Fálkinn - 24.11.1939, Blaðsíða 3

3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Rilstjóri:
Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Aðalskrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6.
Skrifstofa i Oslo:
Anton Schjötsgade 14.
Blaðið kemur út hvern föstudag.
Áskriftarverð er kr. 1.50 á mán.,
kr. 4.50 á ársfj. og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Augli/singaverð: 20 aura millim.
_____ HERBERTSpren/.
Skraddaraþankar.
Stjórnmálamennirnir eru að reyna
að livetja menn til að taka upp um-
ræður um sambandsmálið, jiví að
nú sje skamt óliðið til uppsagn-
artímans. En það er eins og fólk sje
ákaflega latt á að hefja umræður um
l)að mál, og þeim röddum, sem um
það hefjast er oftast látið ósvarað.
Þetta er óskiljanleg leti, ekki síst
af þjóð, sem liefir látið það á sjá
liingað til, að lienni sje Ijúft að tála
um stjórnmál. Sjálfstæðismálið er þó
mál málanna, undirstaða allra annara
mála, því að á því hyggist það, hvort
við erum rjettbærir til að tala um
önnur mál. Við eyðum miklum tdálka •
rúmi í blöðtim og miklum tíma á
mannfundum til þess að ræða öll
möguleg og ómöguleg mál, en sjálf-
stæðismálið fær lítið af því rúmi og
tíma. Á sjálfu AJþingi liefir lítið
verið sagt um málið síðan Sig-
urður Eggerz bar fram fyrirspurn
sina árið 1928. Að vísu hafa einstak-
ar raddir — einstaklinga eða flokka
—• látið til sín heyra siðan. Og af
þeim röddum má ætla, að floklcarnir
sjeu einhuga um, að krefjast endur-
skoðunar á sambandslögunum eftir
árslok 1940.
Sumir menn, sem um málið liafa
skrifað, virðast ekki vita betur, en að
konungssamband og samningar sam-
bandslaganna sje eitt og hið sama.
Um það mál var enginn í vafa, þegar
sambandslögin voru sett, en þetta er
talandi vottur um, live mikilvæg at-
riði geta gleynist fljótt, jafnvel hjá
þeim mönnum, sem hafá atvinnu af
þvi að fást við stjórnmál. Menn tala
úm lýðveldi árið 1943 alveg eins og
konungurinn væri uppsegjanlegur,
eins og utanríkismál eða jafnrjettis-
ákvæði.
Ef ísland á að verða lýðveldi, þá
er það mál alveg sjerstakt mál, sem
alls ekki kemur við ákvæðum sam-
bandslaganna. Þetta verða íslending-
ar að gera sjer Ijóst og liaga sjcr
eftir því. Það er alls ekki vitað nema
það gæti gengið slyðruláust að losna
við konungssambandið, og gera inn-
lendan mann að æðsta manni þjóðar-
innar, en það mál verður að hlíta
all öðrum undirbúningi en endur-
skoðun og uppsögn sáttmálans við
Dani frá 1918. Og það væri þarft, að
opinberar umræður hefðust um þetta
mál sem fyrst, svo að almenningur
fái tækifæri til að átta sig á því og
stjórnmálamenn flónski sig ekki á
því lengur að tala um konungdæmið
sem uppsegjanlegt samningsmál.
Fríkirkjan í
Reykjavik.
Er það vafalaust, að frábær
dugnaður og forystuhæfileikar
sr. Lárusar hafa miklu valdið
um stofnun þessa safnaðar. Frí-
kirkjumálið var honum lieilagt
alvörumál, eins og reyndar öll-
um stofnendunum. Það er strax
hægt að sjá af fyrstu yfirlýsing-
unni, að lijer er ekkert i'las á
ferðum. Stofnendurnir segjast
þar ekki sætta sig við ýmislegt
í fyrirkomulagi Þjóðkirkjunnar
og vera því „komnir til þeirrar
sannfæringar, að fríkirkjufyrir-
komulagið muni reynast heppi-
legra.“
Sr. Lárus Halldórsson varð að
sjálfsögðu fyrsti prestur frí-
kirkjusafnaðarins og gegndi því
til 1902. Þá tók við starfinu sr.
Ólafur Ólafsson og gegndi því
þar til er sr. Árni Sigurðsson
tók við, 1922. Segja ýmis sókn-
arhörn Iians, að sr. Ólafur hafi
' erið flestum prestum snjallari
í ræðustól, — að öðrum ólöst-
uðum. Auk þess var sr. Ólal'ur
frábær mannkostamaður, hjálp-
samur og þróttmikill og maður
fjörugur og glaðlyndur utan
kirkju. Af lionum tók svo við
si. Árui Sigurðsson, sem allir
íslendingar þekkja, og er einn
hinn vinsælasti prestur landsins.
Formaður safnaðarins er nú Sig-
urður Ilalldórsson, húsasmíða-
meistari, sem er einn stofnend-
anna. Sigurður sá um síðustu
stækkun kirkjunnar.
Vöxt safnaðarins má nokkuð
marka af hyggingarsögu kirkj-
unnar. Fyrst hafði söfnuðurinn
bækistöð sína í Goodtemplara-
Sjera Lárus Halldórsson
húsinu, síðan var kirkjan reist
1902—3, stækkuð 1905 og stækk-
uð öðru sinni 1924.
Framh. á bls. 14.
Söfnuðurinn, sem á hverjum
helgidegi kemur saman til guðs-
þjónustu í turnháu kirkjunni
suður með Tjörninni, á 40 ára
afmæli um þessar mundir.
Eru þeir margir, sem numa
það, að upptök fríkirkjusafnað-
arins er raunverulega að finna
austur á Reyðarfirði kringum
1880? Þar varð þá ágreiningur
með söfnuðinum og veitinga-
valdinu. Söfnuðurinn fjekk elcki
þann prest, sem hann óskaði
eftir. Sjera Lárus H. Halldórs-
son, prestur að Valþjófsstað ljet
málið til sín taka og varð prest-
ur fríkirkjusafnaðarins, sem þá
var stofnaður á Reyðarfirði. —
Árið 1899 fluttist sr. Lárus til
Reykjavíkur og sama árið var
fríkirkjusöfnuðurinn stofnaður.
Nr. 8.
Maðurinn er
er
HVER
MAÐURINN
FRÍKIRKJUSðFNUÐURINN
í REYKJAVÍK FJÖRUTÍU ÁRA