Fálkinn - 15.02.1936, Blaðsíða 11

F Á L K 1 N N
11
VNR/ttf
USSNbURNIIt
Martin Lúther.
Jeg efast ekki um, að einn þeirra
manna, sem þið kannist einna best
við af öllum útlendum mönnum sje
Martin Lúther. Þið lærið ýmislegt
um hann og það sem hann hefir
gert, þegar þið eruð að læra krist-
indöminn. En þó að þið vitið ef-
laust margt um hann, þá ætla jeg
að segja ykkur svolitið frá, hvernig
daga hann átti, þegar hann var lít-
ill drengur.
Martin Lútlier fæddisl á námu-
verkamannsheimili i smábænum Eis-
leben suður í Þýskalandi, en ólst
upp i bænum Mannsfeld. Hann var
settur í skóla barnungur, en kensl-
an var nú heldur bágborin. Hann
lærði þar lestur og skrift, reikning
og — það sem enginn þóttist getíi
án verið þá — latínu. Og ef börnin
liefðu nú lært þessi fög, þá var ekk-
ert við því að segja eða um skólana í
þá daga, en flestir kennararnir vissu
harla lítið í námsgreinunum sem þeir
áttu að kenna, og voru þvi miklu
sparari á fræðsiuna en spanskreyr-
inn, við börnin. Þannig segir Lútli-
er, að einn morguninn liafi hann
verið liýddur 15 höggum, fyrir að
geta ekki romsað upp úr sjer mái-
fræðiþulu, sem honum hafði ekki
einu sinni verið sett fyrir.
inn i þá daga, og skólastjórinn, Tre-
boníus gamli, þóttist ekki í vafa um,
að allir lærisveinar lians yrðu stór-
menni með tímanum. Það er sagt
um hann, að þegar hann kom inn
í bekkinn hafi hann jafnan tekið
ofan kolluna sína og lieilsað auö-
mjúklega nemendunum, eins og hann
vildi segja: — Meðal þessara læri-
sveina sitja margir tilvonandi borg-
arstjórar, kanslarar eða furstar! En
ekki mun hann liafa grunað, að
meðal lærisveinanna sæti piltur, sem
átti eftir að verða miklu frægari
en nokkur borgarstjóri, kanslari
eða fursti.
Lúther gengur í klaustur.
Máltíð fyrir að syngja lag.
Hýðingar voru helsta námsgreinin.
Yfirleitt var miklu óskemtilegra að
vera barn í þá daga en nú er. For-
eldrar Lúthers hjeldu mikið upp á
barnahópinn sinn, en samt sem áð-
ur var vöndurinn alt of mikið not-
aður á heimilum þeirra. Jafnvel
smávægilegar yfirsjónir kostuðu
þunga refsingu; þannig segir Lúther
frá því, að einu sinni hafi hann
verið barinn til blóðs, vegna þess
að hann hafði tekið eina hnotu!
Þessar barsmíðar höfðu þann á-
rangur að börnin urðu svo óró og
hjartveik, að þau voru síhrædd við
fullorðna fólkið og þorðu ekki að
hreyfa sig.
Faðir Lúthers efnaðist vel í
Mannsfeld og var nú orðinn meðal
álitsmeiri borgara þar. Einsetti hann
sjer nú að setja Lúther til menta,
svo að hann gæti orðið borgarstjóri
síðar meir. Og gamli maðurinn vildi
ekki velja skólann af verri endan-
um. Hann reyndi fyrir sjer.
Nú var Martin Lúther um tima i
skóla lijá nokkrum munkum í
Magdeburg en bestu fræðsluna fjekk
hann i skóla Treboníusar í Eisen-
ach. Það var talinn einn besti skól-
í þá daga var það líka algengt,
að foreldrar borguðu ekki skólagjald
fyrir börn sín, heldur urðu þau sjálf
að vinna fyrir þvi og eins að sjá
sjer sjálf fyrir viðurværi, ef þau
voru í framandi bæ. Þau öfluðu sjer
tekna með því, að syngja við dyr
ríkra manna og á sama hált sungu
þau stundum fyrir mat sinum. En
i okkar augum er þetta dálítið ein-
kennileg meðferð á skólabörnum.
.Tafnvel föður Lúlhers, sem var vel
efnum búinn, fanst sjálfsagt, að
Lúther sæi sjer farborða sjálfur.
Og nú var Lúther heppinn með
það, að hann liafði ágæta söngrödd
Lausn á jólakrossgátuuni.
Lárjelt. RáSning.
1 Forth. 5 kames. 8 ángra. 12 fje-
legt. 14 pelamál. 17 fasismi. 19 fet-
aðir. 21 kvenhatarar. 25 tango. 27
il. 28 áma. 29 án. 30 Samos. 32 er.
33 amen. 35 skaði. 36 dúnn. 38
R(as) T(afari). 39 Utah. 41 Arne.
43 viti. 44 flag. 46 támeyra. 48 for-
usta. 52 aðsjáll. 54 lireinn. 55 tungl-
skinið. 58 Katli. 59 heill. 61 Ra. 62
ala. 63 að. 65 rautt. 67 ryð. 68 lög-
arfi. 71 ökuferð. 73 R(vk), A(ak),
V(m). 74 fall. 75 Aron. 76 brek,
77 sóað. 78 frá. 81 ólögkæn. 83
knappar. 84 ami. 86 Lúkas. 88 ið.
89 oní. 91 ns. 92 bófar. 94 mauki.
96 óðinsheiti. 100 bolur. 101 al'-
girti. 103 nýtalin. 104 lotteri. 106
rann. 107 Inga. 109 gölt. 111 niða.
112 S(igurjón) F(riðj.s). 113 lana.
114 krati. 116 raus. 118 KI. 119 rú-
var komið sögunni voru bernskuár
Lúthers á enda og manndómsárin
byrjuð. Og um liau getið þið lesið
annarsstaðar.
Táta frænka.
og einu sinni þegar hann söng fyrir
ríka kaupmannskonu, sem hjet Cotta,
fanst henni svo mikið til um rödd
hans, að hún bauð honum að koma
til sín og borða þar þegar hann
vildi. Og þessi tími varð skemtileg-
asti timinn í æsku hans.
Átján ára gamall varð Lúther
stúdent, en skömmu siðar gerðist
liann munkur innan Ágústínaregl-
unnar. Og ekki mun muukana í
klaustrinu hafa grunað það þá, að
Lúther yrði uppliafsmaður hinnar
stórkostlegu trúarbragðabyltingar,
kölluð er siðaskiftin. En þegar hjer
in. 120 p.s. 122 imu. 123 ku. 124
refur. 125 sakborninga. 129 afdalir.
131 lögunin. 133 Armenar. 135 al-
tarið. 136 agnúi. 137 sitra. 138
kópar.
Lóðrjett. Ráðning.
1 fegin. 2 ost. 3 táp. 4 hnefa. 5
keik. 6 alsvinn. 7 Memel. 9 Glerá.
10 ratandi. 11 amar. 12 farga. 13
J(ón) S(igurðsson). 15 áð. 16 líkan.
18 sama. 20 karamel. 22 hákarla.
23 taðaska. 24 forláta. 25 tetárið.
26 ómar. 30. snið. 31 stallur. 34
erat. 37 útað. 39 úthey. 40 heilla-
óskin. 42 efnafræðina. 43 vana-
kenning. 44 fjarðarbotn. 45 glita. 47
ym. 49 og. 50 usli. 51 Ti. 53 sk. 56 úr-
rakið. 57 iðukast. 59 hrafl. 60 óglöð.
64 hespa. 66 tveir. 69 öll. 70 ion. 71
örk. 72 róa. 79 rúmar. 80 ákafast.
82 ansa. 84 afurðir. 85 María. 87
augnfró. 89 Ontarío. 90 íhlutun. 93
óleikur. 95 ir. 96 Óðinn. 97 nv. 98
MINNISPENINGUR ÁSTRÍÐAU
BELGADROTNINGAR.
í tilefni af liinu sviplegá fráfalli
Ástríðar Belgadrotningar i sumar
sem leið, hafa Belgar gefið út minn-
ispening þann, sem sjest á myndinni
hjer að ofan. Á annari hliðinni er
mynd af drotningunni en á hinni al'
ungu trje, ásamt einkunarorðum
þeim, sem Belgar tileinkuðu hinni
vinsælu drotningu.
írlendingur sem fluttist til Can-
ada skrifaði móður sinni heim og
bað hana um, að senda sjer vetr-
arfrakkann sinn, því að það væi i
svo skrambi kalt þarna fyrir vesl-
an. Hann fekk frakkann og svohljóð-
andi brjef með: „Jeg sendi þjer nu
frakkann. En til þess að böggullinn
yrði minni og burðargjaldið lægra
spretti jeg af honum öllum hnöpp-
unum, Þeir eru i vinstri vasanum“.
ei. 99 illa. 100 B. T. 102 tían. 105
Otur. 108 gapaleg. 110 öruggar. 113
lirfa. 115 amra. 117 sefið. 121 skinn.
123 knött. 125 sama. 126 brauk. 127
illir. 128 aura. 130 dr. 132 Ni. 131
Rio. 135 asa.