögur hófst svo heilmikil dag-
skrá í hátíðarsal skólans. Þar fluttu
forystumenn stúdenta og aðrir
menntamenn ræður, leikið var á
hljóðfæri, kvæði lesin og söngur
sunginn. Unt kvöldið var svo hóf i
einhverjum góðunt sal í borginni
þar sem flutt voru ávörp, gaman-
mál, söngur og önnur skemmtan.
Sjálfsagt hefur svo verið dansað og
drukkið frant á rauða nótt.
Fyrr er minnst á að Vaka hafi
haft töglin og hagldirnar á þessum
samkomum. Við það er tvennu að
bæta. Samkomurnar virðast ekki
hafa haft mikinn pólitískan blæ yfir
sér. Sem dæmi er nafn Þórbergs
Þórðarsonar í dagskránni eitt árið,
sent allir vita þó að var enginn
vökustrákur.
Seinni athugasemdin var að
1953 tapaði Vaka meirihluta sínum
í hendurnar á öllum hinum, en þá
höfðu kratar, kommar, framsókn-
armenn og þjóðvörn hver sína
fylkinguna í stúdentapólitíkinni.
Þessi aðilar tóku nú veru erlends
hers i landinu á dagskrá sem allir
voru þá á móti nema Vaka.
Finimtíuogfjögur er meirihluti
Stúdentaráðs enn á móti veru er-
lends hers í landinu, en árið 1956 er
svo komið að sjálfstæði landsins
stafar helst ógn af íslenskum
kommúnistum. Eftir það heldur
Vaka meirihluta sínum allt til árs-
ins 1970. Hér eru skjallegar eða
prentaðar heimildir mjög af skorn-
um skammti en að sögn eins þeirra
manna sent stóð í eldlinunni á
þessum árum voru tvær samkomux
haldnar ’69 eða '70. Vaka vann þá
með eins atkvæðis mun kosningar
sem skáru úr um hvort átti að halda
I.des.dagskrána.Vinstrimennvildu
ekki una þessu og héldu sína eigin
dagskrá, sem ekki varð fámennari.
Þetta var líka í síðasta skipti sem
Vaka vann 1. des. kosningar, síðan
hafa vinstri ntenn séð um dag-
skrána og var eitt þeirra fyrsta verk
að brjóta upp hið gamla hefð-
bundna form á hátíðardagskránni.
Hvenær fyrstu 1. des. kosning-
arnar fara fram er ekki fullljóst af
þeint heimildum sent ég hefi undir
höndunt; virðist sem þær hafi
a.rn.k. ekki orðið mjög afgerandi
þáttur í stúdentalífinu fyrr en á
síðasta áratug. Og vist er að fyrir
sjötíu tíðkaðist alls ekki að untræðan
í 1. des. blaðinu væri svo einlit sem
síðar varð. í þá tíð hafa jafnvel
helstu andstæðingar liltekins efnis
fengið rúm fyrir sitt sjónarmið í
blaðinu.
Ég vona að menn virði mér til
vorkunnar hvað margt í þessum
pistli er aðeins eitthvað sem mér
virðist og held, en fátt sem ég veit.
Nær einu heimildirnar eru Stúd-
entablaðið, — þau blöð sem til eru
hér á skrifstofu blaðsins, — og að
mörgu leyti er Stúdentablaðið
mjög vond heimild og allsstaðar
ábótavant. Á skrifstofu Stúdenta-
ráðs eru engin gögn til frá þessum
tíma sem að gagni kunna að koma.
-b.