Fálkinn - 26.01.1940, Blaðsíða 14

14
F Á L K 1 N N
Hún hefir orðið að flijja, gamla kon-
an. Býli hennar á Kyrjálaeiði var
brent til kaldra kola. Því nauðsyn-
legasta stakk hún niður í poka, snar-
aði honum á bak sjer, og svo er ekki
um annað að gera en ieggja land
undir fót.
Innrásin í Finnl. Frh. af bls. 5.
á gamlársdag eftir tveggja sólar-
hringa orustu. Og Finnar hafa náð
ógrynnum af herfangi, m. a. er talið,
að þeir hafi eyðilagt eða náð á sitt
vald óskemdum nálægt 400 bryn-
reiðum og fallbyssum og öðrum
skotvopnum svo þúsundum skiftir.
Flest af þessum skotvopnum telja
þeir góð; þar á meðal eru riflar,
scm Rússar tóku af Pólverjum í inn-
rásinni í september, smíðaðir i
Skoda-smiðjunum í Tjekkóslóvakíu.
Það, sem einkum hefir orðið Rúss-
um til falls er, að hermenn þeirra
eru ekki nægilega æfðir og svo
vantar þá algerlega þann vígahug,
sem Finnar hafa i svo ríkum mæli.
Þeir Rússarnir eru ekki að berjast
fyrir frelsi sínu, heldur af því, að
þeim er skipað það. Ennfremur er
margt af rússneska liðinu algerlega
óvant vetrarríkinu i Finnjandi og
snjóarnir þar og kuldarnir hafa ver-
ið Finnum góður liðstyrkur, það
sem af er.
En það er fávísleg bjartsýni að
halda, að Finnar geti varist ofurefl-
inu lengi. Ef þeim kemur ekki stór-
kostlegur liðstyrkur fyrir vorið, þá
Nálœgt þvi fjórði hluti af finsku
þjóðinni hefir orðið að skifta um
bústað vegna striðsins. Hjer eru tveir
Helsingforsbúar að yfirgefa borgina
með nauðsynlegustu pjönkur sínar.
m
verða þeir óhjákvæmilega Rússan-
um að bráð. Hann hefir ótæmandi
liðstyrk til að fylla í skörðin. Og
ltússar eru sífelt að herða sóknina.
Um nýjárið settu þeir nýjan yfir-
hershöfðingja á Finnlandsvígstöðv-
arnar, Stérn þann, sem undanfarið
hefir stjórnað her Rússa í Mongólíu.
Og jiegar þetta er skrifað, er verið
að undirbúa nýja sókn á Kyrjála-
eiði, jafnframt því sem flugárásum
Rússa á borgir og bæi Finnlands
fer sífjölgandi.
En á þeim stutta tima, sem lið-
inn er af styrjöldinni, hafa Finnar
getið sjer ævarandi frægð með vörn
sinni. —
Finnar gœta þess vandlega, að sem
minst af nýtilegu falli i hendur
Bússum. Hreindýrin eru t. d. fhitt á
brott úr landamærahéruðunum i
Norður-Finnlandi. Hér sjest Lappi og
hreinar hans.
HLJÓML. H. H. Frh. af bls. 3.
niðinn, berst hann okkur til eyrna
i ákveðinni og óbreytilegri tónhæð.
El' við gefum þessu nánar gætur
komumst við að því, að hann syng-
ur sitt lag í C-dúr. Sama máli gegn-
ir um brimhljóðið við sjávarströnd-
ina. En undir niðri heyrum við ó-
glöggt djúpan og dimman undirtón,
sem við nánari atliugun kemur i
ljós að er tónninn F. Þennan tón
hafa Japanir frá því fyrsta kallað
„tón jarðarinnar“. En lydiska tón-
tegundin byggir einmitt tónaröð sína
frá F. til F. og þegar tónskáldin í
verkum sínum leitast við að lýsa
náttúrunni í sinni sönnu mynd, þá
velja þeir gjarnan F-dúr, eins og
Beethoven gerir i Pastorale-hljóm-
kviðu sinni, þar sem hann lýsir
sveitinni. Og það, að íslensku þjóð-
lögin byggjast að mestu leyti á lyd-
isku tóntegundinni, sannar, að þau
eru frumleg og upprunaleg.
— Eru ekki sum þeirra verka, sem
flutt voru á síðustu hljómleikum yð-
ar, að einhverju leyti samin yfir
þjóðlög?
— Jú, í sónötunni er annað temað
í 1. kaflanum unnið úr gömlu ís-
lensku þjóðlagi, „Gimbillinn mælti
og grjet við stekkinn“, óg þar að
auki er höfuðuppistaðan í 3. kafla,
sem er íslenskur dans, gamalt kvæða
lag, eða „stemma“, eins og það oft
er kallað.
„Fálkinn" þakkar Hallgrími Helga-
syni fyrir þessi skýru og fróðlegu
svör, sem mörgum mun þykja at-
hyglisverð. Og það er oss ljúft að
óska honum giftu og velgengni J
hinu merkilega listastarfi hans.
rj
♦CD4CD *C340Kr>*C=>
| - Úr nátturunnai- ríki - f
5 8
i.
Öll höfum við sjálfsagt eitthvað
lesið um forsögulega tilveru mann-
kynsins. Við höfum heyrt það haft
eftir visindamönnunum, svona öðru
hverju, að við sjeuin komin af ein-
hverjum furðulegum, grófgerðum
verum eins og Javamanniiium, Ne-
anderdalsmanninum og svoleiðis pilt-
um. Og okkur er meira að segja
stundum sagt, að við sjeum í ætt
við apana, en þá er okkur sumum
nóg boðið og yppum öxlum yfir
þessari dónalegu ættfærslu á drotn-
ara jarðarinnar.
En höfum við nú athugað J>að öll,
að ýmislegt í líkamshyggingu okkar,
Jiótt smávægilegt sje, bendir lil ]>ess,
að við höfum endur fyrir löngu
verið líkari öðrum ábúum jarðar-
innar, en við erum nú. Lítum á ör-
fá atriði.
Ef til vill er einhver kunningi
ykkar, sem er óvenju fimur að
hreyfa eyrun. Slikir menn þykja
mesta þing í samkvæmum og eru
látnir sýna listir sínar við mikil
fagnaðarlæti áhorfenda. En í raun
og veru hefir J>essi kunningi ykkar
til að bera hæfileika, sem maðurinn
hefir haft i rikum mæli fyrir þús-
undum ára og hefir J)á verið hon-
um nauðsyn, þótt nú sje ekki lengur
svo. Ennjiá hefir máðurinn nokkra
vöðva, sem eru til ]>ess ætlaðir að
hreyfa eyrun, en lijá flestum s'tarfa
þeir ekki. En á þeim tímum, sem
máðurinn var vanmátta vera, sem
lifði á veiðum i hinum stóru skóg-
um, þá var heyra hans næmari en
nú, og þá þurfti hann að gela hreyft
eyrum og beint þeim í þá átt, sem
óheillavænlegt hljóð kom frá, eða
þangað sem hann hugði veiðidýra
von. Þetta dettur okkur e. t. v. ekki
í hug, þegar við hlæjum að kunn-
ingja okkar, sem getur hreyft eyrun
i samkvæmi.
Hafið þið ekki einhverntima brot-
ið heilann um, til hvers við höfum
um allan líkamann þennan fíngerða
hárvöxt, sem við 'köllum líkhár?
Ekki virðast þau vera til neins gagns.
En samt er sjerstakur vöðvi undir
hverju einasta svona hári, og sá
vöðvi getur látið hárið rísa, enda
þótt það sje til einskis. Fyrir dýr,
sein er vel loðin, er það mjög nauð-
synlegt að geta látið hárið rísa, þeg-
ar kalt er, Þvi að þá myndast meira
loftlag milli liáranna og tapast því
minni hili. En við höfum ekki leng-
ur með slíkt að gera, og þessi litlu
líkliár okkar eru þvi vitagagnslaus.
En þó reisa þau sig ennþá, ef okk-
ur verður kalt, — ]iað köllum við
að „fá gæsahúð."
Við erum fæst miklir snillingar í
því að hanga á höndunum og klifra
þannig. En þótt nýfædd börn sjeu
ekki beysin og kunni fáar iþróttir
aðrar en orga, ])á geta þau þó citt,
þau geta hangið á höndunum i
fleiri mínútur, já, þeim nægir meira
að segja að grípa annari liendinni
um eitthvað mjótt. Eftir mánuð eða
svo hverfur ]>essi eiginleiki og kem-
ur ekki aftur, svo að hann sje hlut-
fallslega jafnsterkur. Þessi gagns-
lausi hæfileiki hvítvoðunganna er
ieifar frá þeim tíma, er mennirnir
lifðu i trjám og þegar unginn þurfti
að halda fast í móður sína, þegar
hún notaði báðar hendur til l>ess að
fleygja sjer milli trjánna.
*f» Alll með Islenskufn skipum1 *fi
Esega ■
ELSTI MAÐUR HEIMSINS.
Tyrkinn Zaro Agra, s’em miklar
sögur fara af sefn elsta manni
í heimi á sinni líð, dó af ergelsi.
Hann stóð sjálfur á þvi fastar en
fótunum, að hann væri yfir 100 ára,
cn þegar læknar fóru að raniisaka
hann og röntgenljósmynduðu í lion-
um beinin, staðhæfðu þeir, að hann
gæti ekki verið meira en 120 ára.
Zaro Aga varð fokreiður, er hann
lieyrði jietta. Hann sagði læknana
Ijúga þessu, en þeir þóttust geta
sannað það. Eftir það fór Zaro að
hnigna. Það var eins og hann væri
rændur allri lífslöngun eftir að
læknarnir höfðu rænt hann Irægð-
inni og yngt hann upp um 40 ár.
Nú langaði hann ekki til að lifa og
hann skorpnaði og gekk s'aman dag
frá degi. Þegar hann dó var hann
ekki nema bjór og bein.
Við dánarbeð hans lá vegabrjef,
sem sló þvi föstu að hann væri
fæddur árið 1774. Það hafði hann
notað fyrir þremur árum, er hann
fór einu langferð æfinnar út i ver-
öldina. Enskt-amerikanst fjelag hafði
leigt hann í sýningarför til að græða
á honum peninga. Hann vakti mikla
athygli í Ameriku, sem „Metúsalem
Múhameðstrúarmanna" og var mikið
stáss gert að honum. Græddi hann
meira fje á nokkrum vikum en áður
á allri sinni löngu æfi. Vakti það
athygli, að hann gat lýst þátttöku
sinni i orustunni við Acre á móti
Napoleon árið 1799. En þegar hann
var spurður nánar sagðist hann ekki
vera viss um, að þessi orusta hefði
verið vjð Napoleon .....„en mað-
urinn var að minsta kosti lítill og
feitur“, sagði liann. Tólf sinnum
hafði Zaro Agra verið giftur og átti
að minsta kosti 30 börn. Hann var
frónnir Múhameðstrúarmáður og
reykti hvorki nje drakk.
En hver er þá elsti maðu,r heirns-
ins, úr því að Zaro er dáinn — og
hefir máske aldrei verið elsti mað-
ur heimsins. Rússneskar frjettir
herma, að í Ufa í Úralfjöllum sje
maður, sem sannanlega sje 142 ára.
Hann lieitir Nikifor og tók þátt i
stríðinu gegn Napoleon, er hann
rjeðst inn í Rússland. Nikifor á enn
hermannsskírteini sín, sem ekki er
hægt að rengja og hann barðist
sannanlega í orustunni við Leipzig
sem kósakki 1813. Nikifor liefir ver-
ið kvænlur 17 sinnum og eignast 98
börn. Læknar, sem hafa skoðað liann
segja, að það sje ekkert því til fyr-
irstöðu, að hann geti lifað ein fimm
ár ennþá.
Konsúlatið spilavíti.
Lögreglan í Los Angeles hefir sent
Cordell Hull utanríkismálaráðherra
kæruskjal og beðið hann um að sjá
til þess, að konsúllinn fyrir San
Domingo verði sviftur rjettindum og
embætti. Lögreglan staðhæfir sem sje,
að konsúlatið sje notað sem spilavíti
og samkvæmisklætt fólk, karlar og
konur spili fjárliættuspil þar fram á
morgun. Oft eru um hundrað gestir
í konsúlatinu á nóttinni. En lögregl-
an getur ekki tekið í taumana, því
að konsúllinn nýtur rjettinda sinna
og er ekki gefinn undir innlend lög.